Buzz
1. Những kiến thức cơ bản về kiểu dáng công nghiệp
1.1. Khái niệm
Theo Điều 4, Khoản 13 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, 'Kiểu dáng công nghiệp là hình thức bên ngoài của sản phẩm, được thể hiện qua hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp của chúng.' Trong ngữ cảnh này, 'sản phẩm' bao gồm các đồ vật, công cụ, phương tiện và thành phẩm khác, được sản xuất bằng phương pháp công nghiệp hoặc thủ công, có cấu trúc và chức năng rõ ràng, và có thể lưu thông độc lập.
1.2. Điều kiện bảo hộ
Kiểu dáng công nghiệp sẽ được bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:
(1) Tính mới:
- Khác biệt đáng kể: Một kiểu dáng công nghiệp được coi là mới nếu nó khác biệt rõ rệt so với các kiểu dáng đã được công bố công khai qua việc sử dụng, mô tả văn bản, hoặc các hình thức khác, cả trong nước và quốc tế, trước ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên nếu có.
- Không khác biệt đáng kể: Hai kiểu dáng công nghiệp không được coi là khác biệt đáng kể nếu sự khác biệt chỉ nằm ở các đặc điểm tạo dáng khó nhận diện, khó ghi nhớ, và không thể phân biệt rõ ràng giữa chúng. Các đặc điểm tạo dáng bao gồm đường nét, hình khối, màu sắc, cũng như sự phối hợp giữa các yếu tố này, để tạo thành một kiểu dáng công nghiệp đặc trưng.
- Chưa công khai: Kiểu dáng công nghiệp được xem là chưa công khai nếu chỉ một nhóm nhỏ người biết về nó và có trách nhiệm giữ bí mật. Tính mới không bị mất nếu kiểu dáng được công bố trong một số trường hợp, chẳng hạn khi người đăng ký có quyền công bố mà không cần sự đồng ý của chủ sở hữu.
(2) Tính sáng tạo:
Khó tạo ra dễ dàng: Kiểu dáng công nghiệp được coi là sáng tạo nếu, dựa trên các kiểu dáng đã được công khai trước đó, không thể dễ dàng tạo ra nó cho những người có kiến thức trung bình trong lĩnh vực liên quan.
(3) Khả năng áp dụng công nghiệp:
Kiểu dáng công nghiệp được xem là có khả năng áp dụng công nghiệp nếu nó có thể được dùng làm mẫu để sản xuất hàng loạt các sản phẩm có kiểu dáng tương tự qua các phương pháp công nghiệp hoặc thủ công một cách lặp lại.
2. Bài tập tình huống về Kiểu Dáng Công Nghiệp
Bài 1: Ông Nguyễn Xuân Minh đã thiết kế một kiểu dáng dưa hấu hình hồ lô độc đáo bằng khuôn ép và sản phẩm này có khả năng sản xuất hàng loạt. Sau khi giới thiệu sản phẩm tại triển lãm nông sản địa phương, ông Minh đã bán được nhiều sản phẩm. Nhận thấy tiềm năng thương mại cao, ông Minh đang cân nhắc việc đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ cho sản phẩm này.
1. Liệu kiểu dáng đặc biệt của dưa hấu hình hồ lô có thể được bảo hộ dưới dạng tác phẩm mỹ thuật ứng dụng không? Vì sao?
2. Kiểu dáng dưa hấu hình hồ lô có đáp ứng các tiêu chí bảo hộ kiểu dáng công nghiệp không?
3. Ông Minh nên làm gì nếu muốn đăng ký bảo hộ khuôn ép tạo ra dưa hấu hình hồ lô dưới dạng kiểu dáng công nghiệp?
Bài 2: Doanh nghiệp MN đặt câu hỏi: Trong trường hợp trước khi nộp đơn đăng ký sáng chế, kiểu dáng công nghiệp tương tự đã được sử dụng bởi người khác, nhưng sau đó doanh nghiệp MN tự phát triển một sáng chế với kiểu dáng công nghiệp giống hệt như trong đơn của mình. Liệu sau khi nhận được văn bằng bảo hộ, doanh nghiệp MN có quyền tiếp tục sử dụng sáng chế và kiểu dáng công nghiệp đó không?
3. Đề xuất câu trả lời cