Ngọc bích là loại đá vô cùng đẹp với các màu sắc như xanh lục, tím oải hương, cam, đỏ hoặc trắng. Chất lượng của ngọc bích được phân loại theo hạng A, B, C, tuỳ vào phương pháp xử lý ngọc. Nếu bạn có thể nhận biết nó là thật hay giả thì sẽ rất hữu ích. Kiểm tra màu sắc và kết cấu của viên đá, sau đó thử các phép thử cơ bản tại nhà để đánh giá viên đá. Cuối cùng, hãy kiểm tra tính xác thực của viên đá bằng cách đưa nó đến thợ kim hoàn kiểm tra.
Các bước
Kiểm tra màu sắc và kết cấu

Kiểm tra độ trong suốt và màu sắc rực rỡ của viên đá như nước. Ngọc bích thật thường không hoàn toàn mờ đục hoặc hoàn toàn trong suốt. Nếu bạn thấy viên đá có màu xỉn hoặc đồng đều, có khả năng nó là đá giả. Lưu ý rằng viên ngọc bích thật cũng có thể có độ mờ đục, nhưng những viên đá đục thường không có giá trị. Nếu bạn phát hiện viên đá có bọt khí bên trong, có thể nó không phải là thật.
Mẹo: Ngọc bích thật được phân loại A, B, C dựa trên cách xử lý để đạt được màu sắc. Loại A là ngọc bích tự nhiên và không qua xử lý, có thể được bọc một lớp sáp để tôn màu sắc. Loại B được tẩy bằng hoá chất và tiêm polymer để gia cố. Cuối cùng, loại C được tẩy và nhuộm màu, vì vậy có thể phai màu sau thời gian.

Kiểm tra màu sắc của viên ngọc để đảm bảo đồng nhất, không hoàn hảo và không có các vết đốm. Quan sát toàn bộ viên ngọc bích thật để nhận thấy các biến thể màu sắc đồng nhất. Màu sắc này thường cùng một kiểu hoa văn trên toàn bộ viên đá. Ngược lại, ngọc bích giả có thể có màu hoàn hảo hoặc không đồng nhất, có các vết lốm đốm.
- Quan sát viên ngọc dưới ánh sáng trực tiếp sẽ giúp bạn nhận thấy rõ hơn.

Tìm các khuyết điểm trên bề mặt ngọc bích, như vết lõm hoặc sần sùi. Ngọc bích thật thường có những khiếm khuyết nhỏ như hình dạng không cân xứng, có lõm hoặc rỗ trên bề mặt. Những vết này có thể vẫn tồn tại sau khi đánh bóng. Hãy kiểm tra xem viên đá của bạn có quá hoàn hảo không. Nếu đúng vậy thì có lẽ nó là giả.
- Điều này có thể không đúng nếu bạn xem xét một món trang sức tuyệt hảo, vì ngọc bích cao cấp không có khiếm khuyết nào.
Thực hiện các phép thử cơ bản

Tung viên đá lên không và bắt lại trong lòng bàn tay xem nó có nặng không. Ngọc bích thật có tỷ trọng cao, nên bạn sẽ cảm thấy nó nặng hơn so với kích thước của nó. Hãy tung và bắt lại viên ngọc vài lần để cảm nhận trọng lượng. Nếu có thể, bạn cũng có thể so sánh với một loại đá khác để ước lượng độ nặng của ngọc bích.
- Đây không phải là phép thử chính xác, nhưng là cách mà nhiều người thường dùng để đánh giá độ xác thực của ngọc bích.

Áp viên ngọc vào má xem có mát không. Ngọc bích thật thường rất mát khi chạm vào, nên khi áp viên đá lên mặt hoặc cổ bạn sẽ cảm nhận được sự mát dịu trên da. Nếu không cảm nhận được điều này, có thể viên đá đó là giả.
- Ngọc bích thật sẽ không trở nên ấm lên ngay sau khi áp lên mặt vài phút. Nó vẫn giữ được sự mát ngay cả khi chạm vào da.

Cố gắng làm ấm viên đá trong tay xem nó có giữ được độ mát không. Đặt viên đá vào lòng bàn tay, sau đó nắm chặt. Chờ khoảng 1-2 phút rồi chạm vào viên đá để kiểm tra xem nó còn mát không. Ngọc bích thật sẽ vẫn giữ được sự mát, còn ngọc giả thường sẽ ấm lên.
- Việc viên đá giả cũng có thể mát, nhưng phương pháp này vẫn giúp phân biệt ngọc thật và giả.

