Buzz
Đồ đồng thau mới thường có màu vàng sáng bóng, nhưng dần dần nó sẽ mất màu và xuất hiện lớp patina màu xanh lá, nâu hoặc hơi đỏ bên ngoài, được gọi là patina. Nếu bạn muốn giữ vẻ đồ đồng thau cổ điển, có nhiều cách để làm cho món đồ trở nên cũ hơn hoặc có vẻ cổ. Đọc tiếp để chọn một phương pháp phù hợp và biết cách chuẩn bị cho đồ đồng thau để đảm bảo quá trình làm cũ thành công.
Bước 1
Chuẩn bị Đồ đồng thau
Đảm bảo rằng đồ của bạn là đồ đồng thau thực sự. Một số kim loại có thể giống như đồ đồng thau về vẻ ngoại hình, nhưng chúng có phản ứng khác nhau khi làm cũ. Bạn cần xác định chính xác loại kim loại để không gây hỏng hóc cho món đồ. Nếu không chắc chắn, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc cửa hàng đồ cổ.
- Đồng thau sạch thường có màu nâu vàng. Các kim loại gần giống như đồng thau là đồng có màu nâu hồng, và đồng thiếc có màu nâu sậm hơn nhiều.
- Đồng thau có đặc điểm từ tính nhẹ và chỉ phản ứng với nam châm mạnh. Nếu nam châm nhỏ gần mặt đồ đồng thau hút chặt, có thể đó không phải là đồ đồng thau mà là kim loại khác được mạ lớp mỏng đồng thau.
Xử lý nếu đồ của bạn không phải là đồng thau. Nếu chỉ có lớp mạ đồng thau bên ngoài, hãy sử dụng giấm hoặc nước muối thay vì hoá chất mạnh, để tránh ăn mòn lớp mạ mỏng. Muốn làm cũ đồng, đọc hướng dẫn ở đây. Còn với đồng thiếc, bạn có thể dùng dung dịch 'làm cũ đồng thiếc' và tuân thủ hướng dẫn.
Nếu món đồ đồng thau có lớp sơn bóng, hãy loại bỏ bằng dung dịch tẩy sơn móng tay. Sơn bóng là lớp hoàn thiện bảo vệ bề mặt khỏi ô xy hoá, mà bạn muốn tạo ra hoặc mô phỏng. Sử dụng dung dịch tẩy sơn móng tay (a-xê-tôn) để tẩy sơn bóng.
- Đeo găng tay cao su và làm việc ở nơi thông thoáng để tránh hít phải hơi độc.
- Ngâm đồ nhỏ trong a-xê-tôn.
- Dùng chổi quét sơn để quét hoá chất lên đồ lớn và phủ kín các khe kẽ.
- Rượu metylic, dung dịch tẩy sơn hoặc dung môi pha sơn bóng cũng có thể dùng.
Đổ nước nóng lên sau khi đã xử lý bằng dung dịch tẩy sơn móng tay. Chờ đợi lớp sơn bóng bong ra hoặc tan ra. Rửa sạch bằng nước nóng.
- Kiểm tra kỹ để đảm bảo không còn dấu vết sơn bóng. Đồ đồng thau hiện đại thường được bảo vệ bởi lớp sơn bóng cứng, cần tẩy nhiều lần để sạch hết.
Nếu chỉ có một lớp dầu hoặc không có hoàn thiện, rửa bằng chất tẩy rửa nhẹ. Nếu món đồ có lớp dầu hoặc dính, bạn có thể rửa sạch bằng giẻ nhúng cồn tẩy hoặc hỗn hợp giấm nước. Với đồng thau chưa xử lý, chỉ cần rửa bằng xà phòng.
- Đeo găng tay ngay cả khi dùng sản phẩm tẩy rửa an toàn, vì dầu từ tay có thể ảnh hưởng đến hiệu quả.
Làm khô kỹ trước khi tiếp tục. Chờ bề mặt đồng thau khô hoàn toàn trước khi làm cũ. Máy sấy tóc, đèn hoặc lò nướng có thể hỗ trợ quá trình này.
- Cẩn thận khi sử dụng nhiệt cho đồng thau vừa loại bỏ lớp sơn bóng. Hãy làm khô ở nơi thông gió tốt và không có vật dễ cháy gần.
