Hình Mẫu Uy Lực Đầu Tiên - Người Mạnh Mẽ
Thuật ngữ “uy lực” đề cập đến tính cách xuất sắc của một người, dù đó là sự thực hay chỉ là định kiến. Người có uy lực thường gây ấn tượng mạnh mẽ lên người khác, dù là từ bên trong hay bên ngoài. Họ luôn được ngưỡng mộ và ngưỡng mộ vì sự phi thường của họ.
(Max Weber, từ cuốn sách 'Max Weber: Tiểu Luận Về Xã Hội Học')
Người đàn ông kỳ lạ ấy đã làm tôi say mê đến mức tôi không thể giải thích lý do tại sao. Sức hút đó mạnh mẽ đến mức, khi đứng trước anh ta, dù tôi không sợ ma quỷ hay thần thánh, tôi vẫn run lên như một đứa trẻ, và anh ta có thể khiến tôi nhảy qua lửa mà không màng đến sự nguy hiểm.
(Đại Tướng Vandamme viết về Napoléon Bonaparte)
Đại đa số mọi người hiếm khi khao khát sự thật. Họ thường yêu cầu mơ ước và nhiều người gần như không thể sống nếu không có mơ ước. Họ thường ưa chuộng cái không thực và ít quan tâm đến cái có thực. Họ thường bị cuốn theo cái không chính xác hơn là cái chính xác. Nhiều người thậm chí không phân biệt được giữa hai khái niệm này.
(Sigmund Freud, Bản in chuẩn của toàn bộ tác phẩm nghiên cứu tâm lý của Sigmund Freud)
Thượng đế phán với Moses rằng: “Xin viết những lời này, vì dựa trên những lời này, ta đã thiết lập giao ước với anh và với dân Israel”. Moses ở đó với Thượng đế bốn mươi ngày, bốn mươi đêm, không ăn, không uống, và ông viết những điều khoản của giao ước trên các tấm bia, nghĩa là Mười Điều Răn. Moses từ núi Sinai xuống, cầm hai tấm bia Chứng Ước, khi ông xuống, Moses không biết rằng gương mặt ông phát sáng vì đã trò chuyện với Thiên Chúa. Khi Aharon và toàn bộ dân Israel thấy Moses, họ thấy gương mặt ông phát sáng, nên họ không dám lại gần ông. Moses gọi Aharon và các trưởng lão của dân Israel lại với ông, và ông nói chuyện với họ. Sau đó, toàn bộ dân Israel lại gần ông, và ông truyền cho họ mọi lời Thượng đế đã phán với ông trên núi Sinai. Sau khi nói xong, ông che mặt và rời đi. Khi vào gặp Thiên Chúa để trò chuyện, ông che mặt đến khi ra ngoài; ông ra ngoài và nói lại với dân Israel những mệnh lệnh mà ông đã nhận được. Dân Israel nhìn thấy gương mặt phát sáng của Moses; Moses lại che mặt, cho đến khi vào gặp Thiên Chúa.
(Kinh Cựu Ước.)
Tôi luôn mong mỏi được gặp gỡ con chim ưng vĩ đại của Đảng ta, một con người vĩ đại cả về ngoại hình lẫn chính trị. Trong tưởng tượng của tôi, Lenin là một người khổng lồ đầy uy nghi và đường bệ. Thật thất vọng khi thấy ông lại là một người có vẻ ngoài rất bình thường, chiều cao dưới mức trung bình, và theo đúng nghĩa đen, chẳng khác gì một người bình thường khác.
