
Bạn thường nghe nhạc và xem phim hàng ngày mà ít khi quan tâm đến các công ty đứng sau. Hôm nay, chúng tôi sẽ giới thiệu một cách đơn giản về Big 3 và Big 5, những tập đoàn thống trị ngành công nghiệp âm nhạc và điện ảnh toàn cầu.

I - UMG (Vivendi).
Hãng thu âm lớn nhất trên thế giới là một công ty thuộc sở hữu của tập đoàn truyền thông Pháp Vivendi. Câu chuyện về họ rất thú vị vì Universal Music Group và Universal Studio có cùng chữ “Universal”. Thực ra, cả hai đều là một phần của cùng một tập đoàn và hoạt động song song trong cả hai ngành âm nhạc và điện ảnh.
Các nghệ sĩ thuộc UMG đã có nhiều sản phẩm thành công trong năm vừa qua (ảnh:
HDD)
Hai đơn vị âm nhạc và điện ảnh của Universal vẫn liên kết chặt chẽ và thường xuyên hợp tác với nhau. Gần đây, Vivendi đã bán 20% cổ phần của Universal Music Group cho Tencent (Trung Quốc), có kế hoạch IPO công ty này trên thị trường chứng khoán để thu về số vốn lớn. CEO của Vivendi đã chỉ ra rằng ông muốn chuẩn bị cho các kế hoạch mở rộng và thâu tóm trong tương lai, có lẽ để cạnh tranh tốt hơn với Sony và Warner trong lĩnh vực âm nhạc.
Bộ ba nữ ca sĩ hàng đầu của Universal Music Group gồm Ariana Grande, Taylor Swift và Billie Eilish (ảnh:
NME)

II - SME (Sony) là một trong những đại diện của ngành công nghiệp âm nhạc quan trọng nhất.
Sony Music, một trong những hãng thu âm hàng đầu thế giới, đang chiếm thị phần 20%.
Tham khảo thêm tại: https://fotpforums.com/topic/182546-the-voice-vs-the-songbird-vs-the-adult-contemporary-queen/
Danh sách nghệ sĩ đa dạng bao gồm AC/DC, Adele, Alicia Keys, Simon & Garfunkel, Avril Lavigne, Jeff Beck, Beyoncé, Billy Joel, Bob Dylan, Boney M, King of Pop, Princess of Pop, Diva Trinity, Calvin Harris, Camila Cabello, Christina Aguilera, Ciara, Dami Im, F4 (JVKV), Trương Lương Dĩnh, Đặng Tử Kỳ, Châu Kiệt Luân, Mặc Văn Úy (fan Thánh Tinh thì phải biết cô này), Vương Phi (Faye Wong có ai nghe không?), Phùng Hy Dư (Fiona Fung thì chắc các bạn biết), Thái Y Lâm, Fifth Harmony, Little Mix, Harry Styles, One Direction, H.E.R, Lil Nas X, Travis Scott, John Legend, Leonard Cohen, Justin Timberlake, Kygo, Modern Talking, Miley Cyrus, N’Sync, Pink, Scorpions, Shakira, Tim McGraw, Yiruma, Zayn, Daft Punk, Elvis Presley, ...III - WMG (Access Industries) là một trong những nhãn đĩa hàng đầu được quản lý bởi Access Industries.
Chủ sở hữu của Warner Music là tỷ phú người Anh Sir Leonard Blavatnik, người giàu thứ 4 Vương quốc Anh và thứ 45 của thế giới (Forbes xếp hạng), tài sản ròng gần 26 tỷ USD.
Tham khảo thêm tại: https://www.warnermusicu.com
Access Industries, công ty mẹ của WMG, tham gia đầu tư rộng rãi trong nhiều ngành nghề khác nhau như dầu mỏ, năng lượng, công nghệ sinh học, viễn thông, truyền thông, và còn nhiều lĩnh vực khác nữa.- Các thông tin thêm về Big 3 và hoạt động của họ: Sony (25%), UMG (21%), Warner (12%).

Tham khảo thêm tại: https://s6cmedia.wordpress.com/2016/02/29/the-big-three-in-the-music-industry/
B - Big 5 Hollywood là một phần không thể thiếu trong ngành công nghiệp điện ảnh.
Trước những năm 1950, Hollywood chứng kiến sự thống trị của Big Five và Little Three, tạo nên tình trạng độc quyền trong ngành điện ảnh Mỹ.


