Buzz
1. Cảm xúc là gì? Tại sao cần kiểm soát cảm xúc?
1.1. Cảm xúc là gì?
Cảm xúc là phản ứng, là sự dao động của con người trước tác động của các yếu tố bên ngoài. Đó là khi có sự tác động từ môi trường xung quanh và não bộ tiếp nhận và thể hiện điều đó. Cảm xúc chia thành hai loại chính: tích cực và tiêu cực.
Ví dụ, khi não giải thích một vấn đề có ích, hấp dẫn, nó sẽ giải phóng các loại hormone serotonin, oxytocin và dopamine. Các hormone này giúp cải thiện tâm trạng của bạn. Lúc này, cảm xúc bạn có thể bao gồm: sự hứng thú, niềm vui, hạnh phúc, sự hài lòng hoặc sự phấn khích.
Khi não giải thích một vấn đề có ích, hấp dẫn, cảm xúc ở thời điểm đó là tích cực
Và khi đối mặt với một mối đe dọa hoặc sự kiện không mong muốn từ bên ngoài, não của bạn sẽ tức thì tiết ra các hormone gây căng thẳng như cortisol và adrenaline. Các hormone này khiến bạn cảm thấy sợ hãi, lo lắng, buồn bã, tức giận,...
Như đã đề cập, cảm xúc của con người luôn biến đổi vì mỗi ngày sẽ có rất nhiều yếu tố bên ngoài ảnh hưởng, buộc não phải liên tục giải thích. Vậy tại sao cần điều khiển cảm xúc thay vì để chúng tự nhiên hiện ra?
1.2. Lý do bạn cần học cách điều khiển cảm xúc là gì?
Cảm xúc thực sự có sức mạnh đặc biệt đối với tư duy. Có thể nói cảm xúc đặt nền móng cho tư duy. Việc kiểm soát cảm xúc, đặc biệt là những cảm xúc tiêu cực, sẽ giúp bạn tư duy và ra quyết định chính xác.
Thực sự, não bộ thể hiện cảm xúc trước tri thức, tức là cảm xúc sẽ xuất hiện trước tư duy. Chỉ trong một khoảng thời gian rất ngắn, cảm xúc không chỉ ảnh hưởng mà còn thúc đẩy hành vi ngay lập tức. Do đó, quyết định của bạn có thể nói là phụ thuộc rất nhiều vào cảm xúc.
Thực tế, việc học cách kiểm soát các cảm xúc tiêu cực khó hơn việc quản lý cảm xúc tích cực. Bởi nếu ai đó không có kỹ năng kiểm soát tốt các cảm xúc tiêu cực, họ sẽ dễ dàng rơi vào những hành vi không đúng.
Cảm xúc tiêu cực thực sự độc hại
Cảm xúc tiêu cực bao gồm: buồn bã, đau khổ, tức giận, ghen tị, căm ghét,... Chúng khiến bạn cảm thấy không hài lòng với người khác thậm chí là không hài lòng với chính bản thân mình. Cảm xúc tiêu cực làm giảm sự tự tin, lòng tự trọng cũng giảm và giảm cả niềm đam mê đối với cuộc sống.
Một khi cảm xúc tiêu cực không được kiểm soát, chúng sẽ dẫn đến những suy nghĩ và hành động không theo lý trí. Điều này chỉ làm cho cảm xúc đau khổ, tức giận kéo dài. Tình trạng này kéo dài càng lâu có thể gây hại, ví dụ như bạn có thể thể hiện sự tức giận bằng hành vi bạo lực đối với người khác thậm chí là đối với bản thân mình.
Đó chính là lý do tại sao bạn cần học cách kiểm soát cảm xúc, đặc biệt là những cảm xúc tiêu cực.
Nếu giữ cảm xúc tiêu cực quá lâu, bạn có thể biểu hiện sự tức giận bằng hành vi bạo lực
2. Làm thế nào để kiểm soát cảm xúc?
Lời giải cho câu hỏi trên chính là 'áp dụng lý trí'. Từ đó có thể thay đổi phản ứng và hành động của mình theo hướng tích cực đối với mọi tác động từ bên ngoài. Bạn sẽ chỉ nghe những điều muốn nghe, nhớ những điều muốn nhớ và thực hiện những điều mình muốn.
