Buzz
1. Về khái niệm block nhánh trái
Block nhánh trái (LBBB) là sự gián đoạn hoặc toàn bộ gián đoạn dẫn truyền tín hiệu điện tim ở nhánh bên trái của hệ thống dẫn truyền điện tim sau khi nó đi ra từ bó His.
Dấu hiệu sóng QRS block nhánh trái trên đồ điện tim
Block nhánh trái không phải là block phân nhánh, được chia thành 2 loại khác nhau dựa trên mức độ chậm của dẫn truyền hoặc mất hoàn toàn tín hiệu điện tim:
- Block nhánh trái một phần (không hoàn toàn): xuất hiện khi đường dẫn truyền điện tim ở nhánh trái chỉ bị tắc một phần chứ không phải hoàn toàn. Điều này có nghĩa là một phần tín hiệu điện tim vẫn được truyền qua vùng cơ tim của nhánh trái và có thể chức năng tim chưa bị ảnh hưởng nhiều.
- Block nhánh trái toàn phần (hoàn toàn): xuất hiện khi tín hiệu điện tim ở nhánh trái bị tắc hoàn toàn, làm cho tín hiệu điện không còn khả năng ra/vào vùng tim này nữa. Điều này có nghĩa là khả năng bơm máu của tim đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
2. Cơ chế và nguyên nhân hình thành block nhánh trái
2.1. Cơ chế của block nhánh trái
Do xung động đi qua bó nhĩ thất phải trước khi dẫn đến bó nhĩ thất trái, nên trên điện tâm đồ xuất hiện hiện tượng sóng QRS rộng.
- Quá trình khử cực trong block nhánh trái:
+ Xung động dẫn truyền xuống bó nhĩ thất và bị tắc nghẽn, tạo ra một vector khử cực ở bên phải (hướng đến V1 và V2 tạo ra sóng R nhỏ)
+ Khi thất phải đã khử cực xong, các xung động sẽ đi qua bên trái để hình thành vector thứ hai hướng nhiều sang bên trái và khử cực ở phía này (hướng về V5 và V6 để tạo nên sóng R dương) từ đó tạo ra tình trạng tăng điện thế.
- Quá trình tái cực trong block nhánh trái:
+ Phía bên phải tái cực trước, sau đó mới đến phía bên trái.
+ Điện thế tái cực ở phía bên trái cao hơn so với phía bên phải.
+ Vector tái cực di chuyển từ phía trái sang phải.
+ ST-T giảm sâu ở các chuyển đạo ở phía bên trái.
+ ST-T nâng cao ở các chuyển đạo ở phía bên phải.
2.2. Nguyên nhân gây ra block nhánh trái
Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:
- Hẹp động mạch chính.
- Bệnh thiếu máu ở trái tim.
- Giai đoạn cuối của suy tim.
- Áp lực máu cao.
- Tình trạng giãn cơ tim.
- Trường hợp đau tim miễn phí.
- Bệnh nhồi máu cơ tim.
- Sự thoái hóa tiên phát của hệ thống dẫn truyền (Lenegre).
- Trường hợp nhiễm độc Digoxin.
- Sự tăng kali trong máu.
Nhồi máu cơ tim - một trong những nguyên nhân gây block nhánh trái
3. Triệu chứng của block nhánh trái
3.1. Triệu chứng lâm sàng
Hầu hết các trường hợp bị block nhánh trái không có triệu chứng lâm sàng đặc trưng, một số trường hợp bắt nguồn từ nguyên nhân suy tim có thể có các triệu chứng: khó thở, mệt mỏi,... Ngoài ra, có những trường hợp hiếm gặp như bị block cả hai nhánh trái và phải sẽ gây ra các đợt ngừng tim kéo dài cần đến sự hỗ trợ của máy tạo nhịp tim.
3.2. Triệu chứng biểu hiện trên điện tâm đồ
Dựa trên hình ảnh được ghi lại trên điện tâm đồ, block nhánh trái có các triệu chứng sau:
- Độ rộng của sóng QRS: >= 0.12 giây.
