Cây thủy sinh không chỉ làm đẹp cho không gian sống mà còn mang lại nhiều lợi ích cho cá trong hồ. Những loài cây này giúp loại bỏ nitrat khỏi nước, cải thiện chất lượng nước và ngăn chặn sự phát triển của rong tảo. Đồng thời, chúng cung cấp chỗ trú ẩn an toàn cho cá trong hồ. Trồng cây thủy sinh trong hồ cá là một sở thích thú vị và dễ thực hiện, đem lại niềm vui cho bạn và cả đàn cá của bạn.
Các bước
Chọn cây thủy sinh phù hợp

Chọn những loại cây thủy sinh phổ biến, dễ trồng. Một số loại cây sống trong nước ngọt có nhu cầu khác nhau về ánh sáng và đôi khi cực kỳ khó nuôi. May mắn thay, có một số lựa chọn dễ dàng cho người mới bắt đầu, mang lại vẻ đẹp mà bạn muốn thấy trong hồ cá. Hãy chọn những loại như Echinoderms, Lilaeopsis, Anarchies, hay Anubis.
- Cây lưỡi mác (Amazon Sword) và dương xỉ Java (Java Fern) là những lựa chọn tốt cho cây cao. Cây lưỡi mác trồng dễ dàng và nhanh chóng, che khuất hệ thống lọc và dây trong hồ cá nếu chúng lộ ra từ phía sau. Dương xỉ Java với cành lá dài cung cấp nơi ẩn náu tốt cho cá.
- Với loại cây trung bình, bạn có thể chọn cây ráy Nana (Anubias Nana) và cỏ thìa (Dwarf Sagittaria). Ráy Nana có thân cong và lá tròn, trong khi cỏ thìa có lá dài màu xanh với phiến lá cong, sinh trưởng tốt xung quanh các vật trang trí cứng trong hồ cá như tượng đá.

Sử dụng rêu để trang trí dưới đáy và dọc theo mặt trước bể. Rêu nước ngọt như Rêu Java, Rêu Willow và Rêu Water Wisteria thích hợp để trồng. Rêu thấp nên phù hợp cho phần dưới và mặt trước bể cá mà không che khuất các cây khác. Rêu cũng mọc nhanh, cho bạn kết quả nhanh chóng.
- Rêu phát triển tốt dưới ánh sáng trung bình đến mạnh nhất.
- Rêu cũng có thể làm thức ăn cho cá. Tuy nhiên, vẫn cần cho cá ăn bổ sung. Không phải loài cá nào cũng ăn rêu.
- Loài cây trân châu Cuba (Dwarf Baby Tears) cũng là lựa chọn tuyệt vời cho đáy bể và mặt trước bể. Cây này có lá sum suê, mọc nhanh nhưng có hình dáng giống cây bụi hơn. Cây trân châu Cuba cần ánh sáng mạnh để phát triển tốt nhất.

Mua cây đã trưởng thành nếu muốn có ngay bể thủy sinh hoàn chỉnh. Mặc dù có giá cao hơn, nhưng cây đã trưởng thành mang lại diện mạo mong muốn ngay lập tức. Hãy chọn cây đã phát triển và có rễ trắng.
- Kiểm tra kỹ trước khi mua để đảm bảo không có ốc, tôm hoặc rong tảo trên cây.
- Các cửa hàng cá cảnh hoặc cửa hàng thiết kế bể cá thường có cây thủy sinh. Bạn cũng có thể mua trực tuyến.
- Tìm hiểu về người bán để chắc chắn rằng họ cung cấp cây sạch và khỏe mạnh.

Trồng cây từ cành nếu muốn tiết kiệm chi phí. Dù mất thời gian hơn để đạt được kết quả, nhưng cách này giúp bạn tiết kiệm tiền. Để trồng cây từ cành, bạn cần lấy cành từ cây đã trồng, thường có sẵn ở các cửa hàng thiết kế bể cá hoặc trên mạng. Xác định điểm mắt thấp nhất trên cành, sau đó loại bỏ các lá bên dưới. Đặt cành vào nền bể để cây mọc rễ.
- Bạn cũng có thể nhận cành từ những người bạn có bể thủy sinh.

Đa dạng hóa kích thước cây tạo nên khung cảnh thú vị. Các loại thực vật được trồng ở nhiều tầng sẽ làm cho bể cá trở nên hấp dẫn hơn. Cây lá dưới nên lớn hơn, trong khi cây kích thước trung bình có thể trồng ở giữa bể theo chiều cao. Bạn có thể trang trí mặt trước bể bằng rêu hoặc cây trân châu Cuba.
- Kích thước của cây thủy sinh có thể từ nhỏ 2,5-5 cm đến lớn chiếm hết bể.
- Thêm các đồ trang trí nhỏ như bức tượng, đá, và khúc gỗ để tạo sự sống động cho bể cá. Những vật này cũng là nơi tuyệt vời để giữ cây mà không cần cắm vào nền bể.
Lắp đặt bể thủy sinh

