Biểu tượng của con quạ trong văn hóa

Trong văn hóa, có nhiều mô tả và cách nhìn nhận về hình tượng con quạ. Biểu tượng của quạ trong văn hóa thế giới được sử dụng với nhiều ý nghĩa khác nhau, mang tính hai mặt. Con quạ với bộ lông màu đen thường được xem là sứ giả của bóng đêm, của tối tăm địa ngục, của tai ương chết chóc và điềm xấu, xui rủi, trái ngược hoàn toàn với bồ câu trắng biểu tượng cho hòa bình. Quạ đen được coi là loài chim dữ, gắn liền với ý tưởng về cái ác và sự đáng sợ. Nếu thiên nga thể hiện sự đẹp đẽ, thanh khiết và sang trọng, thì quạ khoang lại mang hình ảnh vô cùng xấu xí. Ngoài ra, quạ còn có nhiều ý nghĩa khác như ma thuật, lời tiên tri, sự táo bạo, kỹ năng và sự xảo quyệt, thủ đoạn gian trá và trộm cắp.

Hình tượng

Điềm xấu

Khi nói về con quạ, nhiều người cho rằng nó luôn mang ý nghĩa xấu. Quạ từ lâu đã là biểu tượng của sự bất hạnh và cái chết, ngay cả trong các văn hóa coi nó là linh vật thiêng liêng của pháp luật, quạ vẫn còn gắn với điềm xấu. Ý tưởng về 'con quạ là điềm xấu' xuất phát từ châu Âu, bởi vì chúng thường ăn xác thối. Trong câu chuyện về Noah, con quạ không mang lại tin tức tốt. Trong thần thoại Hy Lạp, Athena đã trừng phạt một con quạ cung cấp tin tức xấu, cấm nó không bao giờ được quay lại thăm Acropolis.

Trong văn hóa phương Tây, quạ thường là dấu hiệu của cái chết, đặc biệt là trong các sử thi về các anh hùng. Chúng thường xuất hiện trước người phụ nữ như mẹ hoặc vợ của các anh hùng để đưa tin dữ. Ngày nay, người phương Tây vẫn tin rằng quạ mang điềm gở. Người Pháp tin rằng quạ là linh hồn của những linh mục xấu xa. Người Đức coi con quạ là biểu tượng của linh hồn bị nguyền rủa. Ở Nga, phù thủy được cho là có hình dạng của con quạ. Đối với người Thụy Điển, tiếng kêu của con quạ vào ban đêm báo hiệu cho linh hồn của người chết chưa được an táng đầy đủ. Với người Celt cổ đại, con quạ là dấu hiệu của cái chết và xung đột.

Ở Anh, thấy một con quạ đơn độc là dấu hiệu của điều không may, và tiếng kêu của quạ khàn biểu thị thời tiết xấu. Một con quạ kêu ba lần (quạ! quạ! quạ!) và bay qua nhà được coi là điềm báo của cái chết. Thấy một con quạ trong lá trà được coi là bệnh tật, nhưng gặp một con quạ chết được xem là điềm báo của sự may mắn. Quạ xuất hiện trong giấc mơ thường được coi là dấu hiệu của điềm không lành. Nó mang ý nghĩa biểu tượng phản diện, gắn với sự xui xẻo và ghê rợn, và được liên kết với phù thủy. Ở Ấn Độ, quạ cũng được xem như là sứ giả của Thần Chết. Ở Lào, nơi mà nước đã bị quạ đụng vào, người ta không lấy nước đó để làm lễ tưới tẩy.

Từ những ý nghĩa trên, văn học thường dùng biểu tượng của con quạ để diễn tả những nỗi đau về cái chết và mất mát. Đặc biệt là trong bài thơ nổi tiếng 'Con quạ' của nhà thơ Mỹ Edgar Allan Poe, thể hiện qua phong cách tượng trưng. Một đoạn thơ cho rằng mỗi số lượng con quạ khác nhau mang một ý nghĩa khác nhau: 'Một con quạ có nghĩa là nỗi buồn, hai con quạ có nghĩa là niềm vui, ba con quạ là đám cưới, bốn con quạ là một cậu bé, năm con quạ có nghĩa là bạc, sáu con quạ có nghĩa là vàng, bảy con quạ là một bí mật không bao giờ được tiết lộ'. Người ta còn có câu 'Quạ không mổ mắt quạ'. Theo truyền thống, nhà vua Charles II của Anh sợ hãi con quạ vì chúng được coi là biểu tượng của điềm xấu.

