Buzz
Sinh ra từ hơn một thế kỷ trước, chiếc bóng đèn sợi đốt này đã tỏa sáng không ngừng suốt thời gian dài, chỉ nghỉ ngơi trong những khoảnh khắc ngắn ngủi.
Khác biệt với các bóng đèn sợi đốt thông thường, chỉ số tuổi thọ của nó nằm trong khoảng từ 1.000 đến 2.000 giờ. Ngay cả bóng đèn LED, được biết đến với độ bền cao, chỉ có tuổi thọ từ 25.000 đến 50.000 giờ.
Lơ lửng giữa trần nhà của trạm cứu hỏa Livermore, California, là chiếc bóng đèn có tuổi thọ dài nhất thế giới với hơn 120 năm tuổi. Điều đặc biệt là tuổi thọ đáng kinh ngạc này thuộc về một bóng đèn sợi đốt, không phải là công nghệ hiện đại nào khác.
Mặc dù đã tồn tại lâu nhưng tuổi thọ đáng kể của nó chỉ trở nên nổi bật vào năm 1972 khi một nhân viên trạm cứu hỏa chia sẻ về chiếc bóng đèn tròn đã tỏa sáng liên tục suốt nhiều năm mà không ai biết nguồn gốc. Mike Dunstan, một phóng viên trẻ của tờ Tri-Valley Herald, đã mở đầu cho cuộc điều tra đầy kỳ lạ này.
Rõ ràng, bóng đèn này đã chiếu sáng liên tục suốt cả thế kỷ và chỉ tắt đèn trong những sự kiện đặc biệt - khi chuyển nhà vào năm 1903, nghỉ ngơi một tuần vào năm 1937 và năm 1976 khi trải qua chuyển động lần nữa. Gần đây, nó cũng mất điện vài lần do sự cố kỹ thuật ngắn hạn.
Sau đó, chiếc bóng đèn đặc biệt này nhanh chóng thu hút sự chú ý của đông đảo mọi người. Kỷ lục thế giới Guinness chính thức công nhận đây là 'bóng đèn tròn sáng lâu nhất trên thế giới'. Câu chuyện này lan truyền trên nhiều trang báo lớn và các chương trình truyền hình.
Vào năm 1976, khi chuyển đến Trạm số 6 của Sở Cứu hỏa Livermore, cả đội cảnh sát và nhân viên cứu hỏa đều háo hức chờ đợi sự kiện bóng đèn này lại tỏa sáng. Tom Brandall, đồn phó sở cứu hỏa, nhớ lại: 'Nhân viên điện lực lắp bóng đèn, nối điện, và sau khoảng 22-23 phút, nó không sáng. Đám đông hồi hộp. Rồi nhân viên lắc mạnh công tắc: nó sáng trở lại'.
Kể từ đó, bóng đèn này liên tục được giám sát bằng camera để đảm bảo rằng nó luôn sáng bất cứ lúc nào. Thậm chí, trong những năm gần đây, chương trình trực tiếp 'BulbCam' còn được phát sóng, thu hút hơn 9.000 nhóm trên Facebook để mọi người cùng theo dõi.
Mặc dù có tuổi thọ lâu như vậy, bóng đèn này chưa bao giờ được đánh giá cao về độ sáng - thời kỳ đầu, độ sáng của nó tương đương với bóng đèn 60W, nhưng hiện tại chỉ bằng 4W. Tuy nhiên, điều này cũng được bù đắp bằng thiết kế độc đáo của nó.
Nhà thiết kế xuất sắc Adolphe A. Chaillet đã đứng sau sự sáng tạo này, sản xuất bởi công ty Shelby Electric Company. Sử dụng sợi Carbon thay vì Tungsten của Edison giúp bóng đèn không chỉ bền bỉ hơn mà còn tản nhiệt hiệu quả. Tuy nhiên, điều này vẫn chưa đủ để giải thích sự kỳ diệu của tuổi thọ đặc biệt này.
Nhiều nhóm nghiên cứu, từ chương trình Mythbusters đến NPR, đều cố gắng lý giải sự kỳ diệu của tuổi thọ bất ngờ của bóng đèn sợi đốt này. Tuy nhiên, đến nay, mọi nỗ lực đều chỉ đưa ra một câu trả lời duy nhất - sự bí ẩn.
Giáo sư vật lý Debora M. Katz năm 2007 đã tìm mua thành công một chiếc đèn tròn của hãng Shelby, đúng chủng loại với chiếc Thế kỷ trước đó. Qua quá trình nghiên cứu, bà phát hiện sợi tóc của chiếc đèn này có độ dày gấp 8 lần so với đèn sợi đốt hiện đại.
'Tôi đã so sánh với chiều rộng của sợi dây tóc trong đèn hiện đại. Thì ra, sợi dây tóc trong đèn hiện đại là một cuộn dây, có đường kính khoảng 0,08mm, được làm từ sợi dây có độ dày 0,01mm. Tôi không biết điều này cho đến khi nhìn qua kính hiển vi. Chiều rộng của sợi dây tóc trong chiếc đèn Shelby 100 năm tuổi tương đương với chiều rộng của cuộn dây trong đèn hiện đại, là 0,08mm.'
Theo Katz, sợi dây tóc dày hơn có thể là nguyên nhân giúp chiếc đèn này có tuổi thọ đáng kinh ngạc. Ngoài ra, bà Katz cũng đưa ra quan điểm rằng, tuổi thọ ấn tượng của chiếc đèn này một phần là do nó hoạt động liên tục thay vì bật tắt hàng ngày – điều này giúp tránh quá trình làm nóng và làm hỏng sợi dây tóc từ đầu.
Tuy nhiên, dù có nỗ lực nghiên cứu của Katz và các sinh viên, họ vẫn chưa thể kết luận chính xác về yếu tố nào mang lại tuổi thọ ấn tượng cho chiếc đèn này. Justin Felgar, một sinh viên của Katz, cho rằng để hiểu rõ hơn, cần phải 'phân tách' chiếc đèn và thử nghiệm qua máy gia tốc hạt của Học viện Hải quân Mỹ - nhưng quá trình này tốn kém và cho đến giờ vẫn chưa thực hiện được – cho đến khi chiếc đèn sợi đốt này không còn tỏa sáng.
Tổng hợp
