Buzz
Tạo bài Viết văn bản thảo luận về một tác phẩm truyện (Những đặc điểm trong cách kể của tác giả) trên trang 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45 một cách ngắn gọn nhưng vẫn đầy đủ theo sách Ngữ văn lớp 11 Kết nối tri thức giúp học sinh soạn văn lớp 11 dễ dàng hơn.
Tạo bài Viết văn bản thảo luận về một tác phẩm truyện (Các đặc điểm trong cách kể của tác giả) - phiên bản ngắn nhất từ Kết nối tri thức
Trong khóa học Ngữ văn lớp 10, bạn đã có cơ hội thực hành viết các bài văn thảo luận về một tác phẩm truyện. Điều này giúp bạn hiểu rõ hơn về loại bài văn này và những bước cần thực hiện để phân tích cả về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm truyện.
Trong chương trình Ngữ văn lớp 11, bạn sẽ phải đi sâu hơn vào việc đánh giá khía cạnh nghệ thuật của một tác phẩm truyện, đặc biệt là cách tác giả xây dựng câu chuyện. Để viết bài này thành công, bạn cần ôn lại kiến thức về nghệ thuật tự sự đã được học trong khóa học Ngữ văn 10 và trong bài học này..
* Yêu cầu
- Tóm tắt ngắn gọn về tác phẩm truyện được lựa chọn để phân tích (nhấn mạnh các khía cạnh nghệ thuật của tác phẩm mà bài viết sẽ tập trung phân tích).
- Mô tả và phân tích cụ thể, rõ ràng về các khía cạnh nghệ thuật đặc biệt của tác phẩm (như sự sáng tạo trong tình huống, cấu trúc câu chuyện, đặc điểm nổi bật của nhân vật, cách sắp xếp truyện kể, ngôn từ và ngữ điệu...).
- Đưa ra nhận xét, đánh giá về tác phẩm dựa trên lập luận và bằng chứng thuyết phục với những phân tích sâu sắc hoặc góc nhìn mới.
- Xác nhận giá trị của tác phẩm được chọn để phân tích
* Bài viết tham khảo
Một số điểm về nghệ thuật tự sự của Nam Cao trong tác phẩm ngắn Đời thừa.
1. Giới thiệu tác phẩm và những khía cạnh nghệ thuật mà bài viết sẽ tập trung phân tích.
- Đời thừa được coi là một trong những tác phẩm nổi bật của Nam Cao về đề tài về người trí thức. Là biểu tượng của sự trưởng thành trong ý thức nghệ thuật của tác giả.
- Đời thừa độc đáo trong việc thể hiện nghệ thuật tự sự.
2. Phân tích đặc điểm của người kể chuyện trong truyện ngắn (ngôi kể và điểm nhìn).
- Ngôi kể: sử dụng ngôi thứ ba
- Điểm nhìn: tập trung vào ý thức của nhân vật, không chỉ là quan điểm từ bên ngoài.
3. Đánh giá vai trò của ngôi kể, điểm nhìn và lời trần thuật trong việc miêu tả nhân vật.
- Ngôi kể: người kể chuyện toàn tri, hiểu rõ toàn bộ hành động của nhân vật.
- Điểm nhìn: thể hiện tâm trạng, suy nghĩ của nhân vật.
- Lời trần thuật: diễn đạt, kể lại… những hành động, suy nghĩ của nhân vật.
4. Liên kết giữa người kể chuyện và tác giả trong tác phẩm.
Người kể chuyện đại diện cho tác giả Nam Cao trong việc tạo ra những tác phẩm mang tính chất nhân văn cao, tập trung vào việc khám phá bản chất con người, làm sáng tỏ những mâu thuẫn và khao khát của họ.
6. Đánh giá giá trị của tác phẩm.
Truyện ngắn Đời thừa của Nam Cao là một tác phẩm phản ánh sâu sắc và rõ ràng về cuộc sống của tầng lớp trí thức nghèo ở Việt Nam trong bối cảnh đất nước bị chiếm đóng bởi thực dân. Tác phẩm đã gây tiếng vang lớn và thực sự là một lời kêu gọi chân thành từ những nỗi đau khổ của con người.
