Chiều cao và cân nặng là những chỉ số quan trọng để bố mẹ theo dõi sức khỏe của con yêu. Tham khảo bảng chuẩn về chiều cao và cân nặng của trẻ qua các giai đoạn phát triển dưới đây nhé.
Mỗi giai đoạn phát triển có tốc độ tăng trưởng về chiều cao và cân nặng khác nhau. Có những giai đoạn vàng để trẻ phát triển nhanh nhất. Bố mẹ cần theo dõi sát sao các yếu tố ảnh hưởng để hỗ trợ sự phát triển của trẻ.
Tổng quan về chỉ số tăng trưởng chiều cao, cân nặng của trẻ từ 0 đến 5 tuổi
Mỗi trẻ có quá trình phát triển riêng biệt, nhưng vẫn có các chỉ số chung về tăng trưởng như sau:
- Trẻ sơ sinh: Chiều dài trung bình 50 cm, nặng khoảng 3,3 kg. Chu vi vòng đầu theo số liệu của Trung tâm Quốc gia về Thống kê Y tế Mỹ là 34,3 cm với bé trai và 33,8 cm với bé gái.
- Từ lúc chào đời đến 4 ngày tuổi: Trẻ giảm khoảng 5-10% cân nặng so với lúc sinh do mất nước và dịch cơ thể qua tiểu tiện và đại tiện.
- Từ 5 ngày đến 3 tháng tuổi: Bé nhanh chóng đạt lại cân nặng ban đầu sau 2 tuần và trong giai đoạn này, trung bình mỗi ngày tăng khoảng 15-28g.
- 3-6 tháng tuổi: Bé tăng khoảng 225g mỗi 2 tuần và khi được 6 tháng tuổi, cân nặng của bé gấp đôi so với lúc mới sinh.
- 7-12 tháng tuổi: Cân nặng tăng khoảng 500g/tháng và trẻ bú mẹ thường tăng cân ít hơn. Trước 1 tuổi, chiều cao trung bình của trẻ đạt khoảng 72-76cm và nặng gấp 3 lần lúc mới sinh.
- 1-2 tuổi: Tốc độ tăng trưởng chậm lại, mỗi tháng bé tăng khoảng 225g và cao thêm khoảng 1,2cm.
- 2-3 tuổi: Trẻ cao thêm khoảng 10cm/năm và tăng khoảng 2,5kg so với năm trước.
- 5 tuổi trở lên: Tốc độ phát triển chiều cao và cân nặng chậm lại cho đến khi dậy thì bứt phá mạnh. Chiều cao của bé gái tăng trung bình 6cm/năm từ 9-11 tuổi, đạt đỉnh sau 2 năm từ kỳ kinh nguyệt đầu tiên. Bé trai tăng trung bình 7cm/năm từ 12-14 tuổi, đạt đỉnh đến 17 tuổi.
- Thời điểm tốt nhất cho bé bổ sung canxi để tăng chiều cao
Tiêu chuẩn chiều cao và cân nặng chuẩn theo độ tuổi của bé trai và bé gái
Giám sát chiều cao và cân nặng theo chuẩn WHO cho bé trai và bé gái
Tiêu chuẩn cho bé trai
Tiêu chuẩn cho bé gái
6 yếu tố quyết định chiều cao - cân nặng của trẻ
Chiều cao và cân nặng của trẻ bị ảnh hưởng bởi 6 yếu tố chính:
Yếu tố di truyền
Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kích thước các cơ quan trong cơ thể.
Nghiên cứu cho thấy yếu tố nhóm máu, lượng mỡ cơ thể và cân nặng của bố mẹ cũng ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ (Công bố trên Tạp chí Sinh học Con người của Mỹ - American Journal of Human Biology). Chiều cao của trẻ chịu ảnh hưởng khoảng 23% từ di truyền.
Yếu tố dinh dưỡng và môi trường sống
Nghiên cứu từ Đại học Liên Hợp Quốc tại Tokyo, Nhật Bản cho thấy dinh dưỡng và môi trường sống là yếu tố quan trọng cho sự phát triển thể chất của trẻ.
Dinh dưỡng đầy đủ giúp trẻ bắt kịp tốc độ phát triển và hỗ trợ tăng trưởng nhanh chóng trong các giai đoạn quan trọng của quá trình phát triển thể chất.
Thiếu dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến mật độ xương, sức khỏe răng miệng, kích thước cơ quan trong cơ thể và cản trở sự phát triển của trẻ trong thời kỳ tiền dậy thì và dậy thì.
Ngoài ra, môi trường bên ngoài như khí hậu và ô nhiễm cũng có thể làm chậm quá trình phát triển thể chất của trẻ.
Bệnh mãn tính
Những bệnh mãn tính, khuyết tật cơ thể hay từng trải qua phẫu thuật có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất của trẻ.
Theo nghiên cứu tại Hoa Kỳ công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Quốc gia tháng 1/2000, trẻ từng mắc bệnh nghiêm trọng như thiếu máu hồng cầu hình liềm từ 8 - 19 tuổi thường thấp và nhẹ cân hơn trẻ khỏe mạnh, đồng thời có thể gặp rối loạn và chậm phát triển cả về thể chất, sinh lý và sức khỏe sinh sản trong giai đoạn dậy thì và vị thành niên.
Sự quan tâm và chăm sóc gia đình
Nghiên cứu tại Viện Quốc gia về Sức khỏe Trẻ em và Phát triển Con người (Hoa Kỳ) cho thấy sự quan tâm và chăm sóc từ gia đình và những người thân yêu có tác động lớn đến sự phát triển thể chất, tinh thần, hành vi và cảm xúc của trẻ từ khi sinh ra đến tuổi dậy thì.
Sức khỏe của mẹ trong giai đoạn thai kỳ và cho con bú
Nghiên cứu chỉ ra rằng sự căng thẳng và mệt mỏi của mẹ trong thai kỳ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần, phát triển trí tuệ và đặc biệt làm chậm khả năng vận động của trẻ nhỏ. Điều này gây tác động lớn đến sự phát triển thể chất của trẻ.
- 6 loại thịt bà bầu nên ăn giúp thai nhi phát triển tốt
Thiếu dinh dưỡng trong thai kỳ và khi cho con bú, đặc biệt là thiếu sắt, axit folic, canxi và các axit béo như DHA từ mẹ, có thể ảnh hưởng đến sự phát triển cơ xương và hệ miễn dịch của trẻ.
Tập luyện
Vận động và rèn luyện thể thao có tác động lớn đến sự phát triển cơ xương và hệ thần kinh của trẻ.
Tham gia các môn thể thao như bóng rổ, bơi lội, đạp xe, bóng chuyền và nhảy dây hỗ trợ tăng chiều cao hiệu quả.
Trẻ bị béo phì hoặc thừa cân nên tích cực tập luyện để lấy lại cân nặng lý tưởng và hạn chế các bệnh như tiểu đường, tim mạch.
Chất lượng giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tăng mật độ xương và có thể giúp bé phát triển chiều cao tốt hơn khi ngủ đủ và sâu.
Sự phát triển thể chất ảnh hưởng đến sức khỏe dài hạn của trẻ, và ba mẹ cần chú trọng bồi dưỡng đời sống tinh thần để giúp trẻ hoàn thiện sức khỏe trí não.