Buzz
Có thần thánh, có những nguyên tắc tuân thủ, có lợi ích cho sức khỏe, câu nói này có vẻ đúng ở mọi khía cạnh, kể cả trong lĩnh vực ẩm thực.
Không chỉ riêng người Nhật Bản hay Hàn Quốc được biết đến với sự tinh tế trong ẩm thực, mà còn người Việt từ xa xưa đã coi trọng mối quan hệ tương quan âm dương trong nghệ thuật nấu ăn.
Sự cân bằng này không chỉ đảm bảo hoạt động bình thường, sức khỏe của cơ thể mà còn mang lại sự hòa hợp giữa con người và môi trường sống tự nhiên xung quanh. Để đánh giá sự cân bằng âm dương trong mỗi món ăn, người Việt truyền thống chia âm dương theo ngũ hành: Hàn (lạnh, âm nhiều, hành thủy), Nhiệt (nóng, dương nhiều, hành hỏa), Ôn (ấm, dương ít, hành mộc), Lương (mát, âm ít, hành kim), Bình (trung tính, hành thổ).
Mướp đắng – một loại quả có hương vị đặc trưng đắng, tính lạnh, đang là một món ưa thích trong mùa nóng
Vì thế, nguyên tắc về quy luật âm dương được tuân thủ một cách tuyệt đối khi chế biến, trở thành những mẹo ẩm thực được truyền đạt đến ngày nay. Những bí quyết này không chỉ làm cho món ăn thêm hấp dẫn, mà còn có tác dụng bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể và duy trì giá trị dinh dưỡng của món ăn.
Ví dụ như: khi nấu thịt bò, việc thêm một ít gừng, rau răm, hoặc gừng cay (tính nhiệt - dương) kết hợp với trứng lộn (tính lạnh - âm) không chỉ tạo ra hương thơm đặc trưng và hấp dẫn mà còn giúp cân bằng năng lượng trong cơ thể. Nguyên tắc này đã được truyền thống áp dụng từ thời cổ xưa của người Việt, coi thức ăn như một loại phương thuốc chữa bệnh.
Rau răm (tính nhiệt - dương) kết hợp với trứng lộn (tính lạnh - âm) để tạo sự cân bằng
Theo quan niệm dân gian Việt Nam, mọi bệnh tật xuất phát từ sự mất cân bằng âm dương trong cơ thể. Vì vậy, đối với nhiều bệnh, chỉ cần điều chỉnh sự mất cân bằng âm dương đó thông qua chế độ ăn uống là có thể chữa khỏi. Ví dụ, nếu người ốm do nhiệt độ âm nhiều, họ cần bổ sung thực phẩm có tính nhiệt độ dương để điều hòa (ví dụ: đau bụng lạnh, cảm mạo do lạnh có thể uống nước gừng, cháo hành hoa để khỏi); ngược lại, nếu cơ thể mất cân bằng do thừa nhiệt độ dương, họ cần ăn thêm thực phẩm có tính âm (ví dụ: bị kiết lị, ăn trứng gà rang với lá mơ)...
Triết lý này còn được thể hiện rõ trong các món ăn phù hợp với từng mùa. Ví dụ, trong mùa hè nóng bức (nhiệt – hỏa), việc ăn các loại thức ăn mát lạnh, bổ dưỡng, có nước (âm – Thủy), có hương vị chua (âm) không chỉ giúp dễ tiêu hóa mà còn giúp giải nhiệt. Trong khi đó, vào mùa đông lạnh (hàn – âm), các món ăn khô, nhiều mỡ (dương) như xào, rán, kho... lại trở nên phổ biến.
Các món kho, mặn, giàu mỡ thường được ưa chuộng vào mùa lạnh
Bên cạnh đó, việc sử dụng gia vị trong các bữa ăn cũng là biểu hiện của quy luật âm – dương. Không chỉ kích thích giác quan vị, gia vị còn làm cho món ăn cân bằng và thêm hấp dẫn. Ví dụ: Gừng, một loại gia vị nổi tiếng với tính nóng (dương), thường được kết hợp với thực phẩm có tính lạnh (âm) như bí đao, rau cải, cá, thịt vịt, ốc... Rau răm có tính nóng (cay, nóng) thường ăn kèm với trứng lộn có tính lạnh (âm)...
Các quy luật kết hợp này đã được truyền đạt qua nhiều thế hệ và trở thành ca dao dân gian:
“Chú gà cắn lá chanh;
Chú lợn gặm mua hành cho tôi;
Chú chó khóc đứng cũng khóc ngồi,
Mẹ ơi, xuống chợ mua đồ cho con đi;
Con trâu nhìn ngó ngó ngả ngả,
Mình đã có riêng, để tỏi cho mình...”
Những kinh nghiệm này, dù đã trải qua bao thế hệ, vẫn được truyền bá và áp dụng rộng rãi trong cuộc sống hiện đại. Không chỉ vì tính chính xác mà còn vì sự thực tế mà chúng ta hàng ngày đều cảm nhận. Hãy luôn đặt lòng tin và tuân theo những quy luật tự nhiên này để có một cuộc sống khỏe mạnh nhé!
Nguồn thông tin: Tapchimonngon