Trả lời câu hỏi:
Câu 1 (trang 43 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Nghệ thuật tự sự của Nam Cao trong truyện ngắn Đời thừa có những điểm nổi bật nào?
Trả lời:
Nghệ thuật tự sự của Nam Cao trong truyện ngắn Đời thừa có các điểm sau:
- Tiến trình diễn biến câu chuyện
- Góc nhìn của người kể chuyện
- Tư duy của người kể về nhân vật
- Lời trình bày chân thực
- …
Câu 2 (trang 43 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Khi phân tích từng khía cạnh tạo nên sức hấp dẫn của nghệ thuật tự sự trong Đời thừa, tác giả đã tiến hành theo thứ tự nào?
Trả lời:
Khi phân tích từng khía cạnh tạo nên sức hấp dẫn của nghệ thuật tự sự trong Đời thừa, tác giả đã thực hiện theo các bước sau:
- Mô tả yếu tố đó.
- Đưa ra vai trò, chức năng của nó.
- Thái độ của người kể chuyện đối với nhân vật.
- Đánh giá tác dụng nghệ thuật của nó.
Câu 3 (trang 43 sgk Ngữ văn 11 Tập 1): Bạn học được điều gì từ cách phân tích các khía cạnh của nghệ thuật tự sự trong Đời thừa? Điều gì trong bài viết khiến bạn cảm thấy chưa thỏa mãn.
Trả lời:
- Học hỏi: Khi đọc bài văn phân tích các khía cạnh của nghệ thuật tự sự, cần phải xác định giá trị của văn bản, chỉ ra các khía cạnh nghệ thuật cần đánh giá, mô tả và nêu vai trò của chúng, phân tích thái độ của nhân vật và đánh giá tác dụng nghệ thuật của chúng.
- Bài viết chưa đánh giá tác dụng nghệ thuật của nghệ thuật tự sự.
* Thực hành viết
1. Chuẩn bị viết
- Lựa chọn một tác phẩm truyện (truyện ngắn, tiểu thuyết) mà bạn cảm thấy ấn tượng về cách câu chuyện được kể.
- Ôn lại kiến thức về truyện từ sách Ngữ văn 10 và từ bài học này.
- Từ đó, có thể chọn lựa các đề tài như:
+ Phân tích nghệ thuật xây dựng tình huống và nhân vật trong một tác phẩm truyện.
+ Phân tích đặc điểm, vai trò và chức năng của người kể chuyện trong tác phẩm truyện.
+ Phân tích cách xây dựng cốt truyện của một tác phẩm truyện (cách tổ chức sự kiện, điểm nhìn, ngôn từ…).
2. Thu thập ý, lập kế hoạch
Thu thập ý
* Yêu cầu: Phân tích nghệ thuật xây dựng tình huống trong truyện ngắn “Vợ nhặt” – Kim Lân.
Khi tìm ý, cần chú ý đến những vấn đề sau:
- Nắm vững bối cảnh sáng tác của tác phẩm, sự kết nối giữa tác phẩm với tác giả trong bối cảnh thời đại và các trào lưu, phong cách văn học có liên quan.
- Xác định các khía cạnh cụ thể trong cách kể chuyện của tác phẩm mà bài viết sẽ tập trung phân tích. Với đề tài về nghệ thuật xây dựng tình huống trong truyện ngắn “Vợ nhặt” của Kim Lân, cần xác định những mâu thuẫn nào tạo nên tình huống và tình huống đó thể hiện điều gì về nhân vật.
- Đặc biệt cần chú ý phân tích hiệu quả của các phương pháp, công cụ nghệ thuật đã giúp thể hiện cảm nhận về cuộc sống của tác giả và kích thích sự tò mò và sự suy ngẫm ở người đọc. Trong truyện ngắn “Vợ nhặt”, Kim Lân đã sử dụng ngôn ngữ nói để phản ánh tính cách, suy nghĩ của các nhân vật.
