Dàn ý
1. Giới thiệu tác giả và tác phẩm
- Nguyễn Trung Thành là một trong những cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam hiện đại, nổi tiếng với tác phẩm về vùng Tây Nguyên. Tác phẩm *Rừng xà nu* được viết năm 1965, lần đầu ra mắt trên tạp chí Văn nghệ quân giải phóng Trung Trung Bộ.
- Truyện ngắn *Rừng xà nu* là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Nguyễn Trung Thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
2. Phân tích hình tượng xà nu
- Vị trí: Cây xà nu được miêu tả trong phần mở đầu của tác phẩm.
* Miêu tả thực: Xà nu là loài cây họ thông, mọc thành rừng ở Tây Nguyên. Cây mọc thẳng, có tán lá vươn cao, thân cây chắc khỏe, mang sức sống mãnh liệt.
- Trong tác phẩm, cánh rừng xà nu chịu đựng sự tàn phá dưới tầm bắn của pháo đài giặc, nhưng vẫn đứng vững, tượng trưng cho sức sống kiên cường của con người làng Xô Man.
* Ý nghĩa biểu tượng:
- Rừng xà nu bị tàn phá nhưng vẫn kiên cường là biểu tượng cho nỗi đau và sức mạnh của người dân làng Xô Man. Giống như cây xà nu, họ không bao giờ ngừng đấu tranh cho tự do và sống bất diệt trong lòng dân tộc.
- Cụ Mết, Tnú, Dít và cậu bé Heng là những nhân vật đại diện cho các thế hệ người dân làng Xô Man, mỗi người mang trong mình phẩm chất và sức mạnh của cây xà nu.
=> Cánh rừng xà nu là biểu tượng cho lòng kiên cường, tinh thần bất diệt của người dân làng Xô Man, Tây Nguyên và toàn bộ dân tộc Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
3. Tổng hợp đánh giá.
- Nghệ thuật xuất sắc (xây dựng hình tượng):
+ Sử dụng góc nhìn điện ảnh.
=> Hình ảnh được khắc họa sinh động và rõ nét.
+ Cảm xúc trực tiếp được bộc lộ.
- Nội dung tư tưởng: Tác phẩm là biểu tượng cho vẻ đẹp của người Tây Nguyên trong thời chiến.
=> Tác phẩm mở ra cánh cửa dẫn dắt người đọc vào thế giới của con người Tây Nguyên.
Bài mẫu
Đề bài: Bình luận đoạn văn: “Làng trong tầm bắn đại bác... đến tận chân trời”
BÀI VIẾT
Nguyễn Trung Thành chia sẻ rằng khi đặt chân đến Tây Nguyên, hình ảnh rừng xà nu trùng điệp đã in sâu vào tâm trí ông. Từ tình yêu đặc biệt dành cho loài cây này, ông lấy xà nu làm tên cho tác phẩm nổi tiếng “Rừng xà nu”, biểu tượng trung tâm chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc.
Mở đầu tác phẩm, tác giả viết: “Làng... con gà gáy”. Ông giới thiệu ngược, trình bày sự việc trước khi giới thiệu ngôi làng, qua giọng văn bình thản nhưng đầy thân thiết. Điều này phản ánh cuộc sống của người dân Xô Man vốn quen với việc đại bác nã pháo mỗi ngày như cơm ăn nước uống. Sự gần gũi của văn phong tạo nên sự đồng cảm, vì trong những thời kỳ khốc liệt của đất nước, nhiều làng quê khác cũng trải qua cảnh tượng tương tự.
Dù có nét chung, làng Xô Man vẫn có nét riêng biệt, kiêu hãnh với “ngọn đồi xà nu bên cạnh con suối lớn”. Sự khác biệt này có lẽ đến từ tính chất độc đáo, mới lạ và đại diện cho các dân tộc Tây Nguyên, tạo nên hình ảnh rừng xà nu sống động, gan góc như một sinh thể có hồn.
Sức phá hoại của chiến tranh thể hiện rõ trên từng cây xà nu: “Cả rừng xà nu hàng vạn cây, không có cây nào không bị thương”. Những cây bị chặt đứt giữa thân đổ ầm như bão, nhựa chảy tràn, thơm nồng nàn, lấp lánh dưới nắng hè, sau đó đặc lại như cục máu lớn. Ba câu văn đã phác họa hình ảnh rừng xà nu sau mỗi trận đại bác.
Tuy nhiên, sự tài tình của Nguyễn Trung Thành không chỉ dừng lại ở việc miêu tả những hình ảnh tàn khốc của chiến tranh. Ông không chỉ miêu tả đơn thuần mà còn truyền tải tinh thần của thời đại, qua sự tiếp nối và kiên cường của người dân Tây Nguyên. Cây xà nu trở thành biểu tượng của con người Tây Nguyên, gan dạ, dũng mãnh và đầy dũng cảm. Chúng đứng thẳng dám hứng “hầu hết đạn đại bác”, có nhựa thơm ngào ngạt, lấp lánh dưới nắng hè. Tác giả không chỉ miêu tả một cây mà là cả một rừng cây, chứa đựng một lời hứa lớn.
Sức sống của rừng xà nu được thể hiện qua sự tiếp nối: “Cạnh một cây xà nu mới ngã đã có bốn năm cây con mọc lên, ngọn xanh rờn, lao thẳng lên trời”. Sức sống mạnh mẽ và sự kế tiếp của rừng xà nu đã để lại ấn tượng sâu sắc.
Nguyễn Trung Thành đã thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên Tây Nguyên, làm nổi bật tinh thần kiên cường và sự dũng cảm của người dân Xô Man. Ông đã tạo nên hình tượng cây xà nu với sức mạnh và vẻ đẹp riêng biệt.
“Đứng trên đồi xà nu nhìn ra xa, đến hết tầm ngắm cũng không thấy gì ngoài những đồi xà nu nối tiếp đến chân trời”.
“Rừng xà nu” là câu chuyện của cả cuộc đời được kể trong một đêm, phản ánh những cảm xúc mãnh liệt nhất của tác giả. Câu chuyện được viết trong hai tiếng rưỡi nhưng đã được thai nghén hàng chục năm, chứa đựng tình cảm và sự yêu thương của người nghệ sĩ.
Cây xà nu được miêu tả vừa quen thuộc vừa mới lạ, là sự kết tinh của thiên nhiên và con người Tây Nguyên. Tác phẩm “Rừng xà nu” đã miêu tả tinh tế nội dung toàn tác phẩm, gửi gắm ý nghĩa sâu sắc, giúp chúng ta thấy hình ảnh của cụ Mết, Tnú, Dít, Heng và những người dân Xô Man kiêu hãnh, gan góc và bất diệt như rừng xà nu.