Biểu tượng hổ (Hán văn: 虎符) là một vật phẩm tín ngưỡng của quân đội.
Lịch sử
Biểu tượng hổ, hay còn gọi là hổ phù, có hình dạng của một con hổ, là vật phẩm quan trọng của các chỉ huy quân đội. Vật phẩm này có nguồn gốc từ thời Tây Chu, thường được chế tác bằng đồng đen, đôi khi bằng vàng hoặc bạc, và có thể có chữ khắc trên lưng. Hổ phù được chia thành hai phần: một phần giữ bởi vua và phần còn lại giao cho tướng lĩnh, nhằm chứng minh quyền chỉ huy. Việc mất hổ phù có thể dẫn đến thất bại trong chiến tranh.
Vở kịch Biểu tượng hổ (虎符) là tác phẩm đầu tay của tác giả Quách Mạt Nhược, được viết vào năm 1942 và công diễn năm 1943, vào thời kỳ cuối của kỷ nguyên văn nghệ Thượng Hải. Tương tự như các tác phẩm như Lôi vũ, Nhật xuất, và Bắc Kinh nhân, Biểu tượng hổ
Theo truyền thuyết, trong thời kỳ lưu vong tại Trùng Khánh, nơi Quách Mạt Nhược thường xuyên ghé thăm những cửa hàng đồ cổ gần nơi mình ở, ông đã tình cờ phát hiện hai mảnh đồng đen hình hổ với chữ Tần Dương Lăng hổ phù (秦阳陵虎符) khắc trên đó. Mặc dù giá của chúng là 10 tệ, trong bối cảnh giá cả đang tăng cao do chiến tranh, ông vẫn quyết định mua vì đam mê nghiên cứu văn hóa cổ. Trong thời điểm đó, nhiều người dân sống sót đã phải di tản để tránh nạn đói và chiến tranh, và các nhà buôn cũng lợi dụng tình hình để thu lợi từ việc bán cổ vật với giá cắt cổ. Dù vậy, nhờ vậy, nhiều di vật cổ đại đã được cứu thoát khỏi thời kỳ u tối.
Theo tài liệu, chiếc bùa hình hổ là một trong những tín vật mà Tần Thủy Hoàng đã chế tạo và phát cho các tướng lĩnh. Sau đó, các tướng bại trận đã dâng tặng chúng cho Hán vương Lưu Bang để đổi lấy mạng sống. Khi chính quyền cộng hòa nhân dân ra đời, các đoàn khảo cổ đã khai quật thêm nhiều di vật tương tự, và chiếc bùa của Quách Mạt Nhược được hiến cho bảo tàng quốc gia. Hiện nay, chiếc hổ phù này được coi là nguồn gốc của vở thoại kịch. Hổ phù, từ thời Tây Châu, là vật phẩm bằng đồng có hình con hổ, tượng trưng cho quyền lực của vua. Người nào được cấp hổ phù có quyền chỉ huy quân đội từ xa. Tuy nhiên, có những câu chuyện về việc quân đội bị tan rã vì mất hổ phù. Truyền thống này chấm dứt ở triều Tống và chỉ còn lại trong các tài liệu lịch sử. Chiếc hổ phù đẹp nhất được tìm thấy tại lăng mộ Văn Vương nước Nam Việt. Trước đây, tỉnh Thái Bình có địa danh Phù Ngự, nơi có tượng hổ bằng đá mô phỏng hổ phù, biểu thị quyền lực cao nhất của quan thái sư Trần Thủ Độ. Thời Tống, còn có ngư phù, tín vật bằng gỗ, dùng để phân biệt cấp bậc của các quan lớn. Các quan An Nam khi đi sứ thường khoe ngư phù xi vàng, nhưng việc này cũng góp phần vào sự suy vong của triều đại Lý-Trần. Tác giả Quách Mạt Nhược đã dựa vào điển tích trong Sử ký để viết về nhân vật Tín Lăng quân và câu chuyện về việc cứu Triệu.
Khi quân Tần vây thành Hàm Đan, Bình Nguyên quân nước Triệu đã cầu cứu Ngụy. Ngụy An Ly vương cử tướng Tấn Bỉ hỗ trợ, nhưng Tấn Bỉ lại lo sợ và không hành động. Sau đó, Sở Khảo Liệt vương cũng cử Xuân Thân quân, nhưng bị quân Tần đe dọa và phải đứng yên. Bình Nguyên quân phải nhờ đến Tín Lăng quân, mặc dù hy vọng rất mong manh. Tín Lăng quân đã mưu sát đại tướng Tấn Bỉ, cướp lấy binh phù để cứu viện nước Triệu. Quân Tần dưới quyền tướng Vương Lăng đã bị liên quân Ngụy-Sở-Triệu đánh bại. Sau sự kiện này, Tín Lăng quân được trọng đãi ở Triệu và được thờ cúng như thượng đẳng phúc thần trong thời Hán Cao Tổ.
Trong những năm 1930-40, sự tàn phá của thiên tai cùng với cuộc xâm lăng của quân Nhật đã khiến Trung Hoa rơi vào cảnh tan hoang. Dù vậy, giữa người Trung Hoa với nhau vẫn tồn tại nhiều mâu thuẫn, dù họ có vẻ đoàn kết chống Nhật cứu quốc, thực chất vẫn âm thầm tấn công lẫn nhau, giống như các quốc gia đã hợp tung nhưng khi gặp nguy hiểm chỉ lo bảo vệ mình. Chính vì vậy, tác phẩm này phần nào chỉ trích thói quen đọc văn học cổ điển để giải trí rất phổ biến ở Đông Á, trong khi không áp dụng được vào thực tế, tóm lại là thói quen tìm kiếm câu chữ mà không hiểu nội dung.
Phong hóa
- Hổ phù được xác định là nguồn gốc của cụm từ 'phù hợp' (符合).
- Quần thể lăng Thái sư Trần Thủ Độ ở thôn Ngừ (tên gốc: Phù Ngự / 符御村) vẫn còn một bức tượng hổ bằng đá nguyên vẹn mặc dù lăng đã bị hư hại.
- Nghi trượng
- Thạch ông trọng
Chú thích
Kết nối
- 《史记·魏公子列传》
- 阳陵 là tên một huyện thời nhà Tần, hiện nay thuộc huyện Cao Lĩnh, tỉnh Thiểm Tây.