- R đơn ở V5 và V6 có thể bị chênh lệch.
- Sóng QRS có dạng: rS ở V1 và V2
- Đoạn ST giảm sâu và T âm ở V5 và V6, aVL, Dl.
4. Tính chất nguy hiểm của
Mức độ nguy hiểm của block nhánh trái phụ thuộc vào dạng block và nguyên nhân gây bệnh. Nếu bệnh nhân có block nhánh trái do thoái hóa, sẽ gây mất tính đồng bộ giữa thất trái và thất phải sau thời gian dài.
Nếu block nhánh trái kéo dài đến cả hai nhánh thất, dẫn truyền xung điện sẽ bị gián đoạn, gây mất đồng bộ giữa thất trái và thất phải, từ đó dần dần gây suy tim cho bệnh nhân.
Đáng lưu ý là hầu hết các trường hợp block nhánh trái là do thương tổn mạch vành. Mạch vành là nguồn cung cấp máu cho tim. Khi mạch vành bị tổn thương, sẽ ảnh hưởng đến việc cung cấp máu cho đường dẫn truyền và dẫn đến block.
Như vậy, block nhánh trái là một nguy cơ nghiêm trọng, tăng khả năng tử vong ở người cao tuổi mắc bệnh suy tim hoặc tổn thương mạch vành, và có thể gây ra tử vong đột ngột ở những người mới bị nhồi máu cơ tim.
5. Chẩn đoán và điều trị block nhánh trái
5.1. Phương pháp chẩn đoán
Để phát hiện block nhánh trái, bác sĩ sẽ kiểm tra và xác định các dấu hiệu của suy tim trái, thiếu máu cơ tim và cảnh báo về nhồi máu cơ tim cấp ở bệnh nhân.
Hình ảnh điện tâm đồ cho thấy tình trạng block nhánh trái
- Đánh giá nhồi máu cơ tim cấp sẽ dựa trên các yếu tố sau:
+ Biểu hiện đau ngực gần đây.
+ Tiêu chuẩn Sgarbossa: phân biệt block nhánh trái mới và cũ.
+ Xét nghiệm enzym tim.
- Đánh giá suy tim trái dựa trên:
+ Triệu chứng khó thở, mệt mỏi.
+ Phát hiện tim phì đại qua kiểm tra lâm sàng.
+ Phát hiện dấu hiệu rối loạn nhịp tim.
+ Chụp X-quang ngực và siêu âm tim để phát hiện bất thường về tim.
- Đánh giá thiếu máu cơ tim dựa trên:
+ Tiền sử đau ngực.
+ Rủi ro với bệnh mạch vành.
5.2. Phương pháp điều trị
Hiện chưa có thuốc đặc trị block nhánh trái, thường bác sĩ sẽ kê đơn thuốc hoặc áp dụng biện pháp điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và ngăn ngừa rối loạn nhịp tim liên quan.
- Đối với người khỏe mạnh bị block nhánh trái không có triệu chứng: không cần dùng thuốc nhưng cần theo dõi điện tim định kỳ qua việc thăm khám tim 1 - 2 lần/năm để phát hiện nguy cơ sớm.
- Đối với trường hợp block nhánh trái có triệu chứng trên nền bệnh tim mạch hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch: có thể cần phải đặt máy tạo nhịp tim vĩnh viễn.
- Bệnh nhân bị block nhánh trái do suy tim: liệu pháp CRT với máy tạo nhịp tim giúp tăng cường sự đồng bộ hóa của hoạt động co bóp của tâm thất, từ đó cải thiện triệu chứng và tăng lưu lượng máu bơm ra từ tim.
Quý khách nghi ngờ triệu chứng block nhánh trái có thể đến kiểm tra tại Chuyên khoa Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Mytour. Quy trình kiểm tra sẽ được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa hàng đầu cùng với các thiết bị y khoa tiên tiến tại Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh và Trung tâm Xét nghiệm tiêu chuẩn quốc tế. Điều này giúp chẩn đoán chính xác bệnh block nhánh trái, tư vấn các thông tin cụ thể và lên kế hoạch điều trị phù hợp.