Mua và lắp đèn để tạo điều kiện cho cây mọc. Cây thủy sinh cũng cần ánh sáng để phát triển như các loài cây khác. Ánh sáng là yếu tố quan trọng trong quá trình quang hợp, tạo ra năng lượng và dưỡng chất cho cây. Hãy kiểm tra nhu cầu ánh sáng của từng loại cây, vì mỗi loài có yêu cầu riêng. Đèn huỳnh quang toàn phổ và đèn LED cho bể cá là lựa chọn tốt. Ngoài ra, cây cũng có thể tận dụng ánh sáng từ cửa sổ gần đó.
- Nhiều loại cây đòi hỏi nhiều ánh sáng, hãy nghiên cứu kỹ trước khi chọn loại cây.
- Bắt đầu bằng đèn huỳnh quang công suất 2,5 W cho mỗi 4 lít nước, trừ khi bạn có hệ thống CO2 tại chỗ.

Cách ly và xử lý cây mới trước khi thêm vào bể cá. Cây mới thường mang theo các sinh vật gây hại như ốc hoặc tôm có thể gây nguy hiểm cho bể. Ốc và tôm có thể sinh sôi và phát triển nhanh chóng, chiếm đầy bể, trừ khi bạn có cá ăn chúng. Ngoài ra, cây mới cũng có thể mang vi khuẩn hoặc mầm bệnh. Quá trình cách ly giúp phát hiện các sinh vật gây hại trước khi chúng xâm nhập vào bể. Bạn cũng có thể xử lý cây bằng dịch tẩy.
- Pha 1 phần thuốc tẩy với 19 phần nước. Nhúng cây vào dung dịch khoảng 2-3 phút, tùy vào độ nhạy cảm của cây. Rửa cây thật sạch trong nước trước khi đưa vào bể có nước đã khử clo.
- Để ngăn ngừa ốc, nhúng cây vào dung dịch muối. Pha 1 cốc muối vào 4 lít nước, nhúng cây vào dung dịch khoảng 15-20 giây. Đảm bảo rửa cây thật sạch trước khi đưa vào bể.
- Sau 1 tuần cách ly, bạn có thể đưa cây vào bể.

Lựa chọn và lót vật liệu nền cho thích hợp cho cây thủy sinh. Vật liệu nền là yếu tố quan trọng trong việc trồng cây. Vật liệu giàu dinh dưỡng thích hợp cho cây, mặc dù có giá cao hơn một chút. Lớp nền cũng có thể làm đục nước khi khuấy động, nhưng bạn có thể ngăn chặn bằng cách rải sỏi lên trên.
- Seachem Flourite chứa đầy đủ dinh dưỡng và có nhiều màu sắc để lựa chọn.
- Đất sét và đá ong cũng là lựa chọn tốt và tiết kiệm hơn. Tuy nhiên, chúng mất thời gian để ổn định trong bể.
- Aqua Soil chứa nhiều dinh dưỡng, nhưng làm giảm pH của nước xuống mức 7. Mặc dù tốt cho cây, nhưng loại vật liệu này có thể gây hại cho cá. Hãy kiểm tra pH của cá trước khi chọn loại nền này.
- Sỏi không cung cấp dinh dưỡng cho cây nếu dùng một mình.

Trồng cây cần bám vào nền để cây có thể hấp thụ dưỡng chất. Một số cây cần bám vào lớp nền để hấp thụ dinh dưỡng. Đặt rễ cây dưới bề mặt nền, nhưng không đặt quá sâu để không làm chôn lấp phần thân rễ, có thể gây chết cây.
- Đảm bảo không đặt cây chồng lên nhau.

Buộc các cây vào đá hoặc gỗ để cây có thể mọc rễ. Một số loại cây như rêu, dương xỉ Java hoặc ráy Nana thích mọc trên đá hoặc gỗ. Buộc nhẹ dây câu xung quanh cây, sau đó vòng dây qua tảng đá hoặc mẩu gỗ. Buộc chặt dây câu, sau đó thả đá và cây vào bể.
- Gỗ lũa và đá nham thạch là các lựa chọn tốt để neo giữ cây.

Chờ đến khi bể ổn định sau một tuần trước khi thả cá vào. Không nên vội vã thả cá ngay sau khi cài đặt vườn thủy sinh. Bạn nên kiên nhẫn để bể cá ổn định hoàn toàn trước khi đưa cá vào môi trường mới.
- Các chất thải từ cá sẽ cung cấp phân bón cho cây thủy sinh.
- Đừng nôn nóng thả cá quá sớm. Bể cá cần thời gian để phát triển vi sinh vật, tạo ra môi trường nước ổn định và an toàn cho cá. Việc này quan trọng để đảm bảo cá có môi trường sống lý tưởng.
Dành thời gian chăm sóc cây thủy sinh

Thực hiện cắt tỉa định kỳ để tránh cây mọc ra khỏi bể và bị hỏng. Các loại cây thường phát triển mạnh mẽ, vì vậy việc cắt tỉa là bước quan trọng. Nếu để cây mọc quá xa bể, phần cây bên ngoài sẽ chết đi. Hãy sử dụng kéo cắt cẩn thận để loại bỏ những phần cây không cần thiết.
- Một lựa chọn khác là chọn những loại cây thủy sinh mọc chậm.

