Bí Quyết Điều Chỉnh Equalizer (EQ) Cho Trải Nghiệm Âm Thanh Hoàn Hảo

Nắm vững cách điều chỉnh Equalizer (EQ) là chìa khóa để trải nghiệm âm thanh hoàn hảo hơn. Vậy Equalizer là gì và cách điều chỉnh như thế nào? ...

1. Bí Quyết Điều Chỉnh Equalizer (EQ) Để Âm Thanh Phát Ra Hoàn Hảo Nhất

Hiểu rõ cách điều chỉnh thiết bị Equalizer là chìa khóa để trải nghiệm âm thanh hoàn hảo. Equalizer là gì và cách điều chỉnh như thế nào?

1. Khám Phá Equalizer Làm Thay Đổi Cảm Nhận Âm Thanh

Equalizer (EQ) không chỉ là thiết bị cân bằng tín hiệu âm thanh mà còn là bí mật trong thế giới âm nhạc. Nó là bộ 'âm li' tạo ra âm thanh hoàn hảo trong karaoke và là công cụ không thể thiếu cho các DJ chuyên nghiệp.

EQ ứng dụng nhiều bộ lọc điện tử, điều chỉnh âm theo nguyên tắc tăng hoặc giảm tín hiệu từng dải tần. Bạn dễ dàng thao tác bộ lọc này bằng nút, núm và thanh trượt. EQ không chỉ làm sạch âm, mà còn tối ưu hóa tần số, mang đến trải nghiệm âm nhạc tuyệt vời nhất.

EQ xuất hiện rộng rãi trong nhiều thiết bị như mp3, điện thoại, loa không dây, thậm chí trong các dịch vụ như Spotify... Tính năng cắt lọc tần số có mặt trong nhiều ứng dụng nghe nhạc. Tuy nhiên, việc hiểu rõ về cách EQ hoạt động và sử dụng nó hiệu quả không phải là điều đơn giản.

2. Tại sao cần phải điều chỉnh Equalizer?

Mỗi nhà sản xuất có cái nhìn riêng về âm thanh, nhưng bạn hoàn toàn có quyền điều chỉnh theo ý muốn. Equalizer giúp bạn nghe nhạc tốt hơn trong môi trường ồn ào hoặc phòng có tiếng vang. Nó còn giúp loại bỏ tiếng hú khi loa rơi vào tình trạng này.

Với EQ, bạn điều chỉnh tần số âm thanh, loại bỏ tần số thừa hoặc thêm vào tần số thiếu. Tinh chỉnh âm như tăng giảm bass, treble, phù hợp với từng loại nhạc như Rock, Pop, EDM...

3. Tổng quan về cách hoạt động của Equalizer

Như đã đề cập trước đó, EQ đóng vai trò làm cân bằng tần số âm thanh, ban đầu được sử dụng ở phòng thu âm và sau đó trở nên phổ biến. Dù sử dụng thanh trượt truyền thống hay công nghệ số, EQ được áp dụng để điều chỉnh các yếu tố âm thanh khác nhau, tạo ra kết quả cuối cùng tối ưu và cuốn hút người nghe.

Kết hợp EQ với các hiệu ứng như hồi âm, tiếng vang hoặc sử dụng cài đặt trước EQ phổ biến như Rock, Jazz, Pop hoặc nhạc thính phòng,... Hoặc bạn có thể điều chỉnh thủ công để đạt được kết quả tốt nhất. Nếu sử dụng đúng cách, EQ có thể làm cho âm thanh trở nên mượt mà chỉ bằng cách điều chỉnh một chút các thông số như bass, treble,...

Các tần số trên thiết bị EQ được biểu diễn như một biểu đồ, thanh trượt sắp xếp từ trái sang phải để bạn điều chỉnh các dải tần số cụ thể lên hoặc xuống theo thang đo decibels (dB). Tần số âm trầm xuất hiện ở bên trái, với tần số trung bình ở giữa và âm cao ở bên phải (như cấu trúc đàn piano).

4. Cách điều chỉnh Equalizer

Những ý tưởng cơ bản

FREQUENCIES - Tần số

Âm thanh, đơn giản là những đợt sóng di chuyển lên xuống, tốc độ và tần số càng cao thì âm thanh càng mạnh mẽ. Như trong nhạc hip-hop, những đoạn sóng âm trầm di chuyển rất chậm, tạo ra hiệu ứng bass mạnh mẽ. Ngược lại, âm thanh treble, như tiếng kẻng tam giác, dao động nhanh chóng.

Đo cao độ âm thanh bằng hertz (Hz), biểu thị số lần sóng dao động trong 1 giây. Ví dụ, nếu sóng di chuyển 50 lần trong 1 giây, tần số là 50Hz.

Trong lý thuyết, con người nghe từ 20Hz đến 20kHz (20.000 chu kỳ). Trong thực tế, thính giác giảm dần từ 15kHz hoặc 16kHz khi bạn già đi.

DECIBELS (dB) - Đo độ lớn

Đơn vị đo âm thanh là Decibel (dB), thể hiện độ lớn. Khi di chuyển thanh trượt trên EQ, bạn điều chỉnh âm lượng của tần số đó.

Mỗi điều chỉnh nhỏ cũng ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh, hãy chậm rãi điều chỉnh từ 1 đến 2 dB và cảm nhận thay đổi âm thanh để điều chỉnh tiếp theo.

Vì decibel sử dụng thang đo logarit, chỉ cần thay đổi 5 dB hoặc 10 dB cũng đủ để biến đổi một dải tần số cụ thể.

Cách điều chỉnh Equalizer

Cài đặt EQ trước định sẵn

Đây là những tùy chọn thiết lập sẵn thông số để bạn có thể tinh chỉnh âm thanh theo từng thể loại nhạc như 'Rock' hoặc 'Jazz'. Chỉ cần một nút bấm là bạn đã có thể điều chỉnh mà không cần phải thay đổi tần số.

Preset, mặc dù không tạo ra âm thanh chính xác nhất theo mong muốn, nhưng rất hữu ích khi bạn mới bắt đầu với EQ. Bạn có thể bắt đầu từ các cài đặt trước, sau đó chỉnh sửa theo ý của mình.

EQ PARAMETRIC

PARAMETRIC EQ, một tính năng đầy thách thức và phức tạp, thường xuất hiện trong các hệ thống âm thanh chuyên nghiệp để ghi và trộn âm nhạc. Đôi khi, nó cũng xuất hiện trong các ứng dụng dành cho tai nghe hoặc loa thông thường.

PARAMETRIC EQ bao gồm các dải tần từ 20Hz đến 20kHz với năm đến bảy điểm kiểm soát có thể di chuyển theo phổ tần. Mỗi điểm được hiển thị trên trục X / Y; chiều thẳng đứng biểu thị cường độ âm thanh (đo bằng decibel), chiều ngang là tần số.

Độ chệch Q

Mỗi điểm trên EQ có ba giá trị có thể thay đổi, bao gồm: tần số chính, tăng hoặc giảm cường độ tần số, và độ rộng băng thông của tần số. Ba giá trị này được gọi chung là Q.

- Tần số chính: Là tần số mà bạn muốn điều chỉnh, xoay núm hoặc kéo thanh trượt để tăng giảm cường độ tần số (theo decibel) đến vị trí bạn chọn để có hiệu ứng mong muốn.

- Độ rộng băng thông hay Q (Băng thông) là chiều rộng của tần số. Khi Q càng lớn, nó kéo theo các tần số xung quanh càng mạnh mẽ, và ngược lại.

LowPass (hi-cut):

Dùng để loại bỏ những âm tần cao, chỉ để những âm tần thấp lọt qua ở điểm được chọn.

High-Pass (low-cut)

Dùng để loại bỏ những âm tần thấp, chỉ để những âm tần cao lọt qua ở điểm được chọn.

Shelving filter (lọc đa tần)

Shelving filter có khả năng điều chỉnh lên hoặc giảm cường độ của tín hiệu ở phạm vi rộng trên nhiều dải tần khác nhau.

Cơ chế làm việc của Shelving Filter không thay đổi tín hiệu ngay lập tức mà tăng dần đều đặn đến mức cần thiết, sau đó duy trì ổn định.

Low shelf

Tất cả các dải tần ở bên phải điểm được chọn (dải tần trầm) sẽ trở nên mạnh/yếu theo cường độ được điều chỉnh.

Hi shelf

Tất cả các dải tần ở bên trái điểm được chọn (dải tần cao) sẽ trở nên mạnh/yếu theo cường độ được điều chỉnh.

Peaking Filter

Điều chỉnh này giúp can thiệp vào việc cắt giảm/tăng cường một cách chi tiết và chính xác (theo dạng đỉnh) tại khu vực được chọn mà ít ảnh hưởng đến các tần số xung quanh. Lưu ý rằng Peaking Filter chỉ ảnh hưởng đến điểm chọn theo dạng đỉnh, làm hạn chế phạm vi tác động khá hẹp.

Bộ lọc Band Pass

Đây là dạng đặc biệt của Peaking Filter nhằm tăng cường các tần số ở phạm vi rộng.

Bộ lọc Notch

Tương tự như Bộ lọc Band Pass nhưng chủ yếu được sử dụng để loại bỏ/cắt giảm tần số.

Các dải tần phổ biến

Âm dưới cực (Sub-bass): Từ 20Hz đến 50Hz

Khi điều chỉnh Equalizer, bạn nên làm quen bằng cách di chuyển thanh trượt lên hoặc xuống và lắng nghe âm thanh phát ra. Bạn sẽ thấy rằng những điều chỉnh nhỏ cũng có thể tạo ra ảnh hưởng đáng kể đối với bản nhạc bạn đang phát.

- Tăng để làm cho các nhạc cụ tần số thấp trở nên đầy đặn hơn

- Giảm để giảm âm 'um' của bass, tăng âm bồi và làm cho tiếng bass trong bản Mix trở nên rõ ràng hơn, đặc biệt trong nhạc Rock với tiếng Bass mạnh.

Theo sự khuyên bảo từ các chuyên gia chỉnh âm chuyên nghiệp, bạn nên bắt đầu bằng cách giảm tần số. Bạn có thể cảm nhận rằng cần một khoảng thời gian để thấy được kết quả sau khi điều chỉnh.

Âm trầm (Bass): Từ 50Hz đến 200Hz

Âm thanh như tiếng trống và guitar bass thuộc vào dải tần này. Khi tăng lên trên 200Hz, bạn sẽ cảm nhận âm thanh cao hơn như tiếng guitar acoustic, piano, và giọng hát.

Bên cạnh đó, chúng ta còn có các dải tần số cao hơn như trung trầm (từ 200Hz đến 800Hz), trung âm (từ 500Hz đến 6kHz), và âm cao (từ 6kHz đến 20kHz).