Bí mật sau công nghệ tạo mưa nhân tạo của Arab Saudi: Bước tiến về khí hậu!

Công nghệ gieo mây gây mưa nhân tạo mà Arab Saudi đang ứng dụng có điều gì đặc biệt?

Đa số địa hình ở Arab Saudi là sa mạc và hoang mạc không có dân cư. Trong đó, có Rub ‘Al Khali, sa mạc chứa lượng cát lớn nhất thế giới và sa mạc An-Nafud, nơi có những cồn cát cao hơn 30 mét. Với những đặc điểm địa hình như vậy, quốc gia Tây Á này thường phải đối mặt với thời tiết khắc nghiệt. Nhiệt độ trung bình vào mùa hè là khoảng 45 độ C, nhưng cũng có thể vượt qua 50 độ C.

Arab Saudi, quốc gia xuất khẩu dầu mỏ lớn nhất trên thế giới, hiện đang chuyển sang sử dụng kỹ thuật gieo mây gây mưa nhân tạo để tăng lượng mưa.

Từ tháng 4/2022, Arab Saudi đã bắt đầu giai đoạn đầu tiên của việc áp dụng công nghệ làm mưa nhân tạo tại các khu vực ở thủ đô Riyadh, al-Qasim và Hail.

Arab Saudi áp dụng công nghệ tạo mưa nhân tạo để thích ứng với biến đổi khí hậu. Hình ảnh: Istockphoto

Việc áp dụng kỹ thuật tạo mưa nhân tạo là một phần của nỗ lực để tăng lượng mưa hàng năm của Arab Saudi từ 100 mm lên 10 – 20%.

Công nghệ mà Arab Saudi sử dụng là gieo mây để gây mưa nhân tạo. Phương pháp này có thể thay đổi thời tiết ở các khu vực nhất định, đồng thời làm tăng lượng mưa và giảm thiểu thiệt hại do thiên tai như hạn hán, ô nhiễm không khí, mưa đá, phục vụ các sự kiện quan trọng...

Kể từ khi xuất hiện lần đầu tại Mỹ vào năm 1946, công nghệ tạo mưa nhân tạo đã được sử dụng ở nhiều quốc gia trên thế giới. Hiện nay, có hơn 50 quốc gia trên thế giới đã và đang áp dụng công nghệ này.

Giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu là gì?

Gieo mây là kỹ thuật đưa hóa chất vào các đám mây, chẳng hạn như sử dụng hạt bạc I-ốt nhỏ để tăng lượng mưa từ đám mây. Quá trình này tạo ra những giọt nước tập trung xung quanh hạt bạc I-ốt. Khi những giọt nước này va vào nhau, chúng trở thành những giọt lớn hơn và tăng khả năng mưa.

Công nghệ tạo mưa nhân tạo giúp Arab Saudi giảm tình trạng sa mạc hóa. Hình ảnh: Jim Brandenburg/Minden Pictures/Newscom

Arab Saudi, một trong những quốc gia khô hạn nhất thế giới, triển khai dự án gieo mây nhằm giảm tình trạng sa mạc hóa và tăng lượng mưa. Đây cũng là mục tiêu của sáng kiến xanh của Arab Saudi, nhằm thúc đẩy thảm thực vật và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Theo ông Ayman Ghulam, giám đốc Trung tâm Khí tượng quốc gia, chương trình gieo mây đã đạt được mục tiêu và khung thời gian về kết quả.

Chương trình gieo mây để gây mưa nhân tạo được theo dõi sự hình thành của đám mây trên toàn quốc để tìm ra điểm tối ưu cho công nghệ. Chuyên gia sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường để tăng lượng mưa ở các khu vực mục tiêu.

Ông Ayman Ghulam cho biết, sáng kiến gieo mây là một giải pháp hứa hẹn để duy trì sự cân bằng nước an toàn, dễ điều chỉnh và tiết kiệm chi phí.