- Đánh giá giá trị nghệ thuật của tác phẩm bạn đã chọn: Tác phẩm đó đóng vai trò quan trọng như thế nào trong sự nghiệp của tác giả? Nó mang lại điều gì mới mẻ trong cách diễn đạt cuộc sống, tạo ra những trải nghiệm, cảm xúc thẩm mỹ mới như thế nào? Truyện ngắn “Vợ nhặt” đã giúp tên tuổi của Kim Lân vươn lên, phản ánh đúng với cái tên Kim Lân là nhà văn của vùng quê.
Lập kế hoạch
Mở đầu: Tiến hành tổng quan về tác phẩm nghệ thuật bạn sẽ phân tích. Chú trọng vào khía cạnh nghệ thuật mà bạn muốn làm rõ.
Thân bài: Dựa vào việc xác định các yếu tố tạo nên tính nghệ thuật của tác phẩm truyện bạn đã chọn để phân tích, triển khai bài viết thành các luận điểm tương ứng. Trong quá trình phân tích các yếu tố này, bạn có thể tuân theo các bước như sau: mô tả yếu tố đó, chỉ ra vai trò, chức năng của nó; đánh giá hiệu quả của nó.
Kết luận: Khẳng định giá trị nghệ thuật của tác phẩm truyện.
Lập dàn ý cho đề bài “Phân tích nghệ thuật xây dựng tình huống trong truyện ngắn “Vợ nhặt” – Kim Lân”.
a) Mở đầu
- Giới thiệu ngắn gọn về tác giả, tác phẩm:
+ Kim Lân là nhà văn trung thành với “đất”, với “người”, với tinh thần thuần khiết của cuộc sống nông thôn.
+ Nạn đói năm 1945 đã làm nền cho nhiều tác phẩm văn học, thơ ca, trong đó có truyện ngắn Vợ Nhặt của Kim Lân.
- Dẫn nhập, giới thiệu vấn đề: Tình huống độc đáo trong truyện Vợ Nhặt.
b) Thân bài
* Khái niệm tình huống truyện
- Tình huống truyện là tình cảm cá biệt được tạo ra bởi một sự kiện đặc biệt, trong đó cuộc sống hiện hữu nhất, bộc lộ rõ nét nhất ý đồ tư tưởng của tác giả.
- Tình huống truyện đóng vai trò là hạt nhân của cấu trúc thể loại.
* Phân tích tình huống nhặt vợ
- Bối cảnh tạo nên tình huống truyện:
+ Hình thành trong thời kỳ nạn đói kinh hoàng năm 1945, với hơn hai triệu người thiệt mạng.
+ Môi trường u ám, đầy áp lực, những sinh linh luôn đối mặt với nguy cơ tử thần.
- Tóm tắt tình huống: Tràng, một người đàn ông xấu xí, nghèo túng và ế vợ, lại may mắn 'nhặt' được vợ trong hoàn cảnh khó khăn của năm đói chỉ bằng vài câu hát, vài lời đùa cợt, và một ít thức ăn.
Các chi tiết đặc biệt của tình huống truyện:
+ Tràng có nhiều yếu tố khiến anh ta gặp khó khăn trong việc tìm vợ:
Ngoại hình xấu xí, thô kệch.
Tính cách có phần khác thường.
Nói đối thoại cứng nhắc, thiếu tế nhị.
Gia đình nghèo, phải đi làm thuê để nuôi bản thân và mẹ già.
Nỗi đói đe dọa, cái chết luôn rình rập.
+ Việc Tràng cưới vợ gây ra thêm một điều bất ngờ (theo sự sắp đặt của số phận).
+ Hành động cưới vợ của Tràng gây ngạc nhiên cho toàn bộ làng xóm.
Cả thôn làng đều bất ngờ.
Bà cụ Tứ cũng rất bất ngờ.
Trong khi đã có vợ, Tràng vẫn cảm thấy sửng sốt.