Chi tiết xem tại: https://tix.vn/goc-dien-anh/6165-disney-thau-tom-fox-ket-thuc-ky-nguyen-big-six-tu-day-tro-di-se-la-cuoc-choi-cua-big-three
Với sự xuất hiện của Big 5 hiện nay, bao gồm Disney, WarnerMedia (AT&T), Universal Pictures (Comcast), Sony Pictures (Sony) và Paramount Pictures (ViacomCBS).Disney là một trong những hãng phim duy nhất giữ nguyên chủ sở từ khi thành lập. Với việc thâu tóm 20th Century Fox với giá gần 72 tỷ USD, The Walt Disney Co. nắm giữ cả Walt Disney Pictures và 20th Century Studio, trở thành cái tên nổi bật nhất trong Big 5.
Chi tiết về các hãng phim này và gia thế của họ có thể tìm hiểu thêm.
Disney đã đạt được cột mốc 7 tỷ USD doanh thu bán vé vào năm 2016. Và vào năm 2019, họ lại tự phá kỷ lục của mình với 10 tỷ USD doanh thu bán vé, nâng tổng số tiền bán vé cuối cùng lên hơn 13 tỷ USD.
The Walt Disney Co. là một trong những tập đoàn truyền thông lớn nhất của Mỹ và thế giới, chỉ đứng sau Disney và 20th Century.- Tổng số tài sản của công ty là 193.9 tỷ USD.
- Lượng tiền mặt dự trữ là 5.4 tỷ USD.
- Doanh thu tổng cộng đạt 69.6 tỷ USD.
- Lợi nhuận hoạt động đạt 10.6 tỷ USD.
- Lãi ròng đạt 11 tỷ USD.
II - NBCUniversal (Comcast).
Tiếp theo là Universal Pictures thuộc tập đoàn NBCUniversal, một phần của tập đoàn truyền thông Comcast. Phần “NBC” trong tên đề cập đến đài truyền hình quốc gia, một trong Big 3 của ngành truyền hình Mỹ cùng với ABC và CBS. Còn “Universal” đề cập đến Universal Pictures, cũng thuộc Big 5 Hollywood. Họ cũng sở hữu công ty con Universal Park & Resort, một trong những công viên giải trí lớn thứ ba trên thế giới. Nintendo đang hợp tác xây dựng công viên chủ đề Mario với Universal.

Chào mừng bạn đến với NBCUniversal (ảnh:
Vào năm 2004, tập đoàn Vivendi, khi đó sở hữu Universal Studio, đã bán 80% cổ phần cho General Electric (GE) - người đang sở hữu NBC. Việc này đã tạo ra NBCUniversal (đài NBC và hãng phim Universal), kết hợp hoạt động âm nhạc và phim ảnh của Universal với NBC. Từ đó, các hoạt động truyền hình, tin tức, và công viên giải trí cũng được hợp nhất dưới tên NBCUniversal. Vivendi chỉ còn giữ lại UMG.
Vào năm 2010, Comcast thông báo mua 51% cổ phần tại NBCUniversal với giá 6.5 tỷ USD tiền mặt. Sau đó, họ mua nốt 49% còn lại với giá 16.7 tỷ USD, để sở hữu toàn bộ tập đoàn. Năm 2016, họ chi 3.8 tỷ USD để mua xưởng phim Dreamworks. Dưới trướng của Comcast, có các xưởng sản xuất phim và chương trình như Focus Features, Illumination, Universal Animation Studios,...
Comcast, tập đoàn truyền hình cáp và phát sóng lớn thứ hai thế giới theo doanh thu, là công ty truyền hình trả tiền lớn nhất Mỹ, và là nhà cung cấp dịch vụ Internet tại gia lớn nhất Mỹ. Đứng sau NBCUniversal và Universal Pictures là Comcast, một tập đoàn mạnh mẽ, vượt trội hơn cả The Walt Disney Co..
Một số con số phản ánh quy mô của Comcast:
- Tổng số tài sản của công ty là 263.4 tỷ USD.
- Lượng tiền mặt dự trữ là 5.5 tỷ USD.
- Doanh thu tổng cộng đạt 108.9 tỷ USD.
- Lợi nhuận hoạt động đạt 21 tỷ USD.
- Lãi ròng đạt 13 tỷ USD.

