Block nhánh phải là gì và liệu có gây nguy hiểm không?

1. Block nhánh phải là gì?

Block nhánh phải là hiện tượng rối loạn dẫn truyền trong thất, cụ thể là xung điện truyền qua buồng tim bên phải bị chậm hơn so với buồng bên trái, dẫn đến hai bên tim không đồng nhất trong nhịp co bóp.

Có 2 loại block nhánh phải: block nhánh phải hoàn toàn và không hoàn toàn. Block nhánh phải hoàn toàn là thể nặng hơn so với loại còn lại.

Như chúng ta đã biết, trái tim có tổ chức gồm 4 ngăn, trong đó 2 ngăn trên được gọi là tâm nhĩ, tâm thất, và 2 ngăn dưới tương ứng. Ở trái tim khỏe mạnh, tín hiệu điện bắt đầu từ nút xoang tâm nhĩ phải, sau đó truyền đến nút nhĩ thất và lan ra đều xuống cả hai tâm thất thông qua các bó His ở cả hai bên phải và trái.

Tuy nhiên, trong trường hợp trái tim bị block nhánh phải, quy trình truyền tín hiệu điện trên sẽ bị gián đoạn, dẫn đến tâm thất phải co bóp chậm hơn so với bình thường.

Block nhánh phải gây ra sự không đồng nhất trong nhịp co bóp của hai bên tim.

2. Block nhánh phải gây ra bởi nguyên nhân nào?

Block nhánh phải thường là kết quả của các bệnh lý liên quan đến tim mạch, bệnh phổi hoặc biến chứng sau phẫu thuật hoặc thủ thuật trên tim. Cụ thể bao gồm:

• Bệnh tim mạch: viêm cơ tim, tăng huyết áp, thông liên thất, thông liên nhĩ, bệnh mạch vành, bệnh van tim, rối loạn nhịp tim, suy tim phải, bệnh tim bẩm sinh,... Tất cả những bệnh lý này có thể gây ra block nhánh phải;

• Bệnh phổi: thuyên tắc phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), tăng áp động mạch phổi,...;

• Các phẫu thuật hoặc thủ thuật can thiệp vào tim như: điều trị cơ tim phì đại bằng cách đốt ethanol, đặt ống thông tim phải,...;

• Tăng kali trong máu cũng có thể gây ra block nhánh phải;

• Thoái hóa: bệnh Lenegre, vôi hóa hệ thống dẫn truyền xung điện hay suy nút xoang tuổi già cũng là nguyên nhân gây block nhánh phải.

3. Các dấu hiệu nhận biết block nhánh phải

Thường thì block nhánh phải xuất hiện ở những bệnh nhân có block nhánh phải kèm theo các bệnh lý về hệ thống hô hấp và tim mạch. Các dấu hiệu đặc trưng bao gồm:

• Cảm giác chóng mặt;

• Khó thở, mệt mỏi khi vận động;

• Đau ngực, cảm giác nặng ngực;

• Cảm giác hồi hộp đánh trống ngực.

Trong trường hợp bệnh nhân bị block nhánh phải hoàn toàn, nhịp tim thường đập chậm hơn và có thể giảm xuống dưới 40 nhịp/phút. Điều này có thể gây suy giảm chức năng bơm máu, dẫn đến thiếu máu và oxy (đặc biệt nặng ở những bệnh nhân suy nút xoang và mắc bệnh về tim và phổi). Khi cơ thể thiếu oxy, có thể gây ra các triệu chứng như choáng ngất, mệt mỏi, đôi khi là tạm ngưng tim.

Bệnh nhân mắc block nhánh phải thường có cảm giác nặng ngực và đau tức ngực.

So với block nhánh phải hoàn toàn, block nhánh phải không hoàn toàn thường ít biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Để phát hiện và chẩn đoán chính xác block nhánh phải, cần thực hiện đo điện tâm đồ kết hợp với các phương pháp chụp X-quang phổi, siêu âm tim,...

4. Làm thế nào để điều trị block nhánh phải?

Dựa vào các triệu chứng và bệnh lý đi kèm, bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị phù hợp nhất. Dưới đây là một số phương pháp thường được sử dụng trong điều trị block nhánh phải:

• Đối với bệnh nhân trẻ, khỏe mạnh, không có bệnh lý nền, block nhánh phải thường không gây ảnh hưởng nhiều đến chức năng bơm máu của tim. Do đó, không cần thiết phải điều trị ngay lập tức. Tuy nhiên, bệnh nhân cần được tái khám định kỳ ít nhất mỗi 6 tháng/lần, thực hiện điện tâm đồ để theo dõi và đánh giá tiến triển của block nhánh phải;

• Đối với những người bị bệnh về tim và phổi, đặc biệt là trường hợp block nhánh phải không hoàn toàn, có nguy cơ cao chuyển sang block nhánh phải hoàn toàn. Trong trường hợp này, cần tập trung điều trị nguyên nhân gốc của bệnh để khắc phục tình trạng block nhánh phải;

• Nếu bệnh nhân mắc block nhánh phải nặng (ví dụ như sau cơn nhồi máu cơ tim hoặc hội chứng nút xoang), gây ra nhịp tim đập chậm và có rủi ro tử vong cao, thì cần phải sử dụng máy tạo nhịp tim vĩnh viễn.

5. Những biện pháp cần thực hiện khi bị block nhánh phải

Nếu bạn được chẩn đoán mắc block nhánh phải, hãy thực hiện các biện pháp sau để cải thiện tình trạng:

• Thực hiện kiểm tra cẩn thận tại chuyên khoa tim mạch, thực hiện siêu âm tim để xác định xem có mắc bệnh tim cấu trúc hay không;

• Hạn chế tiếp xúc với các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, trà, thuốc lá,... vì chúng có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về nhịp tim;

• Thay đổi lối sống hướng tới sự tích cực hơn: duy trì trọng lượng và vóc dáng lý tưởng, thường xuyên tập luyện vận động như chạy bộ, đi bộ, đạp xe, tập yoga, bơi lội,...;

• Giảm thiểu căng thẳng, lo lắng, đảm bảo có giấc ngủ đủ (6-8 giờ mỗi ngày), tránh thức khuya và duy trì tinh thần tích cực, vui vẻ, thoải mái;

• Bổ sung vào chế độ ăn uống những thực phẩm tốt cho tim mạch như trái cây tươi, các loại rau xanh (đặc biệt là những loại rau có lá màu đậm) vì chúng giúp kiểm soát cholesterol trong máu và giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch;

• Thường xuyên theo dõi các triệu chứng về tim, và ngay khi phát hiện dấu hiệu không bình thường cần tái khám ngay.

Nếu có triệu chứng bất thường ở tim, người bệnh cần phải tái khám ngay

Block nhánh phải có thể không phải là một tình trạng nguy hiểm đối với sức khỏe nhưng nếu bệnh nhân đang mắc các bệnh về phổi hoặc tim mạch, nó có thể gây ra nhiều rủi ro, thậm chí có thể gây ra ngừng tim đột ngột nếu không quản lý tốt các vấn đề liên quan.