+ Tình huống truyện đầy bất ngờ nhưng hoàn toàn hợp lý:
Nếu không có nạn đói khủng khiếp ấy, thì 'người ta' chẳng bao giờ chấp nhận Tràng như một vị phu quân.
Tràng đã cưới vợ theo cách 'nhặt' được.
* Ý nghĩa của tình huống truyện
- Ý nghĩa thực tế:
+ Miêu tả cảnh tượng bi thảm của con người trong cơn đói khủng khiếp.
Đói đến mức con người không thể chịu đựng được.
Đói làm biến dạng cả tính cách con người.
Đói làm cho hạnh phúc trở nên mong manh, bi đắng.
+ Lên án mạnh mẽ tội ác của thực dân Pháp, phát xít Nhật đã gây ra cơn đói khủng khiếp.
- Tầm quan trọng của lòng nhân đạo
+ Tình thương nhân loại được thể hiện qua cách hành xử của các nhân vật với nhau.
Tràng rất quý trọng người vợ mà mình 'nhặt' được.
Trách nhiệm và nhiệm vụ làm vợ, làm dâu đã được khơi dậy trong người vợ 'nhặt'.
Tình yêu thương dành cho con của bà cụ Tứ.
+ Con người luôn hướng đến sự sống và luôn kỳ vọng, tin tưởng vào tương lai:
Tràng cưới vợ để bảo toàn sự sống.
Bà cụ Tứ, một người già vẫn luôn nói về ngày mai với những kế hoạch thực tế, giúp con dâu tin vào một cuộc sống tốt đẹp.
Kết thúc tác phẩm với hình ảnh lá cờ đỏ và đám đông phá kho thóc Nhật.
c) Kết luận
- Đánh giá tài năng của nhà văn qua cách xây dựng tình huống truyện độc đáo và lôi cuốn.
- Khẳng định giá trị hiện thực và giá trị nhân văn của tác phẩm.
3. Viết
- Chia nhỏ mỗi ý trong kết luận thành các đoạn văn; mỗi đoạn văn cần có câu chủ đề ở vị trí phù hợp.
- Cần trích dẫn các đoạn văn hay hoặc các chi tiết trong tác phẩm truyện để minh họa rõ ý được trình bày.
- Tránh việc diễn đạt quá hoa mỹ hoặc suông sẻ. Phân tích và đánh giá tác phẩm nghệ thuật cần kết hợp hài hòa giữa lý (quá trình phân tích) và tình (thái độ của người viết đối với tác phẩm).
Bài viết tham khảo
Trong tác phẩm 'Vợ nhặt', Kim Lân đã tạo ra một câu chuyện độc đáo về cuộc sống và con người ở nông thôn. Viết về truyện ngắn, ông đã xây dựng một tình huống hấp dẫn và độc đáo, tạo nên thành công của tác phẩm.
Kim Lân, với tư cách là một cây bút truyện ngắn uy tín, đã tạo nên những tác phẩm diễn tả cuộc sống của người nông dân và nông thôn một cách chân thành và tình cảm. Những nhân vật như ông Hai, bà cụ Tứ, anh cu Tràng... được tái hiện trong tác phẩm một cách sống động và chân thực, thu hút sự quan tâm của độc giả. 'Vợ nhặt' được viết sau cách mạng tháng Tám và tái bản sau hòa bình lập lại (1954) với tiền thân là tiểu thuyết 'Xóm ngụ cư', mô tả cuộc sống của những người không có hộ khẩu chính thức trên mảnh đất mà họ sinh sống. Trong bối cảnh lịch sử năm 1945, Kim Lân đã đặt nhân vật vào một tình huống độc đáo, mang tính nhân văn và hấp dẫn.
Đó là ai vậy nhỉ?... Có phải là người từ quê dưới nhà bà cụ Tứ mới lên?
- Không, từ khi ông cụ Tứ mất, chưa thấy ai từ quê lên thăm bao giờ.
- Thật kỳ quặc nhỉ?
Một khoảnh khắc im lặng, sau đó một người nào đó bất ngờ cười lên.
