Biểu hiện qua từng giai đoạn của bệnh tay chân miệng

1. Giai đoạn của bệnh tay chân miệng

Hiện tại, theo ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực, có tổng cộng 4 giai đoạn của bệnh tay chân miệng với các biểu hiện khác nhau:

Giai đoạn của bệnh tay chân miệng giai đoạn 1

Biểu hiện cơ bản của bệnh ở giai đoạn 1 là các vết loét hoặc tổn thương ít nghiêm trọng tại vùng miệng, lòng bàn tay và chân. Trong các cấp độ của bệnh tay chân miệng thì đây là cấp độ nhẹ nhất, thời gian điều trị tương đối ngắn và hoàn toàn có thể thực hiện tại nhà dưới sự hướng dẫn, theo dõi của bác sĩ có chuyên môn.

Để quá trình điều trị bệnh ở cấp độ này diễn ra hiệu quả nhất, cần lưu ý:

• Chế độ ăn hàng ngày đảm bảo đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. Đối với trẻ nhỏ đang còn trong giai đoạn bú sữa mẹ thì cần cho bú số lần nhiều hơn so với bình thường.

• Trong trường hợp bệnh nhân sốt cao cần sử dụng thuốc hạ sốt thì mỗi lần uống nên cách nhau khoảng 6 giờ. Loại thuốc thường được sử dụng là Paracetamol.

• Cần lưu ý vệ sinh các sạch sẽ cơ thể cho bệnh nhân, nhất là các vùng tổn thương tại miệng, lòng bàn tay và chân.

• Ngoài ra, nên cho bệnh nhân nghỉ ngơi, tránh lao động nặng nhọc hay thực hiện các hoạt động có tác động tiêu cực lên vùng da tổn thương như: tiếp xúc bụi bẩn, chất hóa học độc hại,...

• Tái khám định kỳ sau khoảng 2 đến 3 ngày, kéo dài liên tục trong thời gian 10 ngày đầu. Đối với trường hợp sốt cao không có dấu hiệu thuyên giảm cần tái khám mỗi ngày cho đến khi hoàn toàn hạ sốt trong vòng 48 giờ.

Tay chân miệng là một trong những căn bệnh phổ biến, dễ gặp ở trẻ nhỏ

Giai đoạn 2 của bệnh tay chân miệng

Ở giai đoạn này, bệnh được phân thành hai cấp độ khác nhau là 2a và 2b.

Cấp độ 2a của bệnh

Sau một thời gian ủ bệnh và không được điều trị kịp thời, hiệu quả, bệnh tay chân miệng sẽ chuyển từ giai đoạn 1 sang giai đoạn 2a. Trong giai đoạn này, phần lớn bệnh nhân sẽ có một trong các biểu hiện sau:

• Có triệu chứng sốt cao trên 39 độ C, kéo dài hơn 2 ngày.

• Xuất hiện một số triệu chứng khác như: nôn mửa, mất ngủ, mệt mỏi, trẻ quấy khóc không rõ nguyên nhân,... 

• Bệnh nhân có cơn giật dưới 2 lần/ 30 phút và không được ghi nhận lúc khám. Trong tình huống này, cần sớm đưa bệnh nhân đến bệnh viện gần nhất để được nhập viện và điều trị theo dõi, tránh hậu quả nghiêm trọng.

Giai đoạn 2b của bệnh

Ở giai đoạn này, bệnh nhân có dấu hiệu thuộc nhóm 1 hoặc 2. 

Nhóm 1: có một trong các biểu hiện sau:

• Bệnh nhân ghi nhận có cơn giật lúc khám.

• Bệnh sử của bệnh nhân có nhiều hơn 2 cơn giật trong 30 phút.

• Bệnh sử có cơn giật kèm theo tình trạng ngủ gà.

• Nhịp tim nhanh hơn 150 lần/ phút khi trẻ nằm yên không sốt.

• Sốt cao trên 39 độ không giảm sau khi sử dụng thuốc hạ sốt.

Nhóm 2: có một trong các biểu hiện sau:

• Các dấu hiệu bao gồm: run chi, run người, ngồi không vững, đi loạng choạng.

• Rung giật nhãn cầu, lác mắt.

• Yếu chi hoặc tê liệt chi.

• Liệt thần kinh sọ như: khó nuốt, thay đổi giọng nói.

Cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra ngay sau khi phát hiện dấu hiệu bệnh

Giai đoạn 3 của bệnh tay chân miệng

Đây được coi là giai đoạn báo động khi tình trạng bệnh đã nghiêm trọng, cần nhập viện và điều trị tích cực. Khi này, chỉ số như nhịp thở, nhịp tim, mạch,... cần được theo dõi cẩn thận bởi bác sĩ chuyên môn để lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp như sử dụng thuốc, máy thở oxy,...

Khi các triệu chứng xấu xuất hiện, hãy đưa người bệnh đến bệnh viện gần nhất ngay lập tức.

• Nhịp tim nhanh hơn 170 lần/phút khi trẻ nằm yên không sốt.

• Một số trường hợp có thể có nhịp tim chậm (dấu hiệu rất nghiêm trọng).

• Vã mồ hôi, cảm giác lạnh hoặc cảm thấy lạnh.

• Huyết áp tăng.

• Thở nhanh, thở không đều.

• Mất kiểm soát cảm giác.

• Sức mạnh cơ bắp tăng lên.

Giai đoạn 4 của bệnh tay chân miệng

Khi không được điều trị kịp thời, bệnh tình sẽ chuyển biến tiêu cực, gây ra những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Thông thường, các dấu hiệu của bệnh nhân ở cấp độ 4 bao gồm sốc, phù cơ thể, tình trạng da tím tái, thở nhanh, thậm chí là hơi thở yếu ớt, nhịp tim suy giảm nghiêm trọng,...

Bệnh tay chân miệng khi biến chuyển nghiêm trọng sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe

2. Ghi chú khi chăm sóc bệnh nhân tay chân miệng

Đây là bệnh có tốc độ lây nhiễm nhanh và có thể gây tổn thương lớn cho sức khỏe, vì vậy người chăm sóc cần chú ý:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho bệnh nhân, ăn thức ăn dễ tiêu và chia thành nhiều bữa nhỏ; uống nhiều nước hơn bình thường.

• Tuân thủ các chỉ định điều trị từ bác sĩ chuyên môn.

• Vệ sinh các vùng da bị nhiễm trùng, tổn thương bằng dung dịch sát khuẩn hoặc nước muối sinh lý.

• Rửa và giặt vật dụng cá nhân của bệnh nhân như tã, áo quần,... với dung dịch sát khuẩn hoặc luộc qua nước sôi, sau đó phơi dưới ánh nắng mặt trời.

• Hạn chế tiếp xúc giữa người khỏe mạnh và người nhiễm bệnh. Không dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.

• Người chăm sóc cần thường xuyên rửa tay, sát khuẩn, đeo khẩu trang,...

• Theo dõi tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Trong trường hợp có dấu hiệu biến chuyển xấu, liên hệ ngay với bác sĩ chuyên môn hoặc đưa đến bệnh viện gần nhất.

Nên lựa chọn những thực phẩm dễ tiêu hóa và giàu dinh dưỡng cho bệnh nhân

Bệnh tay chân miệng được phân loại thành bốn cấp độ cơ bản. Cấp độ 1 ít ảnh hưởng nhất. Tuy nhiên, cần theo dõi mọi cấp độ của bệnh và phát hiện, điều trị biến chứng kịp thời để tránh những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra.