Biên soạn bài Các phần riêng lẻ ngắn nhất
A. Biên soạn bài Các phần riêng lẻ (ngắn nhất)
Câu 1 (trang 18 sách giáo khoa Ngữ văn 9 Tập 2):
Từ ngữ diễn đạt thái độ của người nói:
- Chắc : thể hiện sự tự tin cao.
- Có thể : thể hiện sự tin cậy nhưng không cao bằng từ “chắc”.
Câu 2 (trang 18 sách giáo khoa Ngữ văn 9 Tập 2):
Thành phần tình thái không quyết định đến ý nghĩa cơ bản của câu. Do đó, khi loại bỏ các từ ngữ chắc, có thể, thì nội dung chính của những câu trên không thay đổi.
II. Thành phần thốt nên
Các từ ngữ Ồ, Trời ơi trong hai câu không chỉ đề cập đến sự vật, sự việc nào cả.
Câu 2 (trang 18 sách giáo khoa Ngữ văn 9 Tập 2):
Nhờ các từ ngữ: thế nên tại sao lại vui như vậy, chỉ còn lại 5 phút mà chúng ta đã hiểu được lý do của câu cảm thán trước đó.
Câu 3 (trang 18 sách giáo khoa Ngữ văn 9 Tập 2):
Các từ ngữ Ồ, Trời ơi trong các câu này được sử dụng để thể hiện tình cảm, cảm xúc của người nói đối với sự vật, hiện tượng được đề cập.
Thực hành
Câu 1 (trang 19 sách giáo khoa Ngữ văn 9 Tập 2):
- Các thành phần tình thái: có thể (câu a), dường như (câu c), không biết sao mà (câu d).
- Các thành phần thốt nên: chao ôi (câu b).
Câu 2 (trang 19 sách giáo khoa Ngữ văn 9 Tập 2):
Sự tăng dần của mức độ tin cậy:
Dường như/ hình như/ có vẻ như/có thể - chắc là – chắc chắn – chắc chắn rồi.
Câu 3 (trang 19 sách giáo khoa Ngữ văn 9 Tập 2):
- chắc chắn rồi: độ tin cậy cao nhất.
- hình như: độ tin cậy thấp nhất.
Tác giả không sử dụng từ chắc chắn vì đó chỉ là dự đoán của nhân vật “tôi”- người ngoài cuộc., nhưng cũng không dùng từ “hình như”(có độ tin cậy thấp), vì nhân vật “tôi” là bạn thân của ông Sáu, có thể “đọc” được tâm trạng của bạn. Sử dụng từ chắc chắn rồi có độ tin cậy phù hợp với tình huống này.
Câu 4 Viết một đoạn văn trong đó chứa thành phần tình thái hoặc cảm thán.(trang 19 sách giáo khoa Ngữ văn 9 Tập 2):
Tham khảo đoạn văn:
Có thể nói rằng Tiếng nói của văn nghệ là một bài tiểu luận đã làm rõ vai trò, giá trị của văn nghệ đối với đời sống con người. Văn nghệ nối sợi dây đồng cảm kỳ diệu giữa nghệ sỹ với bạn đọc thông qua những rung động mãnh liệt, sâu xa của trái tim. Văn nghệ giúp con người được sống phong phú hơn và tự hoàn thiện nhân cách, tâm hồn của mình. Văn nghệ có một sức mạnh kì diệu đối với đời sống con người: “Mỗi tác phẩm lớn như rọi vào bên trong chúng ta một ánh sáng riêng, không bao giờ nhòa đi, ánh sáng ấy bấy giờ biến thành của ta, và chiếu tỏa lên mọi việc chúng ta sống, mọi con người ta gặp, làm cho ta thay đổi hẳn mắt ta nhìn, óc ta nghĩ”. Có thể nếu không có văn nghệ, đời sống con người thực sự buồn và tẻ nhạt.
B. Kiến thức cơ bản
1. Thành phần tình thái được sử dụng để biểu lộ quan điểm của người nói về sự việc được nhắc đến trong câu.
VD: Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
2. Thành phần cảm thán được sử dụng để phản ánh tâm trạng của người nói (vui, mừng, buồn, giận…).
VD: Ôi, sao mà vui thế nhỉ!
3. Thành phần giao tiếp được sử dụng để thiết lập hoặc duy trì mối quan hệ giao tiếp
VD: Xin chào, chúng tôi ở Gia Lâm lên đây ạ.
4. Thành phần bổ sung: được sử dụng để thêm vào một số chi tiết cho phần chính của câu.
VD: Khi đi, con gái lớn nhất của anh - cũng là đứa con duy nhất của anh, chỉ mới một tuổi.