Khi biên soạn bài văn Khúc hát ru những đứa trẻ lớn trên vai của người mẹ trang 152, 153, 154, 155 trong sách Ngữ văn lớp 9, học sinh sẽ dễ dàng trả lời câu hỏi và viết văn 9.
Tạo bài văn Khúc hát ru những đứa trẻ lớn trên vai của người mẹ (của tác giả Nguyễn Khoa Điềm)
Cấu trúc:
+ Phần 1 (hai đoạn thơ đầu): Lời ru của mẹ khi gặt gạo nuôi chiến sĩ
+ Phần 2 (hai đoạn thơ tiếp theo): Lời ru của mẹ khi thu hoạch bắp
+ Phần 3 (hai đoạn thơ cuối): Lời ru của người mẹ khi di chuyển, bước qua rừng trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ
Hướng dẫn viết bài
Phần 1 (trang 154 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
Bài thơ bao gồm 3 khúc, mỗi khúc có hai đoạn thơ bắt đầu bằng lời ru của tác giả và kết thúc bằng lời ru của mẹ
- Sự lặp lại, cách ngắt nhịp tạo ra âm điệu êm dịu của lời ru, tạo nên hình ảnh dìu dắt, gợi lên hình ảnh cánh nôi nhẹ nhàng.
- Giọng điệu thể hiện tình cảm sâu sắc, yêu thương của người mẹ dành cho con cái, mong muốn con lớn lên thông minh, khỏe mạnh, trở thành công dân tự do của một Việt Nam thống nhất, độc lập
Phần 2 (trang 154 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
Người mẹ Tà Ôi được mô tả như thế nào trong bài thơ
Mẹ ru con vào giấc ngủ, và đồng thời tham gia vào cuộc kháng chiến, công việc của cách mạng
- Mẹ ru con trong lúc làm đồng, thu hoạch bắp, di chuyển, bước qua rừng
- Tình yêu thương của mẹ dành cho con luôn kết hợp với tình thương dành cho chiến sĩ, dân làng và tình yêu quê hương
→ Tình cảm gia đình hòa quyện với tình yêu quê hương, đất nước, điều làm nên vĩ đại của người mẹ Tà Ôi
Phần 3 (trang 154 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
Hai câu thơ sử dụng phép so sánh, ẩn dụ như sau:
+ Mặt trời của bắp cũng chính là mặt trời tự nhiên
+ Mặt trời nhỏ bé, tươi sáng là nguồn sống, động lực cho người mẹ
+ Đứa con luôn là niềm vui vô hạn, nguồn động lực cho người mẹ
→ Hai câu thơ này miêu tả sâu sắc tình mẫu tử thiêng liêng
Phần 4 (trang 154 sách giáo khoa ngữ văn 9 tập 1)
Qua bài thơ ru, chúng ta cảm nhận được tình cảm của mẹ dành cho con là tình yêu rộng lớn, sâu sắc
+ Người mẹ mong con được lớn lên và sống trong hòa bình, độc lập
+ Tình yêu thương dành cho con hiện rõ qua những lời ru ngọt ngào, đắm say
- Khi mẹ giã gạo, mơ về con lớn, 'vung chày lún sân' để giã hạt gạo trắng sạch
- Tình cảm và khát vọng của người mẹ ngày càng mở rộng, từ cá nhân đến cộng đồng, từ quê hương đến đất nước
- Khúc hát ru của người mẹ cũng phản ánh khát vọng hòa bình, độc lập của nhân dân trong cuộc kháng chiến chống Mỹ
Bài tập thực hành
Yếu tố mô tả trong bài thơ làm cho hình ảnh cuộc sống của nhân dân trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ trở nên sống động hơn
- Họ làm việc cật lực, sản xuất để hỗ trợ cho cuộc chiến đấu gian khổ (mẹ giã gạo nuôi bộ đội, mồ hôi của mẹ rơi trên má con nóng hổi, mẹ tỉa bắp…)
- Bên cạnh việc hỗ trợ cuộc chiến đấu, những người ở phía sau cũng tham gia chiến đấu ('chuyển lán, đạp rừng, mẹ ôm em đi chiến trận cuối)