Hãy chào đón đế chế truyền thông Comcast (ảnh: Business Insider)
III - Paramount Pictures (ViacomCBS).
Tiếp theo là nhà Paramount Pictures, một trong những studio ít được biết đến nhất trong Big 5 hiện nay. Paramount là một trong những studio lâu đời nhất tại Hollywood, tồn tại từ thời kỳ Big 5 của Thời đại Hoàng Kim. Đây cũng là một trong những studio được thành lập sớm nhất trong lịch sử điện ảnh thế giới, với hơn 100 năm tuổi. Họ đã gây tranh cãi với chính quyền Mỹ khi thực hiện chính sách 'đặt hàng trước' trong giai đoạn 1920-1940, cũng như bị tố cáo về hành vi độc quyền nhằm loại bỏ quyền sở hữu rạp chiếu của các studio lớn.
Sau khi mất quyền sở hữu rạp, Paramount bị chia thành hai đơn vị, một tiếp tục hoạt động trong sản xuất và phân phối phim, và một đơn vị quản lý hàng ngàn rạp chiếu thuộc quyền sở hữu của United Paramount Theater. Kể từ khi mất hệ thống rạp, Paramount đã suy yếu nhưng vẫn giữ vững vị thế trong Big 5. Cùng với Paramount Pictures là các đơn vị Paramount Animation, Nickelodeon Animation, BET Films, CMT Films, MTV (Films và Animation), CBS Films, Comedy Central Film,...
Paramount hiện được ViacomCBS sở hữu. Viacom là nhánh CBS Film của đài truyền hình CBS, một trong Big 3 ngành truyền hình Mỹ. Năm 1970, CBS Film đổi tên thành Viacom, sau đó hoạt động độc lập với CBS. Năm 1986, National Amusement, công ty mẹ của CBS, thâu tóm Viacom, duy trì cả hai là hai công ty độc lập. Năm 1994, Viacom mua Paramount. Năm 2019, Viacom và CBS sáp nhập thành ViacomCBS, với National Amusement làm chủ.

ViacomCBS, công ty đứng sau Paramount Pictures (ảnh: Seeking Alpha)
Một số con số nói lên vị thế của ViacomCBS đứng sau Paramount:
- Tổng tài sản đạt 45.5 tỷ USD.
- Lượng tiền mặt dự trữ là 632 triệu USD.
- Doanh thu tổng cộng đạt 27.8 tỷ USD.
- Lợi nhuận hoạt động đạt 21 tỷ USD.
- Lãi ròng đạt 3.3 tỷ USD.
IV - Warner Media (AT&T).
Cuối cùng đến lượt Warner, khi đọc đến đây các bạn sẽ hiểu tầm quan trọng của Warner Bros. Pictures. Ngoài Warner Bros. Pictures, còn có New Line Cinema, được mua vào năm 1994 và nhập vào Warner vào năm 2008. Các đơn vị khác thuộc Warner bao gồm CNN Films, HBO Documentary Films, HBO Films, DC films, Warner Animation Group, Warner Bros. Animation, Cinemax,... Tất cả đều thuộc Warner Media.
Warner Communications trước đây là công ty mẹ của Warner Bros., Warner Music Group (WMG), Warner Cable,... Vào những năm 1980, họ gặp khó khăn tài chính và Time đã đề xuất sáp nhập, tạo nên Time Warner vào năm 1990. Đầu những năm 2000, AOL mua lại Time Warner với giá 164 tỷ USD, hình thành đế chế truyền thông - Internet lớn nhất thế giới AOL Time Warner. Tuy nhiên, sau này nó trở thành một thảm họa.
Năm 2002, Time Warner ghi nhận lỗ 99 tỷ USD, giá trị thị trường giảm 90%. Sau đó, nó trở thành một điển hình của các thương vụ M&A kinh khủng nhất mọi thời đại. AOL sau đó tách ra và bị Verizon mua lại. Năm 2004, Time Warner bán WMG như đã đề cập ở trên để giảm nợ, đồng thời tách Warner Cable thành một công ty độc lập, sau đó là Charter Communications.

