Shopee đã hoàn toàn ngừng chiến lược mở rộng nhanh chóng và tăng trưởng bằng mọi giá trong năm 2021 để tập trung vào lợi nhuận cho lĩnh vực chính là Thương mại Điện tử, với việc sa thải một loạt nhân sự. Grab vẫn duy trì vị thế ngôi vương trên mọi phương diện. Tuy nhiên, tình hình sẽ diễn ra như thế nào trong “mùa đông của ngành công nghệ”, khi buộc các doanh nghiệp phải chuyển đổi sang khả năng sinh lời, thay vì chiến lược đốt tiền để đạt tăng trưởng như trước đây?
Shopee đã ngừng hoàn toàn chiến lược mở rộng nhanh chóng và tăng trưởng bằng mọi giá trong năm 2021 để tập trung vào khả năng sinh lời cho lĩnh vực cốt lõi là Thương mại Điện tử, với động thái sa thải một loạt nhân sự. Grab vẫn giữ ngôi vương trên mọi mặt trận. Tuy nhiên, tình hình sẽ ra sao trong “mùa đông của ngành công nghệ”, khi buộc các doanh nghiệp phải chuyển đổi sang khả năng sinh lời, thay vì chiến lược đốt tiền để đạt tăng trưởng như trước kia?

Minh họa.
Trong năm 2022, Việt Nam đã ghi nhận lần đầu tiên lượng người đặt đồ ăn qua các ứng dụng giao hàng tăng mạnh, đưa Việt Nam lọt vào Top 3 thị trường đóng góp nhiều nhất cho sự tăng trưởng của ngành Giao hàng đồ ăn tại khu vực Đông Nam Á.
Tổng chi tiêu cho dịch vụ Giao hàng đồ ăn ở Việt Nam tăng thêm 300 triệu USD, nâng tổng GMV lên 1,1 tỷ USD – một quy mô còn khiêm tốn so với thị trường 4,5 tỷ USD tại Indonesia và 3,6 tỷ USD tại Malaysia, theo báo cáo 'Nền tảng giao đồ ăn ở Đông Nam Á' của Momentum Works.
4 ông lớn quan trọng trong lĩnh vực Giao hàng đồ ăn ở Việt Nam là GrabFood, ShopeeFood, Baemin và GoFood, với các chiến lược tham gia thị trường khác nhau.
Ai đang chiếm đóng thị trường Giao hàng đồ ăn tại Việt Nam?

Nguồn: Momentum Works. Đồ họa: Bảo Bảo.
Với vị thế dẫn đầu ở thị trường Đông Nam Á với GMV 8,8 tỷ USD (tổng giá trị hàng được giao), chiếm 54% tổng GMV của thị trường, Grab cũng đang chiếm lĩnh thị trường Việt Nam từ ShopeeFood.
Shopee và Grab đang cạnh tranh ngang ngửa nhau, chiếm 41% thị phần Giao hàng đồ ăn tại Việt Nam trong năm 2021. Tuy nhiên, để tập trung vào lợi nhuận cho lĩnh vực kinh doanh cốt lõi là thương mại điện tử, Shopee đã nhường lại thị trường cho Grab và Baemin.
Baemin – một nhãn hiệu con của DeliveryHero - đã nhanh chóng tăng thị phần tại Việt Nam từ 3% vào năm 2021 lên 12% vào năm 2022.

Nguồn: Momentum Works. Đồ họa: Bảo Bảo.
Hầu hết các doanh nghiệp trong lĩnh vực Giao hàng đồ ăn đang tập trung vào chiến lược sinh lợi, đặc biệt là sau khi trở thành các doanh nghiệp niêm yết.
Các nhà vận hành đang thu hẹp các mô hình kinh doanh tốn nhiều chi phí như kho Dark Store và bếp Cloud Kitchen để giao thực phẩm và đồ ăn. Xu hướng này dự kiến sẽ tiếp tục đến năm 2023, với Shopee tái tập trung vào thương mại điện tử và DeliveryHero được đồn đoán sẽ rút vốn khỏi một số quốc gia Đông Nam Á.

Nguồn: Momentum Works. Đồ họa: Bảo Bảo.
'Nhờ niêm yết thông qua công ty SPAC, Grab đã nhận được một khoản tiền mặt lớn. Vì vậy, so với những đối thủ khác, họ có lượng tiền mặt khả dụng nhiều nhất', Nikkei trích lời của Jianggan Li - Giám đốc điều hành của Momentum Works – từ một cuộc họp báo trực tuyến.
Gần 50% GMV toàn cầu (và hơn 70% GMV châu Á) của DeliveryHero Group đến từ Hàn Quốc, thị trường hiếm hoi có lợi nhuận của đơn vị này. GMV thị trường Đông Nam Á hiện chiếm dưới 10% của công ty. DeliveryHero có thể phải đối mặt với cuộc tấn công trực diện từ Meituan tại Hongkong vào năm 2023 - thị trường mà thương hiệu con là Foodpanda đang dẫn đầu.
Baemin từng thành công ở Việt Nam với chiến lược chiếm đóng từng quận, nhưng công ty mẹ của họ đang bị tấn công từ nhiều phía ở thị trường Châu Á, cộng với tình hình tài chính không tốt. Với lượng tiền mặt khả dụng ở mức âm -2,4 tỷ USD, công ty mẹ của Baemin sẽ phải sớm đưa ra quyết định về việc tập trung nguồn lực.

Nguồn: Momentum Works. Đồ họa: Bảo Bảo.
'Với việc tăng trưởng lợi nhuận là trọng tâm hàng đầu hiện nay, những nhà cung cấp dịch vụ giao đồ ăn đang thử nghiệm nhiều chiến lược khác nhau để cải thiện tỷ suất lợi nhuận giao hàng, củng cố niềm tin của người tiêu dùng thông qua quảng cáo, chương trình đăng ký hội viên…', ông Jianggan Li - Giám đốc điều hành và cũng là người sáng lập Momentum Works - cho biết.
Trong năm 2022, việc 'cắt giảm ưu đãi, khuyến mãi' đã trở thành một hiện tượng phổ biến trong ngành và trên toàn thế giới, các nền tảng hàng đầu về Giao hàng đồ ăn đã giảm các chi phí này mà không cần phải lo lắng về việc mất thị phần.
Một số nền tảng cũng đang tăng cường tập trung của họ. Ví dụ, Loship đang chuyển trọng tâm sang các thành phố cấp 2 (như Hải Phòng, Đà Nẵng) và các dịch vụ B2B (hướng tới khách hàng doanh nghiệp thay vì B2C – hướng tới người dùng cuối).
Bên cạnh việc cải thiện hiệu suất giao vận (hiện chiếm tới 80% chi phí), các nền tảng Giao hàng đồ ăn đều nhằm tới việc tham gia vào quá trình số hóa ngành F&B đang phân mảnh. Chúng đã tham gia vào quan hệ đối tác chiến lược hoặc mua lại các nhà cung cấp giải pháp quản lý nhà hàng và điểm bán hàng vào năm 2022.

Nguồn: Momentum Works. Đồ họa: Bảo Bảo.