- Xin thông báo, ngài! Ngài có một lá thư ạ!
Chàng trai da đỏ với mái tóc xoăn và đôi mắt sáng lung linh; trân trọng trao đến lãnh đạo của mình một lá thư.
Thủ lĩnh Xi-át-tơn hỏi:
- Thư này của ai vậy?
- Xin phép được báo cáo, thư này của Tổng thống Mỹ Phreng-klin pi-ơ-xơ ạ! Trả lời của chàng trai da đỏ
- Hừ, bọn chúng tham vọng vô độ! Làm sao ta có thể bán đất đai của tổ tiên cho chúng được!
Thủ lĩnh Xi-át-tơn gầm lên. Có vẻ như mọi căm phẫn, thất vọng trong lòng ông đã tích tụ đến mức không thể nào kiềm chế được nữa. Ông đập chân, đập tay, đập bàn đập ghế như thể Tổng thống Mỹ Phreng-klin pi-ơ-xơ đang đứng trước mặt ông.
- Xin hỏi, thưa ngài, ngài có ý kiến gì về thư này không ạ?
Chàng trai ngập ngừng hỏi:
- Ta sẽ viết thư trả lời hắn. Ta cần phải giảng đạo cho hắn một bài học.
Rồi vị lãnh tụ phán với chàng trai:
- Mang lại giấy và bút cho ta!
Viết điều gì nhỉ? Thủ lãnh tự hỏi. Trong trí óc của ông hiện lên hình ảnh của những năm trước đây. Khi đó, ông còn là một chàng trai. Cả bộ tộc của ông sống yên bình giữa thiên nhiên tươi đẹp và mát mẻ. Trong những buổi sáng, chàng trai Xi-át-tơn say mê ngắm những giọt sương lung linh chất đầy trên lá cây, cỏ. Vào những đêm trăng sáng, Xi-át-tơn cùng bạn bè hát ca, nhảy múa trên đất mẹ.
Kí ức trỗi dậy, và thủ lĩnh Xi-át-tơn nhấc bút viết những dòng đầu tiên trong lá thư trả lời tổng thống Mỹ:
...Mỗi tấc đất, mỗi cánh rừng, mỗi hạt cát, mỗi giọt sương trong rừng sâu, mỗi tiếng kêu thầm của côn trùng đều là những điều linh thiêng trong kí ức...
Thủ lĩnh Xi-át-tơn không thể hiểu được tại sao người da trắng khi qua đời lại mong muốn lên thiên đàng, lang thang giữa các vì sao và quên mất đất nước của họ. Trong khi đó, người da đỏ lại khao khát trở về với đất mẹ.
Ông tiếp tục viết:
...Đối với chúng tôi, mảnh đất này không thể nào quên được. Bởi đây chính là mẹ của người da đỏ. Chúng tôi là con của mẹ, và mẹ cũng là một phần của chúng tôi. Những bông hoa nở thơm là anh chị em của chúng tôi. Những đá, những vũng nước trên đồng cỏ, hơi ấm của con ngựa và của con người, tất cả đều thuộc về một gia đình...
Trong kí ức của vị lãnh tụ Xi-át tơn, hình ảnh của ngày mà người da trắng đến lại hiện về. Họ cầm những ống dài phát ra lửa (lúc ấy, người da đỏ chưa biết đó là súng). Họ truy đuổi bộ tộc của ông đến tận con sông lớn ở nguồn. Hàng ngàn người đã chết trước những ống súng đáng sợ. Máu của họ nhuộm đỏ dòng sông: Nỗi căm hận trong ông trào lên ngọn bút:
Dòng nước trong suốt, êm đềm trôi dưới những dòng sông, những con suối không chỉ là nước, mà còn là máu của tổ tiên chúng tôi.
Lãnh tụ Xi-át tơn nhớ rất rõ, sau khi đã đuổi bộ tộc da đỏ vào rừng sâu, chiếm đất đai của họ, người da trắng bắt đầu khai thác đất đai để làm giàu. Những trang trại, những thành phố, những nhà máy đã xuất hiện. Khói từ các ống khói đen phủ lên bầu trời. Bụi từ các nhà máy xi măng, các công trường... khiến không khí trở nên ngột ngạt!
Không thể để chúng làm bẩn không khí của chúng ta. Lãnh tụ viết:
Không khí thật sự quý giá đối với người da đỏ, bởi vì không khí này là của tất cả, cây cỏ, con người và động vật cùng thở. Người da trắng cũng thở không khí này. Nhưng hình như họ không để ý đến nó.
Bọn da trắng thực sự tàn ác! Quân lính tàn nhẫn! Lãnh tụ Xi-át-tơn gầm lên.
Ông nhớ lại hình ảnh ông đã chứng kiến: Một con xe sắt phun khói lao qua đồng cỏ. Bọn lính da trắng trên chiếc xe đó nhìn thấy một đàn trâu rừng. Chúng nhấm súng lên và bắn vào những con vật dễ thương, vô tội. Những con vật đáng thương kêu lên rồi ngã xuống vật ra giãy giụa. Máu chảy ròng ròng trên đồng cỏ. Bọn da trắng cười nịnh nọt... Đàn trâu hàng triệu con giờ chỉ còn lại vài con nuôi trong công viên. Máu trong lòng lãnh tụ Xi-át-tơn rực cháy.
Ông viết tiếp:
... Tôi là một kẻ sống hoang dã, tôi không hiểu tại sao một chiếc xe sắt phun khói lại quan trọng hơn hàng triệu con trẩu rừng... Con người có ý nghĩa gì nếu cuộc sống thiếu những con thú? Và nếu chúng biến mất thì con người cũng sẽ tiêu tan, mất đi nỗi buồn cô đơn về tinh thần, bởi vì điều gì đối với con thú thì cũng đối với con người. Mọi thứ trên thế giới đều liên kết với nhau.
Phải gửi ngay lá thư này đến Pi-ơ-xơ, để hắn biết người da đỏ yêu quý đất đai, đất nước của chúng ta ra sao!
- Hãy gửi ngay lá thư trả lời của ta đến Pi-ơ-xơ! - Thủ lĩnh gọi chàng thanh niên giúp việc - Nhớ đưa tận tay hắn, càng sớm càng tốt.
“Không biết đọc thư này, Pi-ơ-xơ sẽ nghĩ gì nhỉ?”. Thủ lĩnh Xi-át-tơn nghĩ trong lòng. Và ông nhẹ nhàng mỉm cười.