Buzz
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa từ than và then. Lỗi này khá phổ biến, một phần do cả hai từ này có cách phát âm khá gần giống nhau, và đôi khi đơn giản chỉ là do bạn không nhận ra sự khác biệt giữa chúng. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn cần biết tình huống nào thì cần dùng từ nào. Về nguyên tắc chung, than chỉ dùng để so sánh, còn then chỉ liên quan đến thời gian. Hãy tập luyện cách sử dụng và phát âm hai từ này, và rồi (then) bạn sẽ sử dụng chúng thành thạo hơn (than) người khác!
Các bước
Xác định các trường hợp sử dụng 'then'
Nhớ rằng then là một từ chỉ thời gian hoặc trình tự. Trong mọi trường hợp, then được sử dụng khi bạn muốn nói về một điểm thời gian hoặc một chuỗi sự kiện. Nếu được hỏi về thời điểm một sự kiện nào đó diễn ra, then là từ phù hợp mà bạn có thể sử dụng để trả lời.
- Ví dụ, nếu thầy giáo hỏi bạn làm gì vào lúc trưa hôm qua, bạn có thể trả lời, “I was at lunch then” (Lúc đó tôi đang ăn trưa).
- Nếu có ai đó hỏi khi nào một công việc nào đó sẽ xong, bạn có thể nói, “Hãy quay lại chiều mai. Mọi thứ sẽ xong vào lúc then” (Chiều mai quay lại nhé. Tôi sẽ xong mọi thứ vào lúc đó).
Kết nối chuỗi sự kiện bằng từ then. Một cách phổ biến khác để sử dụng từ then là để chỉ thứ tự của các sự kiện. Sử dụng then để thông báo về sự kiện tiếp theo theo thời gian, không gian hoặc thứ tự. Dưới đây là một số ví dụ về cách sử dụng này:
- Chúng tôi sẽ rời đi lúc 9 giờ, rồi chúng tôi sẽ dừng ăn trưa vào khoảng 11 giờ. (We are going to leave at 9, and then we stop for lunch around 11).
- Đầu tiên, bạn sắp xếp phần A và phần B. Rồi, bạn vặn chặt chúng với nhau. (First, you line up part A and part B. Then, you screw them together).
- Các hành tinh nội bộ là Thủy Tinh, Kim Tinh, Trái Đất, và tiếp theo là Hỏa Tinh. (The inner planets go Mercury, Venus, Earth, and then Mars).
Sử dụng then để thêm thông tin hoặc điều kiện. Then cũng có thể được sử dụng để ngụ ý 'ngoài ra,' 'hơn nữa,' hoặc 'trong trường hợp đó.' Sử dụng then khi bạn cần thêm thông tin vào câu hoặc điều chỉnh kết quả dựa trên điều kiện.
- Nếu bạn muốn thêm thông tin, bạn có thể nói, “Chi phí của bữa tối là 400 ngàn, với lại anh phải thêm tiền boa nữa.” (The dinner costs $20, and then you have to add the tip).
- Để diễn đạt điều kiện, bạn có thể nói, “Nếu thời tiết đẹp, thì ngày mai chúng ta sẽ ra biển.” (If the weather is good, then we will go to the beach tomorrow).
Sử dụng then khi bạn muốn ngụ ý một điều gì đó đã từng đúng trong quá khứ. Trong một số trường hợp đặc biệt, then có thể được sử dụng như một tính từ để chỉ một điều gì đó đã từng có thật, mặc dù hiện tại không còn đúng nữa. Bạn có thể nghe người ta sử dụng từ then theo cách này khi nói về những người, như một chính trị gia, đã từng giữ một vị trí nhưng hiện không còn ở đó nữa.
- Ví dụ, “Chương trình này đã được lập ra vào năm 2010 bởi tổng thống khi đó là Barack Obama.” (That program was instituted in 2010 by then President Barack Obama).
- Tuy nhiên, cách sử dụng này không chỉ giới hạn khi nói về con người. Bạn cũng có thể nói câu như, “Nhà sử học viết về tình trạng phồn thịnh của Rome thời đó.” (The historian wrote about the then thriving state of Rome).
Xác định các trường hợp dùng “than”
Sử dụng than như một liên từ trong ngữ cảnh so sánh. Liên từ là một từ dùng để nối hai mệnh đề trong một câu. Khi nói về một danh từ (sự vật, người, địa điểm hoặc khái niệm) liên quan đến một danh từ khác, bạn có thể sử dụng than để giới thiệu mệnh đề thứ hai của câu so sánh. Than thường xuất hiện trước những từ chỉ sự so sánh như better, worse, more, less, higher, lower, smaller, larger, v.v... Ví dụ:
- Trong tủ lạnh của bạn có nhiều hành tây hơn hành tăm. (There are more onions than scallions in your fridge).
- Bây giờ tôi chạy nhanh hơn năm ngoái. (I can run faster now than I could last year).
- Tôi thích thời tiết u ám hơn nắng. (I like cloudy weather more than I like the sun).
Sử dụng than để liên kết hai sự kiện. Than cũng có thể kết hợp với động từ ở quá khứ và một số mệnh đề trạng ngữ. Mệnh đề trạng ngữ giúp mô tả và định rõ một hành động của động từ. Trong trường hợp này, than được sử dụng để chỉ một sự kiện liên quan đến một sự kiện khác.
- Ví dụ, nếu bạn thấy như đồng hồ báo thức kêu ngay khi bạn mới nằm xuống giường, bạn có thể nói, “No sooner did I lay my head down than my clock started to ring.” (Tôi chỉ mới đặt đầu xuống khi mà đồng hồ báo thức bắt đầu reo.)
- Cách sử dụng này giống với cách sử dụng then một chút, nhưng than không diễn tả sự tiếp nối như then. Nó chỉ thể hiện mối liên kết giữa hai sự kiện - việc đặt đầu xuống giường và đồng hồ báo thức kêu.
Sử dụng than khi bạn không tìm thấy từ đồng nghĩa cho từ đang nói. Nếu bạn đang cố gắng phân biệt giữa than và then, hãy thử sử dụng từ thay thế. Than là một từ đặc biệt không có từ đồng nghĩa. Ngược lại, then có thể được thay thế bằng những từ như “sau đó,” (rồi) “tiếp theo,” (kế tiếp) hoặc “sau” (later).
- Ví dụ, bạn sẽ không nói “Jessica arrived later subsequently Joe.” (Jessica đến muộn sau rồi thì Joe). Dù đang nói về thời gian, nhưng trong trường hợp này, bạn vẫn so sánh ai đến muộn hơn ai. Do đó, câu đúng phải là, “Jessica arrived later than Joe.” (Jessica đến muộn hơn Joe.)
- Tuy nhiên, khi bạn nói, “First and need to shower and next I have to catch the bus.” (Trước tiên, bạn cần tắm và sau đó phải bắt xe bus). Trong ngữ cảnh này, “sau đó” có thể thay thế cho then.
Tập sử dụng Then và Than
Kiểm tra cách sử dụng. Nếu bạn từng nhầm lẫn khi viết, hãy kiểm tra từng từ để đảm bảo chúng hợp lý trong ngữ cảnh của câu. Đặt các câu hỏi sau khi viết để xác định từ đúng:
- Nếu tôi sử dụng từ “sau đó” thay cho từ “then,” câu vẫn có ý nghĩa không?
- “I will go to the store sau đó” (Tôi sẽ đến cửa hàng sau đó) là câu có nghĩa, vì vậy bạn có thể nói “I will go to the store then.”
- Nếu tôi sử dụng cụm từ “so sánh với” thay cho từ “than,” câu vẫn có ý nghĩa không?
- “A used car costs less so sánh với a new car” (Xe cũ rẻ hơn so với xe mới) là câu có nghĩa, vì vậy bạn có thể nói “It costs less than a new car.”
Thực hành viết với từ then và than thường xuyên. Cách tốt nhất để làm quen với cách sử dụng khác nhau của then và than là sử dụng chúng trong ngữ cảnh. Sau đó, hãy thử viết hướng dẫn thực hành cách sử dụng then.
- Bạn cũng có thể chú ý đến cách sử dụng then và than trong viết hàng ngày của mình. Dành vài phút mỗi ngày để đọc và chỉnh sửa bài luận, bài tập ở trường và tài liệu để kiểm tra việc sử dụng đúng.
- Bạn cũng có thể tìm các bài kiểm tra và bài tập về then và than trên mạng để thực hành.
Phân biệt cách phát âm. Trong khía cạnh ngữ âm, người bản xứ tiếng Anh thường sử dụng âm schwa (ǝ, giống như âm 'ơ' nhẹ) để giao tiếp hiệu quả hơn, khiến cho sự khác biệt giữa 'a' và 'e' không luôn rõ ràng. Việc luyện tập phát âm khác nhau của hai từ này có thể giúp củng cố sự hiểu biết về cách sử dụng chúng.
- Phát âm than với miệng mở rộng và lưỡi ép xuống răng. Nguyên âm phát ra từ sau vòm miệng và cổ họng có phần co lại.
- Phát âm then với miệng hơi mở. Nguyên âm phát ra từ cổ họng thoải mái và lưỡi giữ ở vị trí tự nhiên.
Mẹo nhỏ
- Đơn giản nhất, ghi nhớ: từ 'then' liên quan đến thời gian, tương đương với từ 'when,' cả hai đều chứa chữ 'e.'
- Kiểm tra ngữ pháp. Nếu máy kiểm tra văn bản gạch chân hoặc làm đậm từ 'then' hoặc 'than,' bạn có thể đã chọn sai từ. Hãy đọc lại câu để chắc chắn.
- Thường xuyên mắc sai lầm khi sử dụng từ then hơn là than. Lỗi sử dụng từ than thường trông kỳ quặc hơn hoặc hoàn toàn sai, trong khi lỗi của then thường dễ chấp nhận hơn. Hãy chú ý đặc biệt đến từ then và cách sử dụng của nó.
- Một cách nhớ khác là: từ 'then' và 'time' đều có chữ 'e' nhưng không có chữ 'a,' còn từ 'than' và 'comparison' đều có chữ 'a' mà không có chữ 'e.'