- Có phải là vợ của anh cu Tràng không? Đúng vậy, vợ của anh cu Tràng đấy anh em ạ, trông chị ấy như vậy thì dễ thương và hoặc hở lắm”.
Sự hạnh phúc tạm thời có thể làm cho con người quên đi nỗi đau khổ trong nháy mắt. “Có vẻ như họ hiểu được một phần. Những gương mặt u tối và buồn bã của họ bỗng dưng sáng lên. Có một cái gì đó kỳ lạ và tươi mới mang lại sự sống cho cuộc sống nghèo khó, tối tăm của họ”. Tuy nhiên, ngay sau đó là một cảm giác lo lắng. “Ôi trời ơi! Đời này còn nhiều khổ đau. Liệu chúng ta có thể vượt qua khó khăn này không?”.
Từ đây, Kim Lân dẫn dắt người đọc quay trở lại với tình huống trước đó như một lời giải thích cho việc Tràng nhặt được vợ, một tình huống đầy thú vị. Tràng đã có vợ chỉ bằng cách hát vu vơ khi đẩy xe bò để giảm bớt mệt mỏi:
“Muốn ăn cơm trắng với giò này
Và hãy đến đây và giúp anh đẩy xe bò này nữa”
Nỗi đau khổ khiến con người mất đi cả sự tự trọng và lòng kiêng nhẫn. Người phụ nữ đã nắm bắt lời Tràng như một cơ hội cứu cánh cho cuộc sống của mình. Lần thứ hai gặp nhau, cô ấy “phê phán”: “Hôm ấy tôi đã leo lên và hứa mỏng manh, nhưng lại mất mặt”, sau đó cô không ngần ngại ngồi xuống và làm bốn bát bánh đúc. Và từ đó, họ trở thành vợ chồng.
Có thể nói rằng đây là một tình huống rất phức tạp, không biết có nên mừng hay lo, không biết nên vui hay buồn? Cảm xúc phức tạp đó hiện lên trong tâm trí đầy mâu thuẫn của những người liên quan. Tràng “đầu tiên cũng sợ hãi: cái lúa gạo này đến cả cái thân mình cũng không biết có thể nuôi sống nổi không nữa”. Nhưng sau đó, anh ta trở nên mạnh mẽ hơn. Cảm giác đó, kèm theo những tình cảm mới lạ, khiến Tràng trở nên như một đứa trẻ. Khác với Tràng, bà cụ Tứ là một người có kinh nghiệm, nhìn thấy con trai trở về cùng với một người phụ nữ xa lạ “lòng mẹ người nghèo hiểu biết về những đau khổ, đồng thời thương xót cho số phận của đứa con của mình”. Bà hiểu được tình cảnh bất hạnh của người phụ nữ, cũng như tình cảnh khó khăn của gia đình. Niềm lo lắng và hy vọng xen kẽ, “Nếu chúng ta có thể vượt qua khó khăn này, con trai tôi cũng sẽ có một cuộc sống ổn định, và nếu ông trời muốn lấy đi mạng sống của chúng tôi, chúng tôi cũng sẽ chấp nhận, không biết phải lo lắng như thế nào nữa?”. Người phụ nữ, sau những giây phút vất vả để có được chút ăn, khi về nhà, chắc chắn đang suy nghĩ rất nhiều. Thị về với dáng vẻ e thẹn, nhút nhát, ngượng ngùng “cúi đầu, tay nắm chặt tà áo rách bên trong”.
- Xem xét lại việc phát triển ý tưởng, cách trình bày một số khái niệm liên quan đến nghệ thuật kể chuyện, các chi tiết, minh chứng được chọn để làm rõ các quan điểm... để đảm bảo tính chặt chẽ, mạch lạc, đúng đắn của bài viết. Đặc biệt, cần chỉnh sửa những phần thiếu sót trong việc phân tích nội dung của tác phẩm mà thiếu đi các phân tích liên kết với các khía cạnh của nghệ thuật kể chuyện.
- Kiểm tra và sửa các sai sót về chính tả, từ vựng, ngữ pháp.
