Bình luận về tác phẩm Tống biệt hành của Thâm Tâm

Đề bài: Bình luận về bài thơ Tống biệt hành của Thâm Tâm

Bài làm:

Tống biệt hành của Thâm Tâm được coi là một trong những bài thơ xuất sắc nhất trong thơ mới giai đoạn 1932-1945. Sáng tác vào năm 1940, bài thơ truyền đạt nỗi buồn của sự chia ly, xa cách gia đình và quê hương khi người trai bước lên đường vì lý tưởng cao cả. Thâm Tâm không sử dụng giọng thơ hùng tráng như đồng đạo thời, mà thay vào đó là một âm điệu lãng mạn, dịu dàng và buồn bê, hình dung tâm trạng của người ra đi.

Giải thích về tựa đề 'Tống biệt hành', một từ ngôn ngữ Hán Việt, có thể hiểu là bài thơ viết về cảnh tiễn đưa người đi xa. Phong cách thơ của Thâm Tâm giữ đặc điểm cứng cáp nhưng vẫn mang sự hoài cổ, đặc trưng của thời đại.

'Đưa người, ta không đưa qua sông
Sao có tiếng sóng ở trong lòng?
Bóng chiều không thắm, không vàng vọt
Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?
Đưa người ta chỉ đưa người ấy
Một giã gia đình một dửng dưng...'

Khung cảnh tiễn biệt là một buổi chiều tĩnh lặng, thời điểm đầy xúc cảm khiến con người trở nên buồn bã hơn cả. Hình ảnh người ra đi, không có sông, không có đò, không có ánh hoàng hôn rực rỡ. Buổi chiều im lìm, yên bình đến mức có thể nghe thấy tiếng sóng trong lòng, cảm nhận màu hoàng hôn trong đôi mắt tràn đầy tình cảm. Nỗi buồn không phải do cảnh vật xung quanh, mà là do tâm trạng sâu thẳm trong lòng người. Câu hỏi 'Sao có tiếng sóng ở trong lòng?/Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?' thể hiện những nỗi lo lắng, ngạc nhiên, và rung động trong tâm hồn người tiễn biệt, những điều khó diễn đạt bằng lời, chỉ có thể hiểu qua ánh mắt lưu luyến. Đó có thể là cảm xúc của cô gái tiễn biệt người yêu lên đường, khiến câu 'Đưa người ta chỉ đưa người ấy' trở nên thấm đẫm tình yêu và lòng trung thành.

'Ly khách! Ly khách! Con đường nhỏ
Chí nhớn chưa trở về bàn tay không
Thì sẽ không bao giờ nói trở lại!
Ba năm mẹ già cũng đừng kỳ vọng!'

Hình ảnh người đi thể hiện sự quyết tâm và ý chí sắt đá khi bước lên đường, quyết làm nên 'chí nhớn' bằng cách không 'trở về', thậm chí 'không bao giờ nói trở lại'. Với giọng thơ hùng tráng, từ ngữ mạnh mẽ, người trai tỏ ra kiên cường, quyết tâm ra đi trả nợ nước, không hẹn trở về, ngay cả khi non sông còn giữ lại mặt đất dữ. Tấm lòng đó xứng đáng được trân trọng và ngưỡng mộ.

'Biết người buồn chiều hôm trước:
Bây giờ mùa hạ sen nở đẹp,
Một chị, hai chị như sen
Khiến em trai cảm thấy buồn bã.
Biết người buồn sáng hôm nay:
Trời vẫn chưa mùa thu, sáng sủa,
Em nhỏ ngây thơ, đôi mắt biếc
Gói tròn thương tiếc trong chiếc khăn tay...'

Người ra đi đã quyết tâm đến mức độ đó, nhưng liệu người ấy có buồn không? Có, người đó buồn. Người trai không chỉ là người con, là em trai, còn là anh trai, đảm nhận nhiều vai trò trong gia đình. Đừng chỉ biết người ở lại buồn, tiễn biệt, người ra đi mang theo hàng ngàn nỗi đau đớn, nghĩ về chuyến đi mà không hề trở lại vì đất nước là điều đáng tự hào, là nguồn cảm hứng mạnh mẽ. Anh ấy đã trả nợ cho đất nước, nhưng nghĩa vụ với gia đình vẫn còn. Nỗi buồn sâu sắc, lặng lẽ của chàng trai được thể hiện qua những câu thơ tuyệt vời: 'Biết người buồn chiều hôm trước/Biết người buồn sáng hôm nay', đó là nỗi buồn trước lúc biệt ly, nỗi buồn khi nhìn những người thân, có thể là lần cuối cùng gặp. Hình ảnh người chị tươi đẹp như sen mùa hạ hay 'Em nhỏ ngây thơ, đôi mắt biếc' đều là những hình ảnh đẹp và trong sáng, giản dị của người Việt Nam, của làng quê Việt Nam. Kết hợp với câu 'Gói tròn thương tiếc trong chiếc khăn tay...', càng làm hiện lên trong tâm trí người đi những cảm xúc lâu dài khó diễn đạt, đó chính là lãng mạn trữ tình, sự khác biệt trong thơ của Thâm Tâm.

'Người đi? Vâng, người đi thật!
Mẹ thà coi như chiếc lá rơi,
Chị thà coi như là hạt bụi,
Em thà coi như hơi rượu say.'

Những dòng thơ cuối, người trai đã bước lên đường thật, vượt qua những tình cảm nhỏ nhặt của đời sống hằng ngày để hướng tới tình yêu quê hương, lòng tự tôn dân tộc. Người ra đi quyết tâm 'Một giã gia đình một dửng dưng', và người ở lại cũng phải quyết tâm không níu kéo, để người đi không phải lo âu. Con đi rồi, mẹ xem như 'lá bay', chị coi như 'hạt bụi', em coi như 'hơi rượu say'. Hãy nhìn chuyến đi như một câu chuyện thường tình, như lá, bụi, và hơi rượu, vì có rất nhiều người khác cũng từ bỏ gia đình, bước ra khỏi cuộc sống hàng ngày để chiến đấu. Những người ra đi vì lý tưởng cao cả, vì một tương lai tươi sáng hơn cho đất nước, và gia đình họ sẽ được hạnh phúc, đó là niềm tin lớn nhất.

Tống biệt hành là một bài thơ độc đáo, với âm điệu cứng nhắc nhưng vẫn lưu giữ chất lãng mạn dịu dàng và hơi hướng hoài cổ qua hình ảnh 'ly khách'. Thơ thể hiện lòng ngưỡng mộ và trân trọng đối với người chiến sĩ ra đi như một anh hùng bảo vệ dân trừ bạo xưa. Khi đọc bài thơ, ta cảm nhận được sự buồn bã trong lòng người đi và người tiễn, cũng như hiểu rõ ý chí kiên cường, tấm lòng kiêu hùng, và lòng tâm hướng về lý tưởng giải phóng dân tộc của người ra đi.