Nhiều quốc gia trên thế giới cũng đang áp dụng công nghệ tương tự để gây mưa nhân tạo. Trung Quốc đã chi hàng triệu USD để điều chỉnh thời tiết trước các sự kiện lớn như Olympic Bắc Kinh 2008. Họ dự kiến triển khai hệ thống gây mưa nhân tạo trên diện tích hơn 5,5 triệu km² và ngăn chặn mưa đá trên 580.000 km².

Vào tháng 7/2021, một nhóm nhà khoa học tại Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) đã sử dụng máy bay không người lái để tạo mưa bằng cách phóng điện vào đám mây. Thiết bị này được phát triển bởi UAE và các nhà nghiên cứu từ Đại học Reading ở Anh.

Cụ thể, những máy bay không người lái được phóng lên để thu thập dữ liệu thời tiết và ảnh hưởng đến các đám mây bằng điện tích. Điện tích này giúp các giọt nước và hạt khác kết tụ lại với nhau để tạo thành các đám mây lớn hơn, tăng cơ hội tạo ra mưa. Khi rơi xuống, những giọt nước lớn hơn có nhiều khả năng chạm đến mặt đất.

Cách này giúp giải nhiệt trong tình trạng nắng nóng kéo dài tại UAE, quốc gia chỉ nhận được khoảng 10 cm mưa mỗi năm.

Quá trình hình thành mưa nhân tạo ra sao?

Mưa nhân tạo đã được nghiên cứu từ lâu. Ngay từ năm 1946, thử nghiệm đầu tiên đã được tiến hành ở New York, Mỹ nhằm giải quyết tình trạng hạn hán.

Vì vậy, kỹ thuật 'gieo hạt' ra đời. Để tạo mưa nhân tạo, cần phải phun hạt mịn vào đám mây ở độ cao từ 2.000 m đến 4.000 m. Thực tế có hai phương pháp để thực hiện điều này.

Có 2 cách để gieo mây gây mưa nhân tạo.

Một phương pháp là sử dụng máy bay nhẹ phun tinh thể natri clorua hoặc bạc I-ốt vào đám mây, khiến hơi nước ngưng tụ thành giọt mưa sau 15 - 30 phút.

Phương pháp thứ hai có chi phí thấp hơn, là phóng tên lửa nhỏ chứa hạt mịn lên đám mây, tạo ra hạt mưa.

Công nghệ tạo mưa nhân tạo vẫn gây tranh cãi.

Mặc dù có hiệu quả, tạo mưa nhân tạo bằng cách gieo hạt vào đám mây vẫn gây tranh cãi.

Khủng hoảng khí hậu đang đẩy các mô hình thời tiết tới mức cực đoan, gây nguy cơ thiếu nước cho nhiều khu vực trên thế giới.

Sử dụng công nghệ tạo mưa nhân tạo được xem là một trong những giải pháp giúp giảm nguy cơ hạn hán cho các quốc gia đang đối mặt với vấn đề này.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc kích thích mưa ở một khu vực nhất định không đủ để chấm dứt hạn hán hoặc ảnh hưởng đến khủng hoảng khí hậu đang diễn ra ở nhiều nơi khác trên thế giới.

Theo nhà nghiên cứu Katja Friedrich tại ĐH Colorado (Mỹ): 'Mưa nhân tạo không thể giải quyết vấn đề một cách toàn diện nhưng có thể hỗ trợ. Tuy nhiên, nó cần phải là một phần của một kế hoạch tổng thể về quản lý nước hiệu quả, không chỉ tập trung vào một phương pháp duy nhất'.

Về mặt thực tế, việc áp dụng công nghệ gieo mưa có thể gặp khó khăn do điều kiện thời tiết thay đổi liên tục.

Nhiều chuyên gia cũng cảnh báo cần tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng hơn về các chất liệu sử dụng để kích thích mưa, nhằm đảm bảo an toàn cho môi trường.

Nguồn tham khảo: Independent, AFP, Interestingengineering, Worldatlas