- Bây giờ, bạn có thể áp dụng các phương pháp mô tả dưới đây. Nếu không biết chọn cách nào, hãy đọc từng bước của từng phương pháp để lựa chọn phù hợp.
Sử dụng Nước Muối hoặc Giấm
Sử dụng Giấm hoặc Nước Muối để làm cũ đồ đồng thau một cách an toàn và dễ dàng. Bạn có thể sử dụng bất kỳ loại giấm gia vị hoặc dung dịch muối ăn pha với nước để tạo ra hiệu ứng cũ cho đồ đồng thau. Mặc dù phương pháp này có thể mất thêm thời gian so với các phương pháp khác – từ vài giờ nếu sử dụng giấm, đến vài ngày nếu sử dụng nước muối – nhưng bạn sẽ không cần phải tiếp xúc với các hoá chất độc hại và có thể sử dụng các nguyên liệu sẵn có trong nhà bếp.
- Chuẩn bị món đồ như đã mô tả ở phần trước để đạt được kết quả tốt nhất.
- Luôn đeo găng tay cao su khi thực hiện để ngăn ngừa dầu dính vào bề mặt của món đồ.
Quét Nước Muối để đồng thau có màu sáng hơn. Pha dung dịch với tỉ lệ một phần muối và một phần nước để tạo ra hiệu ứng oxy hóa, giúp đồng thau có màu sáng hơn và trông cũ hơn. Bạn có thể dùng cọ hoặc vật dụng quét lên toàn bộ bề mặt món đồ và lặp lại quá trình hàng ngày cho đến khi đạt được màu sắc mong muốn.
Sử dụng Giấm để có màu cổ điển hơn. Dùng cọ quét giấm hoặc ngâm món đồ vào giấm. Đợi cho khô, sau đó có thể quét thêm một lớp giấm nữa nếu muốn có màu sáng hơn.
- Trộn một thìa muối vào giấm để tạo ra hiệu ứng cổ điển hơn.
- Bạn có thể sử dụng nhiệt độ để tăng hiệu quả, nhưng hãy nhớ đeo găng tay để tránh đối mặt với nhiệt độ cao.
Áp dụng hơi Giấm để có màu nâu đẹp hơn. Phương pháp này có thể không tạo ra vẻ ngoài cổ điển như khi sử dụng amoni hoặc dung dịch cũ đồng thau chuyên nghiệp, nhưng nhiều người vẫn thích vẻ đẹp 'bánh gừng' mà nó mang lại. Phương pháp này cũng an toàn và tiết kiệm hơn so với các phương pháp khác.
- Rót giấm vào một xô nhựa có nắp đậy kín.
- Đặt các vật liệu lên trên giấm để tạo ra một bề mặt phẳng và khô ráo.
- Đặt món đồ lên trên và đậy kín nắp để giữ hơi giấm bên trong và để qua đêm.
Dù sử dụng phương pháp nào, bạn cần rửa sạch món đồ bằng nước ấm và lau khô. Sau khi đạt được kết quả mong muốn (có thể cần lặp lại nhiều lần), hãy rửa món đồ đồng thau bằng nước ấm và lau khô nhẹ nhàng bằng khăn hoặc sử dụng nhiệt độ.
- Khi món đồ đã khô, bạn có thể để nguyên như vậy hoặc quét một lớp sơn bóng hoặc thoa sáp lên bề mặt món đồ.
Sử dụng Dung Dịch Làm Cũ Chuyên Dụng
Mua dung dịch làm cũ đồng thau để tiết kiệm thời gian. Đây là cách nhanh nhất trong tất cả các phương pháp, tuy nhiên bạn cần phải mua sản phẩm chuyên dụng. Chúng thường được gọi là dung dịch làm cũ đồng thau. Mỗi nhãn hiệu sẽ tạo ra một kết quả khác nhau, nhưng quá trình thực hiện thì tương tự nhau.
- Luôn tuân thủ hướng dẫn chuẩn bị đồ đồng thau trước khi thực hiện phương pháp này.
- Đây không phải là phương pháp phù hợp nếu bạn không chắc chắn rằng món đồ của bạn là đồng thau. Hãy xem phần “Sử dụng giấm hoặc nước muối” phía trên.