Jerry EhrenwaldChủ tịch của Viện Đánh giá Đá Quý Quốc tế & Chuyên gia chứng nhận đá quý
Ý kiến của chuyên gia: Nhiệt độ của viên đá có thể giúp xác định liệu đó có phải là ngọc bích thật không. Cầm viên đá trong tay và chờ một thời gian – ngọc bích thật sẽ mất một khoảng thời gian để ấm lên. Nếu viên đá của bạn ấm lên nhanh và bạn không cảm nhận được sự mát khi cầm, có thể nó là giả.

Gõ viên đá cần kiểm tra vào ngọc bích thật. Phương pháp này giúp ước lượng tỷ trọng của viên đá mà bạn nghĩ là ngọc bích. Gõ hai viên đá vào nhau và lắng nghe âm thanh của chúng. Vì ngọc bích thật khá cứng, âm thanh sẽ vang và sâu khi chúng va vào nhau. Nếu nghe như tiếng hạt cườm nhựa, có thể viên đá đó là giả.
- Nếu không có ngọc bích thật, bạn có thể thử với loại đá khác, nhưng lưu ý rằng phương pháp này không hiệu quả như khi thử bằng ngọc bích thật.

Làm phép thử trầy xước bằng móng tay hoặc một mảnh kim loại. Dùng móng tay chạm dọc theo cạnh viên đá để kiểm tra xem nó có bị trầy xước không. Hoặc bạn có thể dùng kéo hoặc dao cạo vào bề mặt viên đá ở vị trí khó nhìn thấy. Nếu viên đá bị trầy xước, có thể là giả.
- Ngọc bích có độ cứng cao nên không dễ bị trầy xước.
Lựa chọn khác: Dùng kim ghim nóng để kiểm tra viên đá không được nhuộm để giống ngọc bích. Nhúng kim ghim vào nước nóng để nóng lên, sau đó dùng đầu nhọn của ghim vạch trên bề mặt đá. Kiểm tra xem có vết xước không. Nếu có, có thể là giả.
Đem viên đá đến thợ kim hoàn

Nhờ thợ kim hoàn kiểm tra viên đá để xác định liệu nó có phải là ngọc bích thật không. Thợ kim hoàn có chuyên môn nhận biết ngọc thật và giả. Họ quan sát viên đá dưới kính phóng đại để xác định kết cấu của ngọc bích thật và kiểm tra dấu hiệu của ngọc giả. Họ đánh giá các đặc tính và cho biết viên đá là thật hay giả.
- Thợ kim hoàn thường kiểm tra viên đá trước mặt bạn.
- Bạn có thể cần hỏi nhiều ý kiến từ thợ kim hoàn để biết thêm về tính xác thực của viên đá.

Yêu cầu thợ kim hoàn thực hiện phương pháp thử tỷ trọng. Họ có thể đo tỷ trọng bằng cân lò xo và lượng nước thế chỗ. Sau đó so sánh với biểu đồ tỷ trọng của ngọc bích để xem nó có đạt tiêu chuẩn hay không. Nếu kết quả khớp, nó là thật. Nếu không, có thể là giả.
- Nếu bạn không chắc về phương pháp, hỏi thợ kim hoàn cách thức họ thường làm trước khi thử. Có thể bạn sẽ được xem cách họ thử viên đá.

Nhờ thợ kim hoàn ước tính giá trị của viên ngọc bích. Khi đem ngọc đến thợ kim hoàn, bạn có thể biết được giá trị của nó. Họ sẽ đánh giá viên ngọc bích và cả đồ trang sức nếu có. Hỏi xem bạn có thể bán viên ngọc với giá bao nhiêu, và liệu giá trị có tăng theo thời gian không.
- Lưu ý: Sự đánh giá chỉ là ước tính.
- Tốt nhất là bạn nên tham khảo nhiều thợ kim hoàn để ước lượng giá trị của viên ngọc.
Lời khuyên
- Nếu bạn muốn có một viên ngọc bích chất lượng cao, hãy yêu cầu người bán cung cấp giấy kiểm định xác nhận viên ngọc của bạn có chất lượng hạng “A”. Hầu hết tiệm bán kim hoàn đều có giấy chứng nhận này.
Cảnh báo
- Bạn khó mà tự mình xác định ngọc bích thật, hãy cẩn thận khi mua ngọc. Nên nhờ chuyên gia giám định đá quý đánh giá trước khi bạn mua.