Buzz
Cấu trúc của bài thơ
1. Giới thiệu:
- Nguyễn Khuyến, biệt danh 'Tam nguyên Yên Đổ'.
- Giới thiệu tổng quan về chủ đề thu và bài thơ Câu cá mùa thu (Thu điếu).
2. Phần chính
a. Cảnh mùa thu ở Bắc Bộ
- Góc nhìn: Cảnh vật từ gần đến xa rồi từ xa đến gần: điểm nhìn cảnh thu là chiếc thuyền câu , nhìn ao, nhìn lên trời, nhìn tới ngõ trúc rồi quay lại với ao thu, với thuyền câu.
- Từ góc nhìn ấy, từ một khung ao hẹp, không gian mùa thu, cảnh sắc mùa thu mở ra nhiều hướng thật sinh động với những hình ảnh cân đối, hài hòa.
- Mở ra một khung cảnh với những cảnh vật đơn giản:
+ ao nhỏ xanh mát
+ thuyền câu bé nhỏ
+ sóng biếc nhẹ nhàng
+ lá vàng nhẹ nhàng đưa
+ mây trắng lơ lửng
+ ngõ trúc uốn cong
+ màu xanh của trời hòa lẫn cùng màu xanh của nước
=> Tất cả tạo nên một không gian xanh mướt, dịu nhẹ, một chút vàng của lá rụng trên nền xanh ấy làm cho cảnh thu, hồn thu trở nên sống động hơn. Những đường nét, màu sắc... đưa ra trong tưởng tượng của người đọc hình ảnh của một buổi sớm thu yên bình ở một làng quê Bắc Bộ với bầu trời thu cao rộng, sạch sẽ, những ao chuôm trong vắt phản chiếu màu trời, màu lá, thôn xóm với những con đường nhỏ uốn cong xanh mướt của cây tre, gió thu nhẹ nhàng làm xao động mặt nước, đôi khi là một vài chiếc lá rụng cắt ngang không gian... Trong bức tranh thu này mọi cảnh vật hiện ra đều rất đỗi bình dị, gần gũi. Khung cảnh ấy thường hiển hiện vào mỗi mùa thu trên những làng quê và đi vào lòng bao người, nhưng lần này được Nguyễn Khuyến vẽ ra với cái vẻ đẹp tự nhiên của nó và khiến ta không khỏi ngạc nhiên và xúc động. Đó là một mùa thu trong lành, thuần khiết.
- Cảnh sắc thu đẹp nhưng mang trong đó nỗi buồn
+ Không gian yên bình, hơi buồn: trống trải, trong trẻo, nhẹ nhàng, hơi rung lắc, mây lơ lửng ,…
+ Đặc biệt câu thơ cuối tạo ra một tiếng động duy nhất: “Cá đâu đớp động dưới chân bèo” -> không phá vỡ sự yên bình, mà ngược lại làm tăng sự yên ắng, tĩnh mịch của cảnh vật -> Phương pháp sử dụng sự tĩnh để tả động.
=> Cảnh sắc thu đẹp nhưng yên bình vắng bóng người, không còn tiếng ồn ào dù đó là sự chuyển động nhưng đó là sự chuyển động rất nhẹ nhàng và cả tiếng cá đớp mồi cũng không làm không gian rung động.
b. Tình thu
- Nói chuyện câu cá nhưng thực sự là để đón nhận cảnh thu, không khí thu vào trong lòng:
+ Một tâm trạng nhẹ nhàng: Ôm gối nghỉ ngơi
+ Một sự đợi chờ: Chờ đợi mà chẳng thể.
+ Một sự thức tỉnh đột ngột: Cá đâu đớp động..
- Không gian thu yên bình như sự yên bình trong tâm hồn của nhà thơ, khiến chúng ta cảm nhận về một cảm giác cô đơn, buồn bã, uẩn khúc trong tâm trí của nhà thơ.
=> Nguyễn Khuyến có một tâm hồn gắn bó với thiên nhiên đất nước, một tấm lòng yêu nước sâu sắc và kín đáo.
3. Kết luận:
- Tổng kết về bài thơ.
