Buzz
Không ngờ có nhiều người phải đối mặt với nỗi đau, sự tuyệt vọng trong sự kỳ thị của xã hội, trong sự thờ ơ từ những người thân yêu nhất, và trong sự từ chối của chính bản thân họ.
Thế giới của những người trầm cảm
Tại sao lại tồn tại những định kiến, sự thờ ơ và sự từ chối như vậy? Chúng đến từ sự thiếu hiểu biết chung về căn bệnh trầm cảm, nhiều người cho rằng đó chỉ là một trạng thái buồn bã chán nản mà ai cũng có và sẽ qua đi, chỉ cần cố gắng một chút. Vì vậy, từ “trầm cảm” thường được sử dụng khá nhẹ nhàng trong cuộc sống hàng ngày.
Chúng ta thường nghe những lời than thở như: “Ôi, thứ bảy mà lại mưa, không đi chơi được, trầm cảm quá đi”. Thậm chí, những người trẻ tuổi còn châm chọc nhau trên mạng: “Đừng vui quá! Trầm cảm đến rồi đây!”.
Mười hai câu chuyện được kể trong cuốn sách là những ví dụ cho ta hiểu biết sơ bộ về thế giới của những người trầm cảm. Thế giới khắc nghiệt và đầy khổ đó có thanh niên, người già; có đàn ông, phụ nữ; có những người đang trải qua khó khăn về kinh tế và những người giàu có; nhiều người trải qua tuổi thơ đầy ác mộng, nhưng cũng có người có cuộc sống ấm êm. Tuy nhiên, điểm chung giữa họ có thể là sự cô đơn.
Thế giới ấy cũng cho ta biết việc chăm sóc sức khỏe tinh thần đang bị xã hội coi nhẹ và nếu không được hỗ trợ, căn bệnh tinh thần này có thể “lây lan” từ đời này sang đời khác hoặc từ người bị trầm cảm sang người chăm sóc họ.
Tôi rất ấn tượng với câu chuyện của Xuân Thủy, 41 tuổi, một người có bằng cấp tốt và làm việc như một luật sư, nhưng trong 17 năm, anh đã thay đổi công việc tới 20 lần, mà không hiểu rõ tại sao lại như vậy.
Mỗi khi mọi thứ trở nên ổn định, anh ta cảm thấy bất an. Anh ta cho rằng sự ổn định đó là không hợp lý. Xuân Thủy đã trải qua một tuổi thơ trong một gia đình hỗn loạn, không an toàn, bị lạm dụng tình dục và bây giờ anh ta tự hình dung mình như một con sâu róm xoắn quẩy trong ngọn lửa.
Xuân Thủy mong muốn chết nhưng không thể, sự nghiệp bế tắc, cuộc hôn nhân đổ vỡ, nhưng anh ta vẫn từ chối tình trạng trầm cảm của mình:
“Không, tôi không thể mắc phải căn bệnh đó, nó không liên quan gì tới tôi. Nó chỉ xảy ra với những người yếu đuối, thô lỗ, luôn khóc lóc, nản lòng. Tôi lịch lãm, sạch sẽ, duyên dáng, giao tiếp thông minh, tôi không thể bị trầm cảm'.
Câu chuyện của Uyên và Hiển, 21 tuổi, cũng đầy sốc. Với một tuổi thơ chứng kiến cha thường xuyên đánh đập mẹ, Uyên đã trưởng thành với nỗi tổn thương tinh thần sâu sắc. Khi Uyên học lớp 11, dấu hiệu đầu tiên của rối loạn căng thẳng sau sốc (PTSD) xuất hiện (và bị nhầm là trầm cảm), khiến cô rơi vào tình trạng suy sụp cả về thể chất lẫn tinh thần và mong muốn tự tử.
Nhưng cha mẹ cô chưa bao giờ chấp nhận sự tồn tại của căn bệnh đó, họ nghĩ rằng cô chỉ đang giả vờ, rằng bây giờ khi họ không còn đánh nhau nữa thì không có lý do gì cô lại đau khổ.
Hiển là bạn trai của Uyên, họ gặp nhau qua mạng. Trước khi bắt đầu mối quan hệ, Uyên đã cảnh báo về căn bệnh của mình và có lẽ Hiển nghĩ rằng mình sẽ giúp được gì đó. Bảy tháng sau khi quen biết và sống chung với Uyên, Hiển trải qua tình trạng trầm cảm và suy nghĩ tự sát.
Bảng so sánh mức độ khuyết tật của một số bệnh tâm thần và một số bệnh vật lý khác do Đại học Eramus, Hà Lan thực hiện, làm cho chúng ta có thể bị bất ngờ.
“Trầm cảm nhẹ - tương đương với viêm khớp hoặc đầu gối; rối loạn lo âu nhẹ đến trung bình - tương đương với nứt xương sống, HIV; trầm cảm trung bình - tương đương với hen suyễn nặng, viêm gan B, bệnh điếc, đa xơ cứng (rối loạn não bộ và tủy sống); rối loạn căng thẳng hậu sang chấn mức nặng - tương đương với liệt chi dưới, viêm phế quản mạn tính nặng, tổn thương thành phế nang phổi”.
Chỉ cần một vết thương sâu nhỏ trên tay đã làm cho chúng ta cảm thấy đau đớn, vậy mà trầm cảm nhẹ đã tương đương với viêm khớp hoặc đầu gối! Nhưng đa số mọi người không nhận ra điều này, như gia đình của Thùy Dương quan tâm khi cô ốm, nhưng lại bỏ qua vấn đề về tâm thần của cô.
Mặc dù điều trị trầm cảm có thể rất khó khăn, nhưng không không khả thi. Trong những câu chuyện được kể, Thanh, Hằng và Thùy Dương đã có những bước tiến trong quá trình điều trị của họ.
Nếu nhìn vào tất cả nhân vật trong cuốn sách, ta sẽ thấy họ đều có kiến thức, biết cách tự tư vấn bản thân, đọc sách báo để hiểu về tình trạng của mình, và đây là điều rất quan trọng trong quá trình hồi phục.
Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc rất nhiều người khác, do thiếu kiến thức và các điều kiện liên quan, có thể bị tàn phá nặng nề mà không hiểu tại sao.
Tiếng nói của sự chia sẻ
Không chỉ là các câu chuyện, phần tiếp theo của cuốn sách trình bày các vấn đề chuyên môn về bệnh trầm cảm, giới thiệu nguyên nhân và một số phương pháp quan trọng đang được áp dụng trên thế giới để hỗ trợ thông tin cho người trầm cảm và người chăm sóc họ.
Trong bối cảnh nhận thức về bệnh và cơ sở hạ tầng chăm sóc bệnh tinh thần vẫn còn hạn chế, cuốn sách có giá trị như một tài liệu giáo dục tâm lý mang lại hiểu biết khoa học hữu ích.
Trong tất cả các dự án sách trước đó, Đặng Hoàng Giang luôn theo đuổi vấn đề lòng thấu hiểu. Cuốn sách Đại dương đen lần này không ngoại lệ. Trầm cảm là một căn bệnh cần được chữa trị, và trầm cảm có chu kỳ, nhưng những người mắc bệnh hay bị đồng nhất căn bệnh là tất cả con người họ, họ bị gạt ra ngoài lề, mất phẩm giá, không thể sống hạnh phúc, không được cống hiến như họ mong đợi.
Cuốn sách là một tiếng nói sẻ chia hiếm hoi với thế giới của người trầm cảm, cũng là lời kêu gọi xóa bỏ định kiến xã hội, để những con người ấy có cơ hội sống hạnh phúc với nhân phẩm của mình.
