Bí quyết viết văn nghị luận xã hội

Đề bài: Bí quyết viết văn nghị luận xã hội

Bí quyết viết văn nghị luận xã hội

Văn nghị luận xã hội là một bài kiểm tra chú trọng đến hiểu biết, vốn sống và quan điểm của học sinh đối diện với những vấn đề xã hội quan trọng. Thường xoay quanh những vấn đề đang thu hút sự chú ý, văn nghị luận xã hội còn mang lại giá trị giáo dục, hình thành nhân cách cho con người. Bằng cách nhận diện và đánh giá những vấn đề xã hội, học sinh sẽ tích lũy những nhận thức chính xác và kinh nghiệm quan trọng trong cuộc sống.

I. Những loại đề nghị luận xã hội thường gặp

Có 2 loại đề nghị luận xã hội phổ biến:

+ Nghị luận về một hiện tượng xã hội: Là bài viết thể hiện quan điểm, ý kiến và thảo luận về những hiện tượng xã hội nổi bật, đang thu hút sự chú ý của cộng đồng.

Ví dụ: Hiện tượng ứng dụng công nghệ, biến đổi khí hậu, tác động của truyền thông xã hội,...

+ Nghị luận về một tư tưởng đạo lí: Là bài viết nêu quan điểm, thảo luận, và đánh giá về các vấn đề liên quan đến đạo đức, tư tưởng, và quan niệm về cuộc sống.

Ví dụ: Ý thức về trách nhiệm, tình yêu thương và sự hiểu biết, lòng khoan dung trong xã hội,...

II. Quy trình thực hiện bài văn nghị luận xã hội

- Bước 1: Đọc và hiểu rõ yêu cầu của đề bài

Cần đọc kỹ và hiểu rõ yêu cầu của đề bài để xác định liệu viết về một tư tưởng đạo lí hay một hiện tượng xã hội.

- Bước 2: Xây dựng kịch bản ý

Mục tiêu:

+ Ghi chép ý tưởng cho bài viết, tránh quên sót ý.

+ Hỗ trợ việc trình bày một cách khoa học và mạch lạc với nội dung thống nhất.

+ Tự chủ trong việc phát triển các ý chính/luận điểm của bài viết, tập trung vào những điểm quan trọng, tránh sự lạc quan ở những phần không quan trọng.

- Bước 3: Sáng tạo khi viết:

Dựa trên những luận điểm chính đã xây dựng trong phần dàn ý, hãy biến chúng thành một bài văn tinh tế. Để tạo nên bài văn hấp dẫn và thuyết phục, chú ý đến những điểm sau đây:

+ Kết nối logic giữa các luận điểm, các ý để làm nổi bật đối tượng và nội dung cần nghị luận.

+ Thêm vào những ví dụ thực tế, giúp bài viết trở nên sinh động và đảm bảo tính khách quan.

+ Xây dựng lập luận chặt chẽ, súc tích

+ Thể hiện quan điểm cá nhân, đánh giá một cách rõ ràng (tán thành, phản đối, khen ngợi, phê phán...)

+ Đưa ra bài học từ nhận thức và kêu gọi hành động cụ thể.

III. Chiến lược viết bài nghị luận theo từng dạng cụ thể:

Hướng dẫn cách soạn bài nghị luận xã hội theo từng loại cụ thể

1. Bước vào văn Nghị luận về tư tưởng đạo lí:

a. Mở đầu:

- Giới thiệu về tư tưởng đạo lí cần thảo luận (Có thể giới thiệu trực tiếp hoặc dẫn dắt qua một câu chuyện hay suy nghĩ sâu sắc). Tham khảo hướng dẫn Cách bắt đầu bài nghị luận xã hội để có nhiều cách mở đầu sáng tạo và hấp dẫn.

Ví dụ: Đề bài: Thảo luận về ý nghĩa của niềm vui.

- Bắt đầu trực tiếp: Ai cũng mong muốn cuộc sống của mình đầy ắp niềm vui và hạnh phúc. Nhưng không phải ai cũng thấu hiểu đúng ý nghĩa của niềm vui trong cuộc sống của bản thân.

- Bắt đầu gián tiếp: Có những người dành cả cuộc đời để tìm kiếm niềm vui, nhưng khi nhìn lại, họ nhận ra rằng họ đã bỏ lỡ nhiều điều quan trọng. Ngược lại, những người sống giản dị chỉ cần đơn giản là tự do và hưởng thụ cuộc sống, họ không cần quá nhiều để cảm thấy hạnh phúc. Điều này khiến chúng ta luôn tự hỏi niềm vui là gì, làm thế nào để tìm thấy niềm vui, hay liệu mình đã thực sự hạnh phúc chưa,... Đây luôn là một vấn đề khó giải, tương tự như khi nói về tình yêu, nhưng có lẽ niềm vui chỉ đơn giản là cách chúng ta nhìn nhận về cuộc sống - Niềm vui nảy sinh từ tâm hồn mỗi người.

>> Xem bài mẫu chi tiết TẠI ĐÂY.

b. Phần chính:

- Diễn đạt rõ ý nghĩa của tư tưởng đạo lí:

+ Giải thích ý nghĩa của các từ ngữ, thuật ngữ, tìm hiểu nghĩa gốc, nghĩa ẩn (nếu có).

+ Tổng quan ý nghĩa tổng quát của tư tưởng, đạo lí hoặc trình bày quan điểm, đánh giá của người viết về tư tưởng, đạo lí đó.

- Phân tích, minh chứng:

+ Đặt ra tính chính xác của tư tưởng, đạo lí

+ Bằng cách chứng minh qua các phân tích, ví dụ cụ thể.

+ Đặ emphasish Tầm quan trọng của tư tưởng đạo lí trong cuộc sống con người.

- Nhận xét, mở rộng, kết nối với thực tế:

+ Phát hiện và phê phán những biểu hiện không đúng đắn đang tồn tại trong xã hội.

+ Mang vào những ví dụ cụ thể để minh họa.

- Rút ra bài học nhận thức và hành động.

c. Tóm tắt:

- Tổng kết lại giá trị của tư tưởng đạo lí mà bạn vừa đề cập.

2. Nghị luận về một hiện tượng xã hội:

a. Mở đầu:

Giới thiệu về vấn đề xã hội mà bạn muốn nghị luận.

b. Phần chính:

- Trình bày một cách súc tích về hiện tượng được đề cập ở đầu bài.

- Phân tích nguyên nhân dẫn đến vấn đề xã hội (nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan).

- Miêu tả tình hình thực tế của vấn đề trong xã hội.

- Đánh giá tác động, ảnh hưởng của vấn đề đó đối với cuộc sống của cộng đồng.

- Đề xuất những biện pháp khắc phục (trong trường hợp tiêu cực) hoặc các giải pháp phát triển (đối với những vấn đề tích cực).

- Rút ra những bài học quan trọng để hỗ trợ sự nhận thức và hành động cá nhân.

- Tóm tắt lại vấn đề được nghị luận.

- Đặt ra một khái quát cuối cùng về vấn đề đã được thảo luận.

- Kết thúc bài văn với thông điệp tổng hợp và sâu sắc.

Củng cố thêm những phương pháp làm bài cho những dạng đề tập làm văn mà các em chưa thực sự tự tin. Bên cạnh bài Cách viết bài văn nghị luận xã hội trên đây, các em có thể tham khảo thêm: Cách viết bài cảm nhận về một tác phẩm thơ, văn, Cách làm bài văn thuyết minh hay, Phương pháp phân tích bài thơ, đoạn thơ đạt điểm cao.