Bí quyết thông tin cần biết về căn bệnh huyết áp cao

Hypertension là tình trạng huyết áp cao hơn mức bình thường, được xác định khi huyết áp tâm thu lớn hơn hoặc bằng 140mmHg, huyết áp tâm trương lớn hơn hoặc bằng 90 mmHg. Đối với người trưởng thành, huyết áp tối ưu thường là 120/80 mmHg.

Bác sĩ đang tiến hành đo huyết áp

Máu có thể lưu thông chính là nhờ vào huyết áp. Nhiệm vụ quan trọng của huyết áp là đưa máu giàu oxy cùng với các dưỡng chất đến tất cả các tế bào để duy trì hoạt động của cơ thể. Do đó, khi huyết áp cao, chức năng này bị ảnh hưởng gây ra những biến chứng nguy hiểm.

2. Cơ chế phát sinh bệnh tình huyết áp cao 

Theo nhiều nghiên cứu, tần suất của bệnh hiện nay ở Việt Nam thấp hơn so với các nước Âu Mỹ. Tuy nhiên, số lượng người mắc bệnh cao huyết áp ngày càng tăng và diễn biến của bệnh cũng ngày càng phức tạp. 95% số bệnh nhân mắc cao huyết áp không có nguyên nhân rõ ràng. Các nhà nghiên cứu tim mạch đã tiến hành nhiều nghiên cứu để tìm hiểu cơ chế phát sinh bệnh tăng huyết áp. Một số cơ chế đã được công nhận như sau: 

Về phần tăng huyết áp nguyên phát 

• Tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm: thường gặp ở người trẻ, điều này làm tăng hoạt động của cơ tim dẫn đến tăng cung lượng tim. Hệ thống động mạch ngoại vi và động mạch thận co thắt làm tăng sức cản ngoại vi dẫn đến tăng huyết áp.

• Nồng độ muối trong huyết tương kích thích tiểu cầu thận tiết ra renin - một enzym điều hòa huyết áp, duy trì áp lực lọc tại tiểu cầu thận. Renin là chất xúc tác cho quá trình chuyển hóa từ Angiotensin thành Angiotensin II. Chất này kích thích vỏ thượng thận tăng quá trình giữ nước và muối. Angiotensin II trong động mạch, làm tăng thể tích dịch lưu hành, làm tăng huyết áp.

• Dân gian thường nói rằng khi mắc cao huyết áp thì không nên ăn quá mặn. Điều này hoàn toàn đúng với cơ chế gây bệnh như sau: thành phần chính của muối ăn chính là Natri. Khi ăn nhiều Natri, khả năng lọc của thận tăng, tăng quá trình hấp thu nước làm tăng thể tích máu. Natri, Calci thẩm thấu qua màng vào tế bào cơ trơn mạch máu, làm tăng tính có mạch, tăng sức cản ngoại vi, dẫn đến tăng huyết áp. 

• Khi thiếu Prostaglandin E2 và Kallikrein, hai chất ở thận có vai trò điều hòa huyết áp, cũng có thể dẫn đến bệnh cao huyết áp.

Không nên ăn quá mặn khi mắc cao huyết áp

Với huyết áp thứ phát tăng

Chỉ có khoảng 5% tổng số bệnh nhân huyết áp cao có thể xác định được nguyên nhân rõ ràng bao gồm: 

• Huyết áp cao do các bệnh của mô thận: khi thể tích mạch máu tăng hoặc hoạt động của renin - angiotensin - aldosteron tăng. Trường hợp mạch máu ở thận bị biến dạng cũng có thể gây ra tăng huyết áp. Nguyên nhân này thường xảy ra ở trẻ em.

• U tuyến thượng thận gây ra cường Aldosteron hoặc u tủy thượng thận cũng là một nguyên nhân dẫn đến huyết áp cao.

• Bệnh tăng huyết áp có thể xuất hiện và trở nên nặng hơn ở phụ nữ mang thai. Có thể dẫn đến tử vong cho cả mẹ và thai nhi.

• Sử dụng Oestrogen sẽ tăng tổng hợp tiền chất renin. Sử dụng corticoid kéo dài có thể dẫn đến cường giáp và gây nên huyết áp cao.

Các biến chứng khó lường của huyết áp cao

Những biến chứng gây ra do huyết áp cao thường gặp hiện nay bao gồm: 

• Các biến chứng liên quan đến tim: tăng độ dày của thành tâm thất trái, sự mở rộng của buồng tim, suy giảm chức năng tim, xơ vữa động mạch vành, gây ra các triệu chứng như khó thở, đau thắt ngực, thiếu máu cục bộ hoặc cơn nhồi máu cơ tim.

Tăng huyết áp có thể dẫn đến khó thở, đau thắt ngực

• Các biến chứng liên quan đến mạch máu: giảm sự sản xuất và ức chế hoạt động của NO dẫn đến việc sinh ra chất superoxide gây ra rối loạn chức năng của nội mạch, xơ vữa động mạch. Nguy cơ cao dẫn đến tai biến mạch máu não và các bệnh lý về tim mạch.

• Các biến chứng liên quan đến não: huyết áp cao có thể dẫn đến thiếu máu não cục bộ hoặc tai biến mạch máu não. Tai biến mạch máu não có thể gây tử vong trong vòng 24 giờ với 2 dạng là xuất huyết não và nhồi máu não. Đây là hậu quả của xơ vữa mạch não hoặc tắc mạch từ một điểm của động mạch cảnh.

• Các biến chứng liên quan đến mắt: tăng huyết áp có thể gây tổn thương cho võng mạc mắt. Các tổn thương này thường gây ra các triệu chứng như điểm mù, thị lực suy giảm, thậm chí có thể gây mù, đặc biệt khi phù gai xảy ra ở vùng điểm vàng. Các động mạch võng mạc bị tổn thương do thành mạch dày lên và cứng, đồng thời các động mạch nhỏ bị xơ vữa, ép tĩnh mạch làm chúng bị biến dạng vào trong.

Huyết áp cao có thể gây tổn thương cho võng mạc

Với những biến chứng nguy hiểm, huyết áp cao đã trở thành mối đe dọa đối với sức khỏe của toàn bộ loài người. Nếu bạn hoặc người thân gặp vấn đề về huyết áp cao hoặc có các triệu chứng đáng nghi, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế để được kiểm tra và chẩn đoán. Bên cạnh đó, việc xây dựng một chế độ ăn uống cân đối, tập luyện thể thao đều đặn, và hạn chế sử dụng các chất kích thích là rất quan trọng để duy trì một cơ thể khỏe mạnh và ngăn ngừa bệnh tăng huyết áp. Hãy trở thành bác sĩ thông minh cho sức khỏe của chính mình.