(Joseph Stalin khi gặp Lenin lần đầu. Trích từ Lenin: Con Người Sau Chiếc Mặt Nạ của Ronald W. Clarkl)
Uy lực là sự hiện diện làm người ta phấn khích. Nó bắt nguồn từ những đặc điểm ẩn giấu bên trong như tự tin, năng lượng giới tính, ý thức làm việc có mục đích và trạng thái mãn nguyện mà hầu hết mọi người đều thiếu và ao ước có được. Những tính cách này toát ra ngoài, ngấm vào từng cử chỉ, cho thấy sự phi thường của họ, khiến người khác nghĩ rằng họ có nhiều hơn những gì mắt thấy. Người khác xem họ như thần thánh, là ngôi sao sáng. Người có uy lực có thể tăng sức lôi cuốn bằng ánh nhìn xuyên thấu, lời nói sôi nổi, hùng hồn và bí ẩn. Họ lôi cuốn được đông đảo người. Chúng ta phải tạo ra hiệu ứng hào quang bằng cách thu hút mọi người bằng sức mạnh tỏa sáng của mình nhưng vẫn giữ khoảng cách với họ.
Uy lực là lực hấp dẫn một số đông người. Người có uy lực khiến đám đông si mê và theo họ. Cách thức làm cho đám đông si mê tương tự như cách một người lôi cuốn một người khác. Người uy lực có tính cách vô cùng lôi cuốn, nổi bật so với người khác như tự tin, táo bạo hoặc trầm tĩnh. Họ luôn giữ kín nguồn gốc của những tính cách đó và không giải thích sự tự tin, mãn nguyện của mình đến từ đâu, nhưng luôn đảm bảo ai cũng thấy điều đó. Những tính cách này được họ bộc lộ tự nhiên mà không cần nỗ lực. Gương mặt người uy lực thường linh động, hăng hái, đầy khao khát và lanh lợi, giống vẻ mặt quyến rũ và gợi cảm của người yêu. Chúng ta vui vẻ theo họ vì thích được chỉ huy, đặc biệt nếu họ hứa hẹn đưa ta vào cuộc phiêu lưu hay giúp ta giàu có. Ta bị động cơ của họ cuốn đi, gắn bó tình cảm và cảm thấy phấn chấn hơn khi tin vào họ. Điều này cho thấy ta bị họ lôi cuốn như khi yêu. Uy lực tác động đến bản năng bị kiềm chế và tạo ra hấp lực. Tuy nhiên, khái niệm uy lực không bắt nguồn từ tình cảm mà từ sâu kín trong thần thức, uy lực này bắt nguồn từ tôn giáo và vẫn gắn chặt với khái niệm uy lực trong thời đại ngày nay.
Hàng ngàn năm trước, con người tin vào thánh thần ma quỷ nhưng ít ai có thể nói rằng họ từng thấy phép màu - biểu hiện quyền lực thiêng liêng của thế lực siêu nhiên dưới dạng vật chất. Người được thần linh nhập, nói được ngôn ngữ huyền bí trong trạng thái tâm trí không tỉnh táo và nhìn thấy những hình ảnh người khác không thấy thì được xem là người được đấng tối cao lựa chọn. Người đó, dù là linh mục hay nhà tiên tri, cũng có uy lực ghê gớm đối với người khác. Chuyện gì đã khiến người Do Thái tin tưởng Moses, trung thành dù phải lang thang 40 năm trong hoang mạc? Ánh mắt, lời nói từ suy nghĩ của ông và Chúa, gương mặt bừng sáng khi ông từ núi Sinai xuống, khiến người ta nghĩ ông đã trực tiếp nói chuyện với Chúa và đó là nguồn gốc uy quyền của ông. Đó là cái gọi là “uy lực” - từ Hy Lạp nghĩa gốc nói về nhà tiên tri hoặc Đức Chúa Trời. Thời khi đạo Ki-tô mới ra đời, uy lực là món quà hoặc tài năng Thiên Chúa ban để người đó đại diện cho Chúa. Phần lớn các tôn giáo lớn đều sáng lập bởi người uy lực tức biểu lộ dấu hiệu hồng ân của Chúa.