Đảm bảo nước sạch hàng tuần để duy trì môi trường ổn định trong bể cá. Khác với cá, cây thủy sinh không yêu cầu thay nước thường xuyên, nhưng việc thay nước định kỳ sẽ giữ cho môi trường bể cá luôn trong tình trạng tốt. Bước đầu tiên là loại bỏ tảo bám trên bề mặt bể. Sử dụng ống hút để lấy ra khoảng 10-15% nước cũ, tập trung vào việc làm sạch các vùng xung quanh các cấu trúc cố định trong bể cá. Thêm nước sạch đã qua xử lý clo để bù vào lượng nước đã lấy đi.
- Khi sử dụng ống hút, hãy chắc chắn không đặt ống lên lớp đất trồng cây để tránh làm hại cây. Hãy đặt ống ở phía trên lớp đất.
- Tôm và cá có thể tiêu thụ rong, vì vậy chúng là lựa chọn tốt để thêm vào bể cá, tùy thuộc vào loại cá mà bạn chọn.
- Thủ tục này còn được gọi là thay nước. Một số người thích thay nước toàn bộ một vài tháng một lần, nhưng điều này có thể làm đảo lộn hệ sinh thái trong bể. Tốt hơn hết là sử dụng bộ lọc và duy trì bể cá sạch sẽ hơn nhiều.

Bổ sung phân bón để thúc cây thủy sinh phát triển mạnh mẽ. Thường thì cây thủy sinh không cần phải được bón phân, đặc biệt là khi có cá trong bể, vì phân của chúng đã cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây. Tuy nhiên, việc bổ sung phân bón có thể kích thích sự phát triển của cây và đáng giá cho công sức đầu tư. Có nhiều cách để bón phân cho cây thủy sinh:
- Bạn có thể trực tiếp bổ sung fluorite vào lớp đất để cung cấp sắt và dinh dưỡng cho cây.
- Các loại phân được đặt gần rễ cây và nhúng vào dưới lớp đất. Phân sẽ liên tục cung cấp dinh dưỡng cho cây trong 2-3 tháng.
- Nếu muốn sử dụng phân nước, bạn có thể thêm vào bể mỗi tuần hoặc mỗi hai tuần một lần. Phân nước thích hợp cho các loại cây không gắn rễ vào đất, như cây bám vào đá.
- Máy bơm CO2 cung cấp CO2 cho cây thủy sinh hấp thụ và chuyển hóa thành oxy. Nếu có ánh sáng mạnh trong bể, việc cung cấp CO2 thêm sẽ giúp cây tăng tốc quá trình quang hợp, giúp cây chuyển hóa CO2 thành oxy nhanh hơn.

Đảm bảo cây không bao giờ bị khô khi chúng không ngập hoàn toàn trong nước. Cây sẽ chết nếu khô. Để đảm bảo sức khỏe cho cây, hãy giữ chúng trong xô nước sạch. Điều này là rất quan trọng nếu bạn muốn trồng thêm cây vào bể cá.
- Bạn có thể giữ cây thủy sinh trong xô nước sạch và đủ ánh sáng nếu muốn bảo quản lâu dài. Nhưng nhớ rằng những cây cần bám rễ vào đất sẽ phải ngập dưới nước nếu muốn giữ lâu. Đừng quên thay nước hàng tuần khi giữ cây trong xô.
Một số lời khuyên hữu ích
- Bắt đầu với ít cây và sau đó bổ sung dần dần thêm.
- Nếu gặp vấn đề với tảo, bạn có thể thả một ít tôm mà vào bể để chúng ăn tảo. Tôm nước ngọt thường hòa hợp tốt với cá tetra và cá bảy màu.
- Chọn cây thủy sinh mà phù hợp với loài cá, bởi một số loài cá có thể ăn hoặc phá hủy cây.
Cảnh báo quan trọng
- Không bao giờ vứt cây thủy sinh xuống hồ hoặc bồn cầu. Nhiều loại cây thủy sinh không phải là địa phương và có thể gây hại cho cây địa phương. Hãy để cho chúng khô và sau đó vứt vào thùng rác.
- Nếu nuôi tôm, hãy nhớ rằng chúng có thể nhổ rễ và ăn cây thủy sinh.
Những vật dụng cần thiết
- Bể cá
- Vật liệu nền phù hợp cho cây – bùn phù sa, cát, hoặc đất sét
- Sỏi (không bắt buộc)
- Hệ thống lọc nước
- Cây thủy sinh nước ngọt
- Ánh sáng đầy đủ phổ
- Cá nước ngọt
- Nước đã được xử lý với clo
- Muối cho bể cá hoặc muối kosher
- Chổi vớt cá
- Dao cạo rong
- Ống hút phân