Đeo găng tay cao su, kính bảo hộ và làm việc trong môi trường thoáng đãng. Dung dịch mà bạn sử dụng có chứa nhiều hoá chất, nên bạn cần bảo vệ da và mắt cẩn thận. Mở cửa sổ và đeo đồ bảo hộ trước khi bắt đầu.
- Đặc biệt lưu ý nếu sản phẩm có chứa các hoá chất độc hại như amoniac hydroxit, axit axetic băng, axit nitric, axit sulfuric.
Pha loãng dung dịch theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Hãy đọc kỹ hướng dẫn trên nhãn sản phẩm. Một số dung dịch không cần phải pha loãng, trong khi một số khác cần pha đến 10 phần nước với 1 phần dung dịch. Sử dụng nước nguội và pha trong vật chứa bằng gốm hoặc nhựa rộng đủ để ngâm món đồ đồng thau.
- Không nên dùng vật chứa làm bằng kim loại khác, vì axit trong dung dịch có thể gây ăn mòn kim loại.
- Không đổ quá nhiều dung dịch vào vật chứa, để tránh tràn ra ngoài.
Mang găng tay và lắc đồ đồng trong dung dịch. Ngâm và lắc để loại bỏ bong bóng khí và đảm bảo dung dịch ngập món đồ.
- Bong bóng khí sẽ tạo ra các đốm sáng trên bề mặt đồng thau.
- Lật món đồ để tiếp xúc đều với dung dịch.
Theo dõi màu sắc và rút ra khi đã đạt màu bạn muốn. Màu sẽ thay đổi từ hồng sang đỏ, nâu và đen. Rút ra khi đạt màu bạn mong muốn.
- Nếu muốn làm sáng màu, hãy để đồng thau chuyển màu sẫm hơn chút.
- Đừng lo, nếu rút ra sớm, có thể ngâm lại. Nếu rút ra muộn, có thể chải nhẹ hoặc ngâm lại.
Rửa món đồ để làm sáng màu (tuỳ ý). Rửa bằng nước nóng và cọ sạch bột màu trắng. Món đồ sẽ sáng màu và bóng hơn patina khi mới lấy ra khỏi dung dịch.
- Nếu muốn patina đen hơn, nhúng đồ vào dung dịch và rửa sau mỗi lần nhúng.
Lau khô. Khi hài lòng với màu, lau khô ngay để tránh sự khác biệt màu sắc khi ướt khô.
Quét sơn hoặc thoa sáp để bảo dưỡng màu sắc (tuỳ ý). Sử dụng để giữ màu sắc hiện tại và tránh đồng thau trở nên cũ hơn.
Sử dụng hơi amoniac
Thỉnh thoảng dùng amoniac để tạo vẻ cổ điển tự nhiên nhất. Aminiac là chất ăn mòn cần sử dụng cẩn thận, nhưng có thể mang lại vẻ cổ điển tự nhiên với màu nâu xanh lá hơn các phương pháp khác.
- Amoniac bay hơi ra khỏi đồng thau, cần lặp lại khi đồ trở về màu cũ. Thời gian tuỳ vào chất lượng đồ.
- Không thành công nếu không chuẩn bị đồ trước.
Mua amoniac và xô kín tại cửa hàng dụng cụ. Chọn amoniac 'đậm đặc' hoặc 'trong', không phải loại pha loãng. Cửa hàng cũng có xô kín.
- Dùng lọ thuỷ tinh với nắp đậy chặt cho đồng thau nhỏ.
Mang găng tay cao su và kính bảo hộ, làm việc ở nơi thông gió tốt. Amoniac thải độc hơi, không nên hít. Làm việc ngoài trời hoặc trong phòng thông gió tốt.
Đặt gỗ dưới xô. Tạo kệ đủ rộng cho đồng thau. Sử dụng ván ép hoặc khối gỗ để đặt món đồ lên đó.
Rót amoniac vào xô. Rót amoniac vào xô sao cho thấp hơn tấm ván trên cùng. Không cần dùng quá nhiều amoniac, nhưng nhiều hơn sẽ tăng tốc quá trình phản ứng.
