Bình luận về bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm

Đề bài: Bình luận về bài thơ Nhàn

Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm

I. Phân tích nội dung bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hoàn chỉnh)

Giới thiệu về tác giả và tác phẩm: Nguyễn Bỉnh Khiêm - một linh hồn cao quý, coi trọng đạo đức hơn là vinh quang. 'Nhàn' là một bài thơ xuất sắc thể hiện điều đó một cách rõ ràng.

2. Phần chính

* Hai đề tài:
- Mai, cuốc, cần câu là dụng cụ lao động của dân làng
- Điệp từ, số đếm 'một', cùng với việc liệt kê nhịp thơ chậm tạo nên phong cách của tác giả.
=> Tâm trạng của nhà thơ: Hạnh phúc, chấp nhận cuộc sống ở quê hương, không quan tâm đến việc người khác nghĩ gì...(Tiếp tục)

>> Xem chi tiết Phần nội dung Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm tại đây.

II. Mẫu bài viết Phân tích bài thơ Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hoàn chỉnh)

Cuộc sống của mỗi người phụ thuộc vào lựa chọn bên trong họ. Có những người sống trong sự giàu có, nhưng cũng có những người sống một cuộc sống giản dị, cao quý. Nguyễn Bỉnh Khiêm, một nhà thơ nổi tiếng của dân tộc, đã chọn cuộc sống yên bình, gần gũi với thiên nhiên và bỏ qua danh vọng. Bài thơ 'Nhàn' là minh chứng rõ ràng cho điều đó.

'Nhàn' được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú, trong thời gian Nguyễn Bỉnh Khiêm trở về quê ở ẩn. Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh cuộc sống lao động bình dị ở nông thôn, tách biệt hoàn toàn với cuộc sống sôi động, cạnh tranh ở thị trấn:

'Một mai, một cuốc, một cần câu
Thơ thẩn dầu ai vui thú nào'

Đầu bài thơ là những công cụ lao động giản dị ở nông thôn: 'mai, cuốc, cần câu'. Ngay từ câu đầu tiên, tác giả đã sử dụng ba kỹ thuật nghệ thuật: điệp ngữ, liệt kê, số từ 'một', để thể hiện tâm trạng của mình. Ông chọn cho mình một cuộc sống bình yên giống như người nông dân, với công việc lao động và thú vui tao nhã bên ruộng vườn, ao cá. Sự kết hợp giữa nhịp thơ chậm và cụm từ ' thơ thẩn' làm nổi bật hơn tâm hồn thú vị của tác giả. Tâm trạng của ông là sự hân hoan chào đón cuộc sống mới ở nông thôn, không quan tâm đến sự vui vẻ ồn ào của thế giới bên ngoài.

Sau đó, tác giả đã đề cập đến hai khía cạnh 'người dại' và 'người khôn':

'Chúng ta dại, tìm kiếm nơi yên bình
Còn người khôn, đến chốn ồn ào'

Sau khi đọc hai câu này, có lẽ sẽ có người tự hỏi, nhưng nếu phân tích kỹ, ta sẽ thấy sự độc đáo trong ý nghĩa của tác giả. 'Nơi yên bình' là nơi bình an, thanh thản, tránh xa cuộc sống hối hả. 'Chốn ồn ào' là nơi đông người, cuộc sống náo nhiệt, đầy cạnh tranh có thể dẫn đến căng thẳng. Tác giả tự nhận mình 'chúng ta dại' vì tìm kiếm nơi yên bình và ca ngợi người khác 'người khôn' vì tìm đến chốn ồn ào. Tuy nhiên, qua đó, ta có thể thấy rõ quan điểm của tác giả, ông chọn cuộc sống bình yên không phải vì sợ hãi hay tránh né, mà để giữ cho tâm hồn mình thanh thản. 'Dại là khôn', 'khôn là dại' - một cách nói ngược nhằm nhấn mạnh sự lựa chọn của Nguyễn Bỉnh Khiêm phản ánh đúng bản thân mình.

Tiếp theo, qua hai câu luận, tác giả đã rõ ràng hơn về cuộc sống ở nơi quê hương diễn ra như thế nào:

'Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao'

Chỉ với hai câu thơ, tác giả đã tóm tắt bốn mùa trong năm - xuân, hạ, thu, đông, mỗi mùa mang đặc trưng riêng. Điều này cho thấy cuộc sống của tác giả như thế nào, bình yên và hạnh phúc khi hòa mình vào thiên nhiên, cảnh vật. Mùa thu, có thể hái măng trúc, mùa đông ăn giá, mùa xuân tận hưởng hồ sen, mùa hạ thì tắm mình trong ao. Đây là những điều tự nhiên, không cầu kỳ nhưng rất tinh tế và cao quý. Cuộc sống của tác giả là sự hòa mình với thiên nhiên, làm việc và thưởng thức thành quả mà nó mang lại, không phải tranh đấu ở quan trường, không chú ý đến danh lợi:

'Rượu, đến gốc cây ta sẽ uống
Nhìn phú quý tựa giấc mộng.'

Cuối cùng, qua hai câu kết của bài thơ, tác giả sử dụng điển cố, điển tích để rút ra triết lý nhân sinh của mình. Dựa vào điển tích này, ông nhấn mạnh rằng phú quý, danh vọng chỉ là hư vô, không mang ý nghĩa gì, đồng thời thể hiện sự coi thường danh lợi và không chú trọng vào nó. Nguyễn Bỉnh Khiêm luôn theo đuổi một cuộc sống giản dị, nơi tâm hồn được tự do, hòa mình với thiên nhiên.

Tác giả đã thành công với việc áp dụng nhiều kỹ thuật nghệ thuật như liệt kê, phép đối, số đếm, điệp ngữ, điển tích... Kết hợp với hình ảnh giản dị của thôn quê như 'mai, cuốc, cần câu, giá, măng trúc..' để thể hiện một triết lý sống sâu sắc. Bài thơ 'Nhàn' thể hiện tâm hồn cao quý, trí tuệ sâu sắc qua lối sống bình dị, nhàn nhã, tươi mới ở làng quê của Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Cuộc sống hiện đại mang lại nhiều thành tựu, nhưng cũng đem theo nhiều căng thẳng, mệt mỏi. Mỗi người chọn cách sống khác nhau, có người chạy theo giàu sang, cần phải lao động cật lực. Cũng có những người mong muốn tự do tinh thần, hòa mình vào thiên nhiên, như Nguyễn Bỉnh Khiêm. Hãy sống theo ý muốn của bạn, để phẩm chất của chúng ta luôn cao thượng trong mọi hoàn cảnh!

"""""--HẾT"""""--

Nội dung bài Bình giảng bài thơ Nhàn giúp hiểu rõ vẻ đẹp nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn. Bạn có thể tham khảo thêm: Phân tích  Nhàn, Triết lí nhân sinh trong bài thơ Nhàn, Quan niệm sống Nhàn của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ cùng tên, Cảm nhận về cuộc sống và nhân cách của Nguyễn Bỉnh Khiêm qua bài thơ Nhàn.