AT&T chi ra 85 tỷ USD để thâu tóm Time Warner, tạo ra một siêu đế chế truyền thông giải trí (ảnh:
Báo AFP)
Năm 2014, tỷ phú truyền thông Rupert Murdoch của đế chế Fox News, sở hữu một Big 6 lúc ấy là 20th Century Fox, đưa ra đề xuất mua Time Warner với giá 80 tỷ USD nhưng sau đó rút lui. Một phần cũng là do những lo ngại về độc quyền. Quan trọng nhất, vào năm 2016, AT&T thông báo ý định mua lại Time Warner để tạo ra đối trọng với Comcast, người đã sở hữu NBCUniversal. Sau gần hai năm chiến tranh pháp lý, AT&T đã thành công với vụ mua bán trị giá 85 tỷ USD, tạo ra một siêu đế chế. Cộng với nợ cũ của Time Warner, tổng chi phí ước tính lên đến 108 tỷ USD.
Vị thế của AT&T đứng sau Warner là rất ấn tượng. Đây là công ty viễn thông lớn nhất thế giới, cung cấp mạng di động và cố định lớn nhất. Với việc sáp nhập với Warner Media, chúng ta có một tập đoàn truyền thông giải trí lớn nhất thế giới, là công ty truyền hình cáp và phát sóng lớn nhất trên thị trường. Thậm chí còn lớn hơn cả The Walt Disney Co. và Comcast. Dưới đây là vài con số về siêu đế chế AT&T:
- Tổng tài sản đạt 551 tỷ USD.
- Lượng tiền mặt dự trữ là 12 tỷ USD.
- Doanh thu tổng cộng đạt 181 tỷ USD.
- Lợi nhuận hoạt động đạt 26 tỷ USD.
- Lãi ròng đạt 13.9 tỷ USD.

Vụ sáp nhập sau 20 tháng đấu tranh pháp lý vì lo ngại độc quyền (ảnh:
(Mình không phải fan của DC nên không biết nhà bên ấy ra sao, nhưng tốt nhất là mấy bạn hâm mộ Marvel nên cẩn thận. Đừng bao giờ tỏ ra kiêu ngạo trước fan của DC (không biết họ có đọc được bài này không), cũng đừng đe dọa Warner bằng Disney)
Cũng vì khoản nợ lớn này, Warner Bros. Entertainment suýt phải bán phần kinh doanh trò chơi điện tử với giá hơn 4 tỷ USD. May mà điều đó không xảy ra, vì nếu rơi vào tay Activision hay EA, chắc chắn nhiều người sẽ lo lắng! Thay vào đó, họ đã bán dịch vụ streaming anime Crunchyroll cho Sony, cố gắng giảm bớt gánh nặng nợ nần.
V - Sony
Trong khi phần còn lại của Big 5 đều có các thế lực là doanh nghiệp Mỹ, Sony Pictures lại là một doanh nghiệp nước ngoài. Điều thú vị là trong số Big 3 và Big 5 kể trên, lại có hai công ty cùng chung một nguồn gốc. Đáng tiếc là cả Warner và Universal đều không giữ được cả hai nhánh phim và âm nhạc chung một nhà ban đầu. Disney tuy cũng có mảng thu âm riêng, nhưng quá nhỏ bé so với Big 3 và không phát triển như mảng phim.
Nay chúng ta sẽ tìm hiểu về câu chuyện đặc biệt này. Nếu đã theo dõi đến đây, bạn sẽ nhận ra rằng Columbia Pictures ban đầu đã là một trong 'Little 3' ở Hollywood, từ thời điểm mà Disney chỉ là một xưởng hoạt hình nhỏ không nổi tiếng. Trước khi bị Sony mua lại, họ đã tiến bước lên vị trí Big 6. Thông qua việc loại bỏ quyền độc quyền của Paramount, Columbia, mặc dù không sở hữu hệ thống rạp chiếu nào, vẫn đã trở thành studio hàng đầu thay thế RKO.
Trải qua nhiều thăng trầm, đến năm 1982, Columbia đã mạnh mẽ trên thị trường phim toàn cầu, được Coca-Cola mua với giá 750 triệu USD. Cũng trong giai đoạn này, họ hợp tác với Time và CBS để thành lập Tri-Star Pictures, sau đó cả hai đều rời bỏ và bán lại cổ phần trong studio cho Columbia. Vào cuối năm 1989, Sony đã chi 3.4 tỷ USD để mua lại toàn bộ Columbia Pictures, một thương vụ đã gây sốc lớn tại Mỹ lúc bấy giờ.