Tích cực

Mặc dù là loài ăn xác thối và thường báo hiệu cái chết, nhưng quạ lại là loài chim quốc gia của Bhutan, còn được gọi là Quốc điểu. Nó đại diện cho Jarog Dongchen, một trong những vị thần bảo hộ quyền lực nhất đất nước này, và cũng là Bhusunda trong thế giới của đạo Hindu, thường xuất hiện dưới hình ảnh một con quạ. Trong thần thoại Bắc Âu, quạ là loài vật gần gũi với Odin, vị thần đầu tiên trong thế giới thần thoại Bắc Âu và cũng là vị vua của thị tộc thần thánh Aesir. Trong thần thoại Celtic, nữ thần chiến tranh Morrigan hiện thân dưới hình ảnh của quạ trong chiến trận.

Trong Kinh thánh Hebrew của người Do Thái và cũng là Kinh Cựu ước của Cơ đốc giáo, quạ là loài vật được nhắc tới đầu tiên. Sách Sáng thế mô tả rằng sau Đại hồng thủy dữ dội, Noah đã cử một con quạ ra ngoài thuyền để kiểm tra nước đã rút hay chưa, trước khi gửi một con bồ câu ra. Sau đó, quạ cũng được nhắc tới nhiều lần, đôi khi bị cấm cho thức ăn, nhưng đôi khi lại là sứ giả của Chúa. Sau này trong một số truyền thuyết của Cơ đốc giáo, quạ còn đóng vai trò bảo vệ cho một số vị thánh khi họ gặp khủng hoảng.

Con quạ là dấu hiệu của sự chuyển đổi. Trong xã hội người Mỹ bản địa, quạ là biểu tượng của năng lực siêu nhiên. Chúng được coi là giáo viên dạy cho những con người tài năng cách sống. Một số bộ lạc Amer-Anh-Điêng giao phó cho con quạ nhiệm vụ bảo vệ các tác phẩm thiêng liêng của Chúa. Không bị ràng buộc bởi thời gian, quạ có thể sống đồng thời trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Với sự tự do như vậy, một con quạ có thể di chuyển tự do giữa các thế giới ánh sáng và bóng tối, có khả năng tạo ra một thế giới mới, đó là những gì mà con quạ thực hiện trong hệ thống niềm tin của người dân Athapaskan ở Alaska, và năng lực của chúng là cần thiết để dẫn dắt linh hồn trên hành trình cuối cùng của họ trong bóng tối.

Phương Đông

Ở châu Á, trong văn hóa của Trung Quốc và Nhật Bản, con quạ được xem như một biểu tượng của lòng hiếu thảo và sự tận tâm. Một truyền thuyết Trung Quốc miêu tả quạ là loài chim đại diện cho nguyên lý sáng tạo, hình ảnh quạ ba chân (tam túc ô) biểu thị mặt trời, và các dân tộc du mục coi trọng tầm nhìn của quạ trên bầu trời, thấy quạ là dấu hiệu của sự thịnh vượng và thức ăn. Trong thần thoại Nhật Bản, quạ hay chim ác đen được gọi là Yatagarasu hoặc quạ tám thước, là sứ giả của Thiên Đàng gửi xuống để chỉ dẫn hoặc can thiệp vào xã hội loài người.

Trong văn hóa phương Đông, các vương giả của quạ thường xuất hiện trong nhiều truyền thuyết, mang màu sắc huyền bí và cao quý. Trong thần thoại Triều Tiên, quạ ba chân gọi là Tam Túc Ô/Samjok-o, là biểu tượng của mặt trời. Người Goguryeo cổ đại tin rằng quạ ba chân sống trên mặt trời, còn rùa sống trên mặt trăng. Samjok-o là biểu tượng của quyền lực được coi trọng, mạnh hơn cả rồng và phượng hoàng của Triều Tiên. Ở Việt Nam, con quạ là kẻ tham ăn, mang bộ lông màu đen, là biểu tượng của điềm dữ, thường gắn liền với những bất hạnh của con người, đôi khi xuất hiện trong các câu chuyện cổ tích và dân gian với trí thông minh của nó.