Nhiều năm trôi qua, con người dần trở nên lý trí hơn và quyền lực không còn do thần thánh chọn lựa mà nhờ phiếu bầu hoặc năng lực cá nhân. Nhà xã hội học Đức nổi tiếng Max Weber đầu thế kỷ 20 nhận thấy rằng dù xã hội tiến triển, những người có uy lực không hề biến mất mà còn tăng lên. Theo Weber, đặc trưng của người uy lực thời hiện đại là tính cách phi thường hơn là yếu tố tâm linh. Uy lực của Robespierre hay Lenin không thể giải thích khác ngoài cá tính cuốn hút của họ. Họ không nói về Chúa như Moses, nhưng về chính nghĩa và viễn cảnh xã hội tương lai. Sự hiện diện của họ làm người khác say mê, và khi Lenin qua đời năm 1924, hình ảnh của ông được dân chúng thờ cúng và thần thánh hóa.
Ngày nay, những ai có sự hiện diện lôi cuốn người khác ngay khi bước vào đều được gọi là người có uy lực. Dù không xuất thân kỳ bí như xưa, họ vẫn mang dấu ấn tính cách đặc trưng của người uy lực thời xưa. Uy lực của họ khó giải thích, tự tin khác thường và có khiếu ăn nói nổi bật trước đám đông. Đứng trước họ, ta như đứng trước một tôn giáo, tin tưởng mà khó lý giải. Để tạo uy lực, ta phải toát ra tính cách thánh thiện và chiều sâu tâm hồn. Ánh mắt phải rực lửa như nhà tiên tri, uy lực tự nhiên như món quà từ thần linh. Trong thế giới lý trí, con người luôn khao khát niềm tin tôn giáo. Mọi dấu hiệu uy lực đều tác động mạnh đến những người muốn tin tưởng vào một điều gì đó mơ hồ, làm họ tin tưởng và theo ta.
Uy lực nghe có vẻ thần bí, nhưng ta có thể học vài thủ thuật để gia tăng uy lực hoặc tạo vẻ ngoài uy lực. Sau đây là những tính cách cơ bản giúp ta khiến người khác cảm thấy rằng ta có uy lực.
Có Mục Đích.
Người làm việc có mục đích sẽ thu hút gấp đôi khi gặp rắc rối. Vì hầu hết mọi người đều do dự trước khi hành động, thái độ tự tin và tập trung vào mục đích của ta sẽ làm người khác chú ý. Mọi người tin tưởng vào ta nhờ cá tính mạnh. Khi Tổng Thống Franklin Delano Roosevelt lên nắm quyền lúc đất nước trì trệ, ban đầu công chúng không tin ông có thể xoay chuyển tình thế. Nhưng chỉ trong vài tháng đầu làm việc, ông đã thể hiện ý chí tự tin, quyết đoán khi đương đầu với các vấn đề quốc gia. Công chúng từ đó xem ông như một đấng cứu rỗi, một con người đầy uy lực.
Bí Ẩn.
Một khía cạnh khác của người uy lực là sự pha trộn chút huyền bí. Chỉ cần thêm khả năng tiên đoán hoặc tài năng siêu linh sẽ làm cho hào quang của ta thêm rực rỡ.
Thánh Thiện.
Tính thánh thiện vượt ra ngoài tôn giáo: Hai chính trị gia với tính cách khác biệt như George Washington và Lenin đều nổi tiếng là người thánh thiện nhờ lối sống giản dị dù họ quyền lực, và nhờ hòa hợp nguyên tắc chính trị với đời sống cá nhân. Cả hai được dân chúng tôn thờ như thánh khi qua đời. Albert Einstein cũng nổi tiếng thánh thiện vì tính cách trẻ con, không thỏa hiệp. Để có tính thánh thiện, ta phải có nguyên tắc sống sâu sắc, và phải thực chứ không giả tạo để không bị xem là lừa bịp, vì điều này sẽ ảnh hưởng đến uy lực lâu dài. Tiếp theo, ta phải khéo léo cho mọi người thấy ta sống theo những gì mình tin tưởng. Cuối cùng, vẻ ngoài ôn hòa và khiêm tốn có thể biến thành uy lực, miễn là ta thoải mái với tính cách ấy. Uy lực của Tổng Thống Harry Truman và Abraham Lincoln bắt nguồn từ việc họ là người của công chúng.