Một số IP nổi bật của Sony trong lĩnh vực điện ảnh (ảnh: Sony)
Các tháng tiếp theo, Sony đã chi hàng trăm triệu USD khác để tái thiết Columbia thành tài sản của riêng họ. Thương vụ này đã gây thâm hụt 2.7 tỷ USD cho Sony vào năm 1994 khi đầu tư. Sau đó, mọi thứ dần đi vào quỹ đạo khi công ty bắt đầu tổ chức lại, sản xuất phim và tạo ra những siêu phẩm ở phòng vé. Năm 1997, Columbia trở thành hãng phim có doanh thu cao nhất tại rạp Mỹ, với hơn 1.2 tỷ USD. Năm 2002, họ phá vỡ kỷ lục này với doanh thu mới lên đến 1.5 tỷ USD. Đến năm 2006, họ thiết lập một kỷ lục mới với 1.7 tỷ USD. Kỷ lục này sau đó đã bị Warner phá vỡ vào năm 2009.
Năm 2012 là điểm đánh dấu đặc biệt nhất trong lịch sử. Họ là studio có doanh thu cao nhất tại rạp ở Bắc Mỹ, và doanh thu toàn cầu đạt mức cao nhất lịch sử, hơn 4 tỷ USD. Dưới quyền Sony lúc này, có rất nhiều đơn vị sản xuất phim và chương trình truyền hình, hai trong số đó là Columbia Pictures và TriStar Pictures, tiếp theo là Sony Pictures Classics (chuyên sản xuất phim độc lập và nghệ thuật), Screen Gems, Stage 6 Films, Affirm Films, Ghost Corps, Sony Pictures Animation, Destination Films, Left Bank Pictures,...

Các chương trình truyền hình thu hút của Sony, thiếu 'Breaking Bad' và sắp tới là 'The Boys,' cùng với 'The Last of Us' nữa (ảnh: Sony)
Gần đây, nhằm mở rộng thị trường giải trí của mình, Sony đã chi gần 1.2 tỷ USD để mua lại dịch vụ chiếu anime trực tuyến Crunchyroll từ AT&T. Chủ yếu là để giảm bớt gánh nặng của khoản nợ 151 tỷ USD, AT&T đã cân nhắc “tế thần” những tài sản không cần thiết. Với sự tập trung vào việc đầu tư vào HBO Max để cạnh tranh với Netflix và Disney+, Crunchyroll đã trở thành 'sự lựa chọn' của họ. Sony đã sở hữu Funimation, nhà phân phối bản quyền anime lớn nhất ở Mỹ, việc sáp nhập Funimation và Crunchyroll sẽ biến Sony thành nền tảng chiếu anime trực tuyến lớn nhất thế giới.
Phần gia thế của Sony Pictures, hãy để qua mặt nhé!
VI - Thị trường phòng vé nội địa.
Khi xét đến doanh thu, hãy lưu ý rằng chỉ tính đến doanh thu từ rạp chiếu trong nước, không tính toàn cầu. Thứ hai, vị trí trong bảng xếp hạng có thể thay đổi hàng năm, phụ thuộc vào số lượng phim ra mắt và thành công của mỗi bộ phim. Trong năm 2020 vừa qua, ngành công nghiệp phòng vé gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh, vì vậy dữ liệu thống kê có giá trị tham khảo thấp. Dưới đây là thị phần của các hãng tính đến cuối năm 2019:
- Disney: 33.5%.
- Warner: 13.9%.
- Sony: 12.1%.
- Universal: 11.5%.
- Paramount: 5%.

Đây là phim Mỹ ăn khách nhất trên toàn cầu và ở Bắc Mỹ trong năm 2020 (hình: Sony)
Big 5 đang chạm trán với xu hướng phát sóng video trực tuyến với Netflix và Amazon. Disney có Disney+ (Hulu), NBCUniversal có Peacock, ViacomCBS đầu tư vào CBS All Access, Warner đặt niềm tin vào HBO Max. Sony là cái tên duy nhất trong Big 5 không có dịch vụ streaming riêng, thay vào đó họ tập trung vào việc sản xuất và bán phim cho bất kỳ nền tảng nào có khả năng trả tiền.
- Tất cả số liệu tài chính trong bài được lấy từ Marcotrends có hiệu lực đến cuối năm 2019, ngoại trừ số nợ của Disney được lấy từ Báo cáo tài chính gần nhất.
- Bài viết chỉ đề cập đến Sony Music và Sony Pictures ở phía Tây, cùng với SIE (phụ trách PlayStation và trò chơi điện tử). Sony còn một bộ phận giải trí ở phía Đông tại Nhật Bản, hoạt động độc lập trong lĩnh vực phim, nhạc và trò chơi điện tử so với phía Tây. Thông tin chi tiết sẽ được giới thiệu trong các bài viết tiếp theo!
- Big 3 và Big 5 đại diện cho một nhóm các tập đoàn truyền thông hàng đầu tham gia vào việc định hình nội dung giải trí hàng ngày của chúng ta: Disney, Comcast, AT&T, ViacomCBS, Sony, Vivendi, Access Industries.