Buzz
Nguồn ảnh: Pinterest
Chắc chắn bạn đã quen thuộc với hình ảnh những “thiên tài” sáng tạo, sở hữu sự hiểu biết sâu rộng về nhiều lĩnh vực như Leonardo Da Vinci, Albert Einstein, Stephen Hawking,…
Bạn có thể trở thành một người như thế thông qua việc rèn luyện không ngừng (với sự hướng dẫn thích hợp), điều này không còn quá xa lạ. (Hãy tưởng tượng cảm giác hứng khởi khi bạn giải quyết thành công một vấn đề phức tạp, hoặc nhớ được bảng cửu chương một cách thành thạo)
Bài viết này sẽ khám phá sâu hơn về lý do tại sao những “thiên tài” đã đạt được những thành tựu lớn lao như vậy, và những bài học chúng ta có thể rút ra để áp dụng vào cuộc sống hàng ngày.
Mình sẽ không đề cập đến khái niệm “thiên tài” theo cách mọi người thường nghĩ - những đứa trẻ có chỉ số IQ cao (trên thực tế, IQ không phản ánh khả năng thành công tương lai). Ở đây, “thiên tài” là những người có khả năng trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của mình, thậm chí có thể thay đổi thế giới.
Neuroplasticity
Kỹ năng suy luận cao cấp
Thực hành có chủ đích
1. Sự Thích Nghi Nơ-ron
a. Có Thể 'huấn luyện' Bản Thân để Trở Thành Thiên Tài?
Trong giáo dục, một quan niệm cổ điển và vẫn phổ biến là trí thông minh được xác định từ khi chúng ta sinh ra và không thể thay đổi. Do đó, khi gặp khó khăn, nhiều người thường tự biện hộ rằng họ chỉ có trí thông minh đến như vậy và từ đó bỏ cuộc.
Tuy nhiên, khái niệm “Sự Thích Nghi Nơ-ron” đã chứng minh rằng trí thông minh có thể thay đổi hoàn toàn, miễn là có sự nỗ lực.
Sự Thích Nghi Nơ-ron
Quá trình này thường xuyên diễn ra trong não bộ của trẻ nhỏ, điều này làm cho trẻ em có khả năng học nhanh chóng và đa dạng. Khi trưởng thành, quá trình này trở nên phức tạp hơn, nhưng không phải là không thể. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng não bộ của con người có khả năng thích nghi và biến đổi dựa trên trải nghiệm học tập, kể cả khi chúng ta già đi (Pauwels, Chalavi và Swinnen, 2018).
Thực tế, có nhiều ví dụ về những người vượt qua khó khăn và trở thành lãnh đạo trong lĩnh vực của họ. Một ví dụ điển hình là David Goggins - một cựu thành viên của Hải quân SEAL của Hoa Kỳ.
Trước khi gia nhập đội SEAL, Goggins đối mặt với béo phì (cân nặng gần 136kg), khó khăn về học tập, và phân biệt chủng tộc. Nay, ông được biết đến là người đàn ông mạnh mẽ nhất thế giới với nhiều kỷ lục về thể chất và tinh thần.
Ngoài ra, ông cũng là tác giả của hai cuốn sách bán chạy là “Can’t hurt me” và “Never Finished”. Gần đây, ông chia sẻ trong một buổi podcast với tiến sĩ Andrew Huberman rằng ông đang theo đuổi việc học y để trở thành một bác sĩ thực thụ.
David Goggins là minh chứng sống cho việc bạn không cần phải sinh ra với tài năng đặc biệt để thành công. Mọi thứ đều có thể thay đổi nếu bạn có ý chí mạnh mẽ và sẵn lòng đối mặt với những thử thách để phát triển trí tuệ. Có thể nói, bạn có thể 'huấn luyện' não bộ để trở thành thiên tài.
Chỉ thông qua sự nỗ lực, chúng ta mới có thể thay đổi được.
Khi mới bắt đầu học và rèn luyện, chúng ta thường cảm thấy không thoải mái vì não bộ đang cố gắng tiêu tốn nhiều năng lượng và tập trung để làm quen với kiến thức mới. Nhiều người hiểu lầm cảm giác không thoải mái này là giới hạn của bản thân và nghĩ rằng nếu họ không cảm thấy thoải mái khi làm một công việc nào đó thì họ không có tài năng với nó. Nhưng thực ra, mọi người đều gặp khó khăn trong giai đoạn đầu của quá trình học.
Tư duy phát triển
Tư duy cố định
b. Tư duy phát triển và cố định
Những người có Tư duy phát triển tin rằng khả năng của họ có thể được phát triển thông qua nỗ lực và chiến lược; ngược lại, những người có tư duy cố định tin rằng tài năng là bẩm sinh và không thể thay đổi (Dweck, 2016). Thông qua khái niệm Neuroplasticity, chúng ta đã biết được rằng trí thông minh, thậm chí là cấu trúc não bộ có thể được thay đổi qua nỗ lực.
Theo các nghiên cứu của Carol Dweck - tác giả của cuốn sách nổi tiếng “Mindset”, những người có tư duy phát triển thường trở nên xuất sắc hơn trong học tập và cuộc sống nói chung. Bởi vì, họ hiểu rằng tiềm năng của mình không có giới hạn nếu họ cố gắng, và luôn tìm cách để tự cải thiện. Ngược lại, những người có tư duy cố định không tin rằng họ có thể phát triển qua nỗ lực, do đó họ không chịu luyện tập để cải thiện bản thân và dần bị bỏ lại phía sau.
Ngoài ra, những người có tư duy cố định thường quan tâm đến việc thể hiện sự thông minh hơn là thực sự trở nên thông minh. Họ tránh xa khỏi những thách thức và phản hồi có thể khiến họ mắc lỗi trước mặt người khác và không tận dụng cơ hội để cải thiện. Ngược lại, những người có tư duy phát triển tập trung vào việc học hỏi và không ngại phạm lỗi. Thay vào đó, họ tận dụng mọi cơ hội để phát triển bản thân.
Thực tế, ngay cả Albert Einstein, người được xem là một thiên tài, không được coi là thông minh khi còn trẻ. Ông không nói được cho đến khi 3 tuổi và được coi là chậm trí và phản ứng. Tuy nhiên, ông không xem mình là một thiên tài mà chỉ là một đứa trẻ tò mò với thế giới xung quanh. Ông không ngại hỏi những câu hỏi mà nhiều người cho là ngu ngốc. Chính tư duy học hỏi không ngừng này đã giúp ông đạt được nhiều thành tựu vĩ đại.
c. Hành trình trở thành thiên tài
Dưới đây là một số công cụ giúp tối ưu hóa quá trình phát triển thần kinh và rèn luyện tư duy, mà tôi đã 'mượn' từ các nhà nghiên cứu:
1. Hãy phạm sai khi bạn còn có thể
Trừ khi ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng, việc mắc sai lầm trong quá trình học và luyện tập thực sự có ích. Những lỗi giúp chúng ta tập trung hơn vào nhiệm vụ đang làm (Huberman, 2021) (nếu luôn luôn làm đúng thì não bộ cần làm gì?).
Hơn nữa, trong quá trình rèn luyện, chúng ta nên dám thử và mắc phải nhiều lỗi nhất có thể vì lúc này chi phí của sự thất bại còn thấp; nếu chờ đến khi bắt đầu thực hành mới mắc lỗi thì bài học sẽ rất đắt đỏ.
