Chuyện gì đã xảy ra với Lieserl Einstein, đứa con gái duy nhất của Albert Einstein?
Albert Einstein là một trong những nhà vật lý vĩ đại nhất trong lịch sử nhân loại, nhưng cuộc sống riêng tư của ông vẫn là một bí mật trong nhiều năm - bao gồm cả việc ông có một cô con gái tên là Lieserl Einstein.
Vậy tại sao việc tồn tại của Lieserl bị che giấu? Nguyên nhân là vì cô bé là một đứa con 'ngoài giá thú'. Vào năm 1901, Mileva Marić, một sinh viên chuyên ngành vật lý và toán học tại Đại học Bách khoa Liên bang Zurich - nơi mà Einstein học - đã rời trường và trở về Serbia, nơi mà bà sinh ra một cô con gái vào năm sau. Cho đến năm 1903, Einstein và Marić mới kết hôn.

Albert Einstein và Mileva Marić cùng với con trai đầu lòng của họ, Hans Einstein, vào năm 1904
Kỳ lạ thay, Lieserl như bị xóa sổ khỏi lịch sử, cho đến khi cả Mileva và Einstein lần lượt qua đời vào năm 1948 và 1955, vẫn không có ai biết về cô. Mãi đến năm 1986, khi các nhà sử học phát hiện ra các thư từ giao tiếp giữa Einstein và vợ, thế giới mới biết rằng Lieserl thực sự tồn tại.
Vậy điều gì đã xảy ra với Lieserl Einstein, đứa con gái duy nhất của Albert Einstein?
Bí mật về đứa con bị bỏ quên
Điều duy nhất mà các nhà khoa học chắc chắn về Lieserl Einstein là cô sinh ngày 27/1/1902 tại thành phố Újvidék, sau này là Vương quốc Hungary thuộc Áo-Hungary và ngày nay là một phần của Serbia.
Sự tồn tại của Lieserl bí ẩn đến mức những nhà sử học không biết một điều gì cho đến khi những bức thư được phát hiện vào năm 1986, và cũng từ đây, những giả thuyết xoay quanh cô con gái duy nhất của Albert Einstein mới dần trở nên rõ ràng.

Albert Einstein với vợ đầu tiên, Mileva Marić vào năm 1905
Vào ngày 4/2/1902, Albert Einstein viết cho Mileva Marić: 'Tôi đã thực sự lo lắng khi nhận được thư từ cha cô vì tôi nghĩ có vấn đề nào đó ở đây'. Khi Mileva sinh đứa con gái đầu lòng cho Einstein tại quê nhà ở Serbia, ông ta đang ở xa xôi ở Thuỵ Sĩ.
'Em bé có khoẻ không? Tiếng khóc chào đời của em bé như thế nào? Đôi mắt bé sẽ giống ai trong hai chúng ta?', các câu hỏi của nhà vật lý vĩ đại ấy lặp đi lặp lại, và trong những dòng thư cuối, ông viết: 'Dù chưa từng nhìn thấy em bé một lần nhưng tôi yêu em bé rất nhiều'.

Mileva và Albert Einstein cùng với con trai đầu lòng, Hans
Trong thư tay, ông cũng mong muốn người yêu vẽ một bức tranh của con gái: 'Liệu em có thể vẽ cho anh một bức tranh về con khi em khoẻ hơn không?... Con bé nhất định đã khóc, nhưng để cười thì cần phải học nhiều hơn'.
Khi Mileva cùng Einstein đến Bern, Thụy Sĩ để kết hôn vào tháng 1/1903, bà không mang theo Lieserl. Đứa trẻ như biến mất khỏi thế giới này mà không có manh mối nào. Thực tế, không có thư từ nào sau năm 1903 có sự đề cập đến tên Lieserl.
Những cuộc tìm kiếm
Khi học giả biết rằng Albert Einstein từng có một đứa con gái tên Lieserl Einstein, họ bắt đầu tìm kiếm thông tin về đứa trẻ. Tuy nhiên, không có tài liệu nào chứng minh sự tồn tại của Lieserl, không có giấy khai sinh, hồ sơ y tế hay thậm chí là thông tin về cái chết.
Ngay cả cái tên 'Lieserl' cũng có thể không phải là tên thật của cô vì trong thư của Albert và Mileva có đề cập đến hai cái tên 'Lieserl' và 'Hanserl', đây được xem là hai cái tên đại diện cho con gái và con trai trong ngôn ngữ của người Đức.