Tuy nhiên, bạn cần hiểu rằng kiểm soát cảm xúc không đồng nghĩa với việc kìm nén cảm xúc. Kìm nén cảm xúc là cố gắng đè xuống, nén chặt cảm xúc lại không cho chúng phát triển. Còn quản lý cảm xúc tức là cho phép cảm xúc được biểu hiện ra bên ngoài nhưng ở mức độ và có mức độ nhất định.
Kiểm soát cảm xúc hiệu quả là khi bạn vẫn để cảm xúc được biểu hiện ra bên ngoài nhưng ở mức độ và có mức độ nhất định
Một số phương pháp bạn có thể tham khảo:
-
Hãy cố gắng ngừng suy nghĩ về những vấn đề đã và đang gây ra cảm xúc tiêu cực trong bạn.
-
Hãy học cách chấp nhận rằng những cảm xúc tiêu cực như tức giận, ghen tỵ, khó chịu,... đôi khi xảy ra mà không thể tránh khỏi. Đồng thời tự an ủi bản thân để cảm thấy tốt hơn.
-
Bạn có thể thư giãn tâm trí để quản lý cảm xúc bằng một số hoạt động như: thiền, đọc sách, đi bộ nhẹ nhàng, nghe nhạc hoặc trò chuyện cùng bạn bè, người thân,...
Quản lý cảm xúc bằng cách trò chuyện, chia sẻ cùng người thân, bạn bè
-
Để kiểm soát cảm xúc hiệu quả nhất, bạn cần tìm ra nguyên nhân gây ra cảm giác tiêu cực và các sự kiện khiến cảm giác tiêu cực bùng phát.
-
Hãy tập thể dục hàng ngày để giảm tiết hormone gây căng thẳng. Nhờ vậy bạn có thể kiểm soát và điều chỉnh cảm xúc tiêu cực tốt hơn.
-
Thỏa mãn với những cảm xúc hàng ngày, đặc biệt là cảm xúc tiêu cực và tự động viên bản thân cố gắng quản lý các cảm xúc tiêu cực trong các lần sau tốt hơn.
Dù có nhiều phương pháp để quản lý cảm xúc và cảm xúc tiêu cực, nhưng để kiểm soát cảm xúc một cách tốt nhất, bạn cần thấu hiểu cảm xúc của mình. Vậy làm thế nào để thấu hiểu cảm xúc của chính mình?
3. Thấu hiểu cảm xúc của chính mình không phức tạp
Để thấu hiểu cảm xúc của bạn, hãy bắt đầu bằng cách suy nghĩ về các tình huống, sự kiện gây ra căng thẳng và các cảm xúc tiêu cực xảy ra trong cuộc sống, công việc. Dựa vào đó để đưa ra giải pháp tốt nhất.
Hãy suy nghĩ lại về những tình huống gây căng thẳng để tìm cách thấu hiểu và kiểm soát cảm xúc của bạn tốt hơn
Bạn có thể áp dụng các gợi ý sau mỗi khi muốn thấu hiểu cảm xúc và kiểm soát cảm xúc hiệu quả:
-
Các tình huống gây ra cảm xúc tiêu cực có thể bắt nguồn từ các sự kiện như khối lượng công việc quá tải. Bắt đầu suy nghĩ về các sự kiện này.
-
Thấu hiểu cảm xúc của bạn và tự kiểm soát cảm xúc tiêu cực bằng cách loại bỏ nguyên nhân gây ra chúng. Bạn có thể:
-
Giảm khối lượng công việc để giảm căng thẳng và áp lực.
-
Giao tiếp một cách quyết đoán để không bị áp đặt bởi đồng nghiệp và thoát khỏi cảm xúc bị đè nén.
Quản trị cảm xúc đặc biệt là quản trị các cảm xúc tiêu cực không phải là việc dễ dàng đối với nhiều người. Bạn cần học cách thấu hiểu và kiểm soát cảm xúc một cách tỉ mỉ, không tự gây áp lực cho bản thân.
Nếu dù đã cố gắng nhiều nhưng bạn vẫn không thể tự quản trị cảm xúc theo các gợi ý trên, bạn nên tìm đến sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ chuyên nghiệp.
