Bí quyết vượt qua định kiến

Thách thức định kiến và tạo môi trường thoải mái. Định kiến (niềm tin sai lệch về một người hoặc nhóm người), kỳ thị (thành kiến xã hội), và sự phân biệt đối xử (hành động chống lại một cá nhân hoặc nhóm người do định kiến) có thể tạo ra môi trường căng thẳng và gây ra những vấn đề về tâm lý. Đối phó với định kiến hoàn toàn, bạn cần giảm thiểu định kiến cá nhân và loại bỏ những định kiến trong xã hội. Bạn có thể vượt qua định kiến bằng cách thách thức quan điểm của bản thân, tăng cường mối quan hệ xã hội, và giải quyết định kiến theo hướng tích cực.

Đánh giá định kiến cá nhân. Để vượt qua định kiến cá nhân, điều quan trọng là hiểu rõ chúng là gì. Trong tâm lý học xã hội, có một công cụ được sử dụng để đánh giá cảm xúc tiềm ẩn và niềm tin về các nhóm người khác nhau; đó là Thử nghiệm Tiềm ẩn Liên quan (IAT). Thử nghiệm này giúp phản ánh mức độ định kiến cá nhân về các nhóm cụ thể.

• Bạn có thể tham gia thử nghiệm IAT của Đại học Harvard về nhiều chủ đề như giới tính, tôn giáo, và chủng tộc trên internet.

Đảm bảo sự chịu trách nhiệm. Thành kiến là một hạn chế trong quan điểm vì nó hạn chế khả năng suy nghĩ sâu hơn và tạo ra bức tường tưởng tượng xung quanh tư duy. Ví dụ, thái độ rõ ràng và tiềm ẩn đối với người thuộc chủng tộc khác có thể ảnh hưởng đến cách bạn tương tác với họ (qua lời nói hoặc hành động).

• Thừa nhận và chấp nhận thành kiến của bản thân, và tích cực thay đổi quan điểm. Ví dụ, nếu bạn có thành kiến về giới tính, tôn giáo, văn hóa hoặc chủng tộc, bạn cần nhận ra điều này và cố gắng hiểu rõ hơn về nhóm người đó thay vì đánh giá chung chung.

Hiểu rõ hơn về ảnh hưởng tiêu cực của định kiến. Để giảm thiểu định kiến hoặc thành kiến của mình, bạn cần nhận ra và hiểu rõ tác động của chúng lên người khác. Những người bị ảnh hưởng nặng nề bởi thành kiến hoặc phân biệt đối xử có thể gặp vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng.

• Đối diện với định kiến và phân biệt đối xử có thể làm giảm tự tin và gây ra trầm cảm, cũng như hạn chế việc tiếp cận dịch vụ sức khỏe, nhà ở, giáo dục và việc làm.
• Thấu hiểu rằng nếu bạn có thành kiến với người khác, họ có thể chịu tổn thương nghiêm trọng.

Vượt qua kỳ thị bản thân. Một số người phản đối bản thân mình với thành kiến hoặc định kiến. Kỳ thị bản thân xuất hiện khi bạn tự đánh giá mình tiêu cực. Nếu chấp nhận suy nghĩ này (định kiến về bản thân), bạn có thể bắt đầu tự làm tổn thương mình (tự phân biệt đối xử). Ví dụ, một người có suy nghĩ tiêu cực về tình trạng tâm thần của mình và cho rằng họ “điên.”

• Xác định các nguy cơ tiềm ẩn khiến bạn tự kỳ thị và cố gắng điều chỉnh cách suy nghĩ này. Thay vì nghĩ rằng “Tôi điên vì mắc bệnh tâm thần,” bạn có thể thay đổi thành “Bệnh tâm thần là điều bình thường và có nhiều người cũng gặp phải. Điều này không làm cho tôi trở nên kém cỏi.”

Giao tiếp với nhiều người. Sự đa dạng là yếu tố thúc đẩy việc vượt qua định kiến. Nếu không tiếp xúc với người thuộc các nhóm khác nhau về chủng tộc, văn hóa, tình dục và tôn giáo, bạn sẽ không thể hoàn toàn chấp nhận sự đa dạng của thế giới. Khi bạn ngừng đánh giá và bắt đầu lắng nghe và học hỏi, bạn mới thực sự hiểu biết về người khác.

• Một cách để trải nghiệm sự đa dạng đó là đi du lịch đến các quốc gia hoặc thậm chí các thành phố khác nhau. Mỗi thành phố có văn hóa riêng, bao gồm ẩm thực, truyền thống và hoạt động giải trí. Ví dụ, cuộc sống ở thành thị có thể khác biệt so với cuộc sống ở nông thôn đơn giản vì sự khác biệt trong môi trường sống.

Gặp gỡ người bạn ngưỡng mộ. Kết bạn với những người có điểm chung (chủng tộc, văn hóa, giới tính, tư duy tình dục, v.v…) mà bạn tôn trọng hoặc ngưỡng mộ. Điều này giúp thay đổi thái độ tiêu cực tiềm ẩn đối với cá nhân thuộc nền văn hóa khác.

• Khám phá tranh ảnh hoặc tìm hiểu về những người mà bạn ngưỡng mộ có thể giúp bạn giảm bớt thành kiến đối với nhóm người cụ thể (chủng tộc, dân tộc, văn hóa, tôn giáo, bản năng tình dục, v.v…).
• Đọc sách hoặc tạp chí của những người có quan điểm khác với bạn.