Đặt đồ đồng thau lên 'kệ gỗ'. Đảm bảo đồ đặt vững và không tiếp xúc với amoniac. Nếu rơi, đeo găng để vớt và rửa bằng nước ấm trước khi đặt lại xô.
Đậy kín xô và thỉnh thoảng kiểm tra. Tuỳ vào điều kiện, quá trình có thể mất vài tiếng. Kiểm tra sau 1 tiếng một lần, cẩn thận tránh hít hơi amoniac.
- Mở nắp xô và nhìn nhanh, rồi đậy lại kín để giữ hơi amoniac.
Đặt đồ ở nơi thoáng gió để khô. Sau khi đạt màu sắc mong muốn, để đồ khô tự nhiên. Thoa sáp nếu muốn bóng hơn.
- Amoniac chỉ tạo hiệu ứng tạm thời, không nên sơn bóng vì sẽ phải làm sạch để làm cũ lại đồ.
- Dùng lượng amoniac này cho đồ khác, nhưng amoniac cũng cần thay mới sau khi hết hiệu ứng.
Lời khuyên
- Nếu có dụng cụ phù hợp và kiến thức hoá học, bạn có thể tự pha dung dịch làm cũ đồng thau. Thử dung dịch mới lên một góc nhỏ trước khi dùng cho toàn bộ bề mặt món đồ.
- Đánh sáp hoặc sơn bóng lên bề mặt đồ đồng thau khi đã khô để nó không tiếp tục cũ thêm.
- Dùng nước để đẩy nhanh quá trình làm cũ đồng thau. Cho món đồ vào vật đựng và rót nước vào đến mức hợp lý, để cho nước bay hơi dần dần. Cách này có thể không có tác dụng ngay và cần lặp lại nếu cần.
- Nếu muốn làm sạch đồ đồng thau, bạn có thể tìm hiểu cách làm sạch kim loại bằng phương pháp điện phân. Nếu muốn món đồ không quá cũ, bạn có thể quét hoặc xịt một lớp vật liệu trong suốt lên bề mặt đồng thau.
- Cách khác đơn giản là để món đồ đồng thau tự nhiên. Khi cũ đi bởi thời gian, món đồ sẽ có lớp patina hoặc chuyển màu rất đẹp.
Cảnh báo
- Nếu không chắc một vật có phải là đồng thau không, hãy đem đến chuyên gia để hỏi. Đồng, đồng thiếc hoặc các đồ vật mạ đồng thau có thể bị hư hại khi sử dụng các phương pháp làm cũ.
- Không dùng Clorox hoặc dung dịch natri hypoclorit để làm cũ đồ đồng thau, vì chúng nguy hại hơn các phương pháp khác.
- Nếu thỏi nam châm bị hút vào vật 'đồng thau', có thể nó là kim loại khác bên dưới lớp mạ đồng thau. Hãy nhẹ nhàng khi xử lý và chỉ dùng một lượng nhỏ hoá chất.
Những thứ bạn cần
Chuẩn bị đồ đồng thau
- Vật bằng đồng thau
- Găng tay cao su
- A-xê-tôn, dung môi pha sơn hoặc dung dịch tẩy sơn (nếu món đồ có lớp sơn bóng)
- Giấm, cồn tẩy rửa hoặc xà phòng và nước (nếu món đồ không sơn bóng)
- Nguồn nhiệt (để làm khô nhanh)
- Nam châm nhỏ (nếu không chắc vật đó là đồng thau)
Sử dụng giấm hoặc nước muối
- Găng tay cao su
- Muối ăn hoặc giấm (bất cứ loại nào)
- Nước
- Chổi quét sơn nhỏ
- Xô nhựa có nắp đậy khít (tuỳ ý)
Sử dụng dung dịch làm cũ
- Dung dịch làm cũ đồng thau
- Nước
- Vật đựng bằng gốm hoặc nhựa
- Kính bảo hộ
- Găng tay cao su
- Khu vực thông gió tốt
- Miếng cọ rửa Scotch-brite hoặc cước nhựa
- Khăn
Sử dụng amoniac một cách an toàn
- Xô nhựa có nắp đậy chặt
- Khu vực thoáng gió tốt
- Amoniac
- Găng tay cao su
- Kính bảo hộ
