Chia sẻ kiến thức chuyên môn cùng ThS.BS Dương Văn Sỹ - Chuyên gia Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Quốc tế Mytour Hải Phòng.

Đằng sau vẻ bụng to của trẻ nhỏ có rất nhiều nguyên nhân. Nó có thể là do sự phát triển tự nhiên khiến cho bụng chưa đầy đủ phát triển, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe. Việc quan trọng là phụ huynh cần phân biệt rõ giữa các trường hợp để có những biện pháp can thiệp kịp thời nếu cần thiết.

Bạn bé khi mới chào đời thường có đặc điểm sinh lý là bụng to. Nguyên nhân là do ruột của trẻ còn dài hơn so với kích thước ổ bụng. Thêm vào đó, cơ bụng chưa phát triển đầy đủ, làm cho bụng của trẻ nhỏ trở nên căng tròn, đây là hiện tượng sinh lý bình thường.

Khi trẻ phát triển, chiều cao tăng lên và cơ bụng hoàn thiện, bụng sẽ dần thon gọn hơn. Bụng to ở trẻ được coi là bình thường nếu bé có sinh hoạt bình thường, ăn uống đủ, không có dấu hiệu quấy khóc, tăng cân đều dựa theo quy định, và ngủ ngon giấc.

Phụ huynh có thể đánh giá sức khỏe của hệ tiêu hóa của trẻ bằng cách quan sát phân. Trong 6 tháng đầu, tùy thuộc vào việc bé được bú mẹ hay sử dụng sữa công thức, màu sắc và độ nhớt của phân có thể thay đổi. Phân thường có màu vàng nhạt hoặc vàng đậm, thậm chí có thể hỗn hợp với màu xanh lá cải. Điều này là hoàn toàn bình thường. Trong khoảng thời gian này, bé thường đi phân khoảng 3 - 4 lần mỗi ngày. Nếu phân của bé bình thường, phụ huynh có thể yên tâm về kích thước bụng của bé.

Bụng phình ở trẻ cũng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Các dấu hiệu bụng phình do bệnh lý thường bao gồm:

• Trẻ ăn kém
• Yếu đuối
• Giảm cân
• Da xanh xao, vàng tái
• Khó chịu, quấy khóc

Các bệnh lý phổ biến gây bụng phình ở trẻ có thể kể đến: Bướu tế bào gan, Ung thư tế bào gan, bướu thận... Mỗi bệnh lý mang đến một nguyên nhân khác nhau. Ngoài ra, tình trạng bụng phình cũng có thể là do tắc nghẽn ruột, một tình trạng cấp tính thường đi kèm với đau dữ dội, quấy khóc, nôn mửa, thậm chí là sự cử động quay cuồng của ruột trong bụng.

Ngoài các nguyên nhân bệnh lý, bụng phình ở trẻ nhỏ còn có thể là kết quả của sưng hơi hoặc các vấn đề tiêu hóa thông thường.

Trẻ nhỏ thường dễ bị sưng hơi vì trong quá trình ăn, trẻ có thể nuốt phải nhiều không khí, đặc biệt là khi sử dụng bình sữa. Những lúc trẻ khóc, không may làm cho không khí xâm nhập vào ổ bụng, tạo nên tình trạng sưng hơi.

Với trẻ lớn hơn, sưng hơi có thể xuất phát từ việc tiêu thụ nhiều thực phẩm chiên nước dầu, thức ăn giàu dầu mỡ. Trẻ bị sưng hơi thường trải qua cảm giác ngột ngạt, bụng căng tròn, dẫn đến tình trạng chán ăn, từ chối ăn, thậm chí là sự thiếu hụt dinh dưỡng.

Những dấu hiệu của bụng to do sưng hơi bao gồm:

• Bụng căng tròn sau khoảng 1 - 2 giờ sau khi ăn
• Khi vỗ nhẹ vào bụng, phát ra âm thanh giống như tiếng gõ trống
• Có tiếng ợ sau khi ăn
• Trẻ biếng ăn
• Quấy khóc
• Táo bón hoặc đi phân lỏng
• Không đánh răng

Để giảm sưng hơi ở trẻ, phụ huynh có thể thực hiện những biện pháp sau:

• Matxa bụng cho trẻ: nhẹ nhàng xoay tròn theo chiều kim đồng hồ từ rốn ra ngoài bụng với ngón tay mẹ, sử dụng dầu matxa nếu cần thiết
• Vỗ nhẹ vào lưng trẻ sau khi ăn
• Lưu ý tư thế khi trẻ bú để tránh không khí vào bụng
• Bảo đảm vệ sinh cho dụng cụ nấu ăn và bình sữa của trẻ

Nếu trẻ có bất kỳ biểu hiện bất thường nào liên quan đến bụng phình, hãy đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để được khám và phát hiện vấn đề kịp thời.

Là lĩnh vực chăm sóc hàng đầu của Hệ thống Y tế Mytour, Khoa Nhi luôn mang lại sự an tâm cho phụ huynh và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:

• Tập trung đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Nhi: đội ngũ chuyên gia với đẳng cấp cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm từ các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108... Các bác sĩ không chỉ có trình độ chuyên môn mà còn có lòng nhiệt tình, sẵn sàng lắng nghe và am hiểu tâm lý trẻ. Khoa Nhi cũng chú trọng đến sự hợp tác giữa các chuyên gia nội địa và nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) để áp dụng những phương pháp điều trị tiên tiến và hiệu quả nhất.
• Dịch vụ đa dạng: Trong lĩnh vực Nhi, Mytour mang đến chuỗi dịch vụ khám - chữa bệnh liên tục từ giai đoạn Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,... đồng thời tuân thủ theo các tiêu chuẩn quốc tế, hỗ trợ bố mẹ chăm sóc sức khỏe của bé từ khi còn trong bụng mẹ cho đến khi trở thành một cậu bé/khẩu sĩ lớn.
• Chuyên gia kỹ thuật cao: Mytour liên tục áp dụng các phương pháp chăm sóc Nhi khoa hiện đại nhất, như phẫu thuật não sọ, ghép tế bào gốc trong điều trị ung thư, để mang lại hiệu quả tốt nhất trong điều trị các bệnh tình phức tạp.
• Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc hiểu rõ tâm lý trẻ, Mytour còn quan tâm đến không gian vui chơi và giáo dục của các bé, giúp trẻ thoải mái và quen với môi trường y tế, tăng cường sự hợp tác trong quá trình chăm sóc, từ đó nâng cao hiệu quả khám và điều trị bệnh.

• Bụng phình ở trẻ: Sự khác biệt giữa sinh lý và bệnh lý
• Trẻ cần ngủ bao lâu mỗi ngày để đủ?
• Sự phát triển của trẻ sơ sinh trong năm đầu tiên