Mileva Marić và Albert Einstein vào năm 1912, hai năm trước khi họ chia tay
Khi bí ẩn vẫn còn chưa được làm sáng tỏ, các nhà sử học đã cố gắng kết nối các manh mối về cuộc đời của Lieserl như sau:
Khi sinh ra Lieserl, Albert Einstein và Mileva Marić vẫn chưa kết hôn. Là người phụ nữ duy nhất trong lớp, việc mang thai đã làm gián đoạn kế hoạch học tập của bà và buộc bà phải bỏ học giữa chừng.
Bên cạnh đó, cả hai còn phải đối mặt với khó khăn từ phía gia đình. 'Khi 30 tuổi, người phụ nữ đó đã trở thành một bà già', mẹ của Einstein từng phản đối việc con trai kết hôn với một phụ nữ lớn hơn 3 tuổi. Dù có sự phản đối từ gia đình, ông vẫn chọn kết hôn với Mileva nhưng bà phải để lại con gái tại quê nhà để gia đình nuôi dưỡng.
Hành vi giấu con gái của Einstein được cho là do ông đang làm việc tại một văn phòng cấp bằng sáng chế ở Thuỵ Sĩ, và việc có một đứa con gái ngoài giá thú sẽ làm mất đi công việc của ông.
Lần cuối cùng Lieserl được đề cập trong thư của cha mẹ là vào tháng 9/1903: 'Anh rất buồn về sự bất hạnh xảy ra với Lieserl con của chúng ta. Bệnh phát ban có thể gây ra những biến chứng lâu dài'.
Từ những dòng thư trên, có thể thấy rằng Lieserl rõ ràng đã mắc bệnh phát ban khi khoảng 21 tháng tuổi. Tuy nhiên, lời trong thư ngụ ý rằng cô bé đã sống sót: 'Giá như khoảng thời gian khó khăn này qua đi nhanh chóng. Đứa trẻ sẽ được đặt tên là gì? Chúng ta cần phải cẩn thận với những rắc rối có thể xảy ra với nó sau này'.
Những dấu vết hiếm khiến các học giả đưa ra hai giả thuyết: Lieserl có thể đã qua đời vì bệnh tật khi còn nhỏ, hoặc gia đình Einstein đã nhận cô bé làm con nuôi.
Chuyện gì đã xảy ra với Lieserl Einstein?
Sau nhiều năm tìm kiếm dấu vết, vào năm 1999, tác giả Michele Zackheim xuất bản cuốn sách có tên: 'Con gái của Einstein: Tìm kiếm Lieserl', trong đó tác giả này đưa ra một giả thuyết.

Theo Zackheim, Lieserl có vấn đề về sức khỏe không rõ nguyên nhân, vì thế Mileva Marić đã để Lieserl lại với gia đình khi bà đến Bern để kết hôn với Einstein, và có khả năng Lieserl đã qua đời khi còn nhỏ tuổi. Có thể Einstein không từng gặp con gái của mình vì ông không nhắc đến cô bé sau năm 1903.

Bà Mileva Marić và hai con trai, Hans Albert và Eduard
Một giả thuyết khác là Einstein đã giấu sự tồn tại của con gái với gia đình. Tuy nhiên, giả thuyết này không khớp với những thư mà mẹ của ông đã viết vài tuần sau khi Lieserl ra đời: 'Cô Mileva này đang làm mẹ trải qua những giây phút mệt mỏi nhất trong đời, nếu có thể mẹ muốn cô ấy biến mất khỏi tầm mắt của mình, mẹ thực sự không ưa cô ấy một tí nào'.
Vào năm 1904, Mileva mang thai một lần nữa, trước sự lo sợ của vợ, nhà vật lý học nói: 'Người vợ yêu dấu của anh, anh không giận dữ khi biết rằng chúng ta có một đứa con. Thực sự, tôi rất vui mừng, liệu chúng ta có thể có thêm một đứa con gái đáng yêu không'.

Chỉ vài tháng sau khi tên Lieserl biến mất khỏi thư từ, Einstein đã nghĩ về một 'Lieserl mới'. Vậy Lieserl Einstein đã xảy ra điều gì? Cho đến bây giờ, sự tồn tại của cô bé vẫn là một bí ẩn chưa có lời giải.
Nguồn: ATI