Tránh biện minh cho sự thành kiến khi gặp gỡ người khác. Thành kiến thường phát triển khi ý kiến được biện minh bằng cách kỳ thị hoặc định kiến. Hiện tượng này xảy ra vì định kiến thường được xã hội chấp nhận. Chúng ta đã biết rất nhiều định kiến tốt và xấu. Ví dụ, nhưng không giới hạn, người tóc vàng thường ngu ngốc, người da đen mạnh mẽ, người châu Á thông minh, người Mexico chăm chỉ, v.v… Một số định kiến có vẻ không có hại, nhưng chúng có thể trở nên tiêu cực do thành kiến. Nếu bạn cho rằng một nhóm người nào đó đều giống nhau, bạn có thể đánh giá họ một cách thiên vị nếu họ không đáp ứng tiêu chuẩn của bạn và dẫn đến phân biệt đối xử.

• Một cách để giảm thiểu thành kiến là từ chối chấp nhận các ý kiến kỳ thị. Ví dụ, nếu bạn bè của bạn nói rằng “Tất cả người châu Á không biết lái xe.” Điều này rõ ràng là một thành kiến tiêu cực, và có thể gây ra định kiến nếu người này thực sự tin rằng điều này là đúng. Bạn có thể thay đổi quan điểm của người bạn bằng cách đối mặt một cách thông minh và nói rằng “Đây không phải là một quan điểm tốt. Bạn cần phải suy nghĩ về nhiều văn hóa và truyền thống khác nhau.”

Tự tin và chấp nhận bản thân. Đôi khi chúng ta cảm thấy không an toàn khi bị kỳ thị hoặc phân biệt đối xử và muốn tránh xa môi trường xung quanh để tránh bị tổn thương. Tránh xa có thể giúp bảo vệ bản thân, nhưng cũng tạo ra căng thẳng và phản ứng tiêu cực đối với định kiến.

• Hiểu rõ bản thân và chấp nhận chính mình bất kể người khác nghĩ gì.
• Chọn ra những người mà bạn có thể tin cậy về thông tin cá nhân và mở lòng với họ.

Tham gia nhóm. Sự đoàn kết trong nhóm giúp con người trở nên mạnh mẽ khi đối mặt với định kiến và ngăn chặn vấn đề sức khỏe tâm thần.

• Bạn có thể tham gia vào bất kỳ nhóm nào, nhưng hãy chọn nhóm phù hợp với bạn (như nhóm Phụ nữ, nhóm LGBT [Đồng tính, Lưỡng tính, Chuyển giới], nhóm người Mỹ gốc Phi, nhóm tôn giáo, v.v…). Điều này giúp bạn trở nên mạnh mẽ hơn về mặt tinh thần (hạn chế cảm xúc tiêu cực và có khả năng kiểm soát tốt) khi đối mặt với định kiến.

Tìm hỗ trợ từ gia đình. Khi đối mặt với định kiến hoặc phân biệt đối xử, hãy tìm đến sự giúp đỡ xã hội để vượt qua khó khăn và thách thức. Sự hỗ trợ từ gia đình có thể giúp giảm bớt tác động tiêu cực của định kiến đối với tâm trí của bạn.

• Chia sẻ với người thân hoặc bạn bè về những định kiến bạn gặp phải.

Mong chờ kết quả tích cực hoặc trung lập. Nếu bạn từng gặp phải định kiến hoặc phân biệt đối xử trước đây, có thể bạn sẽ lo sợ rằng sẽ phải trải qua trải nghiệm tương tự một lần nữa. Tuy nhiên, hy vọng vào sự tích cực hoặc trung lập từ người khác có thể giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn và giảm căng thẳng.

• Đừng sợ bị từ chối. Hãy nhìn nhận mỗi tình huống và tương tác là một cơ hội mới.
• Kỳ vọng rằng người khác sẽ không có định kiến với bạn có thể giúp bạn tránh tự tạo ra định kiến. Đừng đánh giá và phân xét người khác một cách thiên vị (chẳng hạn như có định kiến, phân biệt chủng tộc, v.v…). Hãy nhớ rằng nếu bạn tự cho rằng người khác sẽ đối xử kỳ thị với bạn, bạn cũng đang tự tạo ra một định kiến.

Giải quyết vấn đề một cách lành mạnh và sáng tạo. Một số người có thể lựa chọn cách xử lý định kiến không lành mạnh, như sử dụng bạo lực hoặc đối đầu không cần thiết. Thay vào đó, hãy sử dụng cách tiếp cận giúp giải tỏa hoặc xử lý cảm xúc do định kiến gây ra.

• Thể hiện chính mình qua nghệ thuật, văn học, múa, hát, diễn xuất hoặc bất kỳ hoạt động sáng tạo nào khác.

Tham gia vào hoạt động. Hãy tích cực tham gia vào các hoạt động để giảm thiểu định kiến và mở rộng tầm nhìn của bạn.

• Bạn có thể trở thành đại sứ hoặc tình nguyện viên trong tổ chức nhằm mục đích hạn chế định kiến và phân biệt đối xử.
• Nếu bạn không thể tham gia vào việc tình nguyện, bạn có thể quyên góp tiền hoặc hàng hóa. Nhiều trung tâm cho người vô gia cư chấp nhận thực phẩm đóng gói, quần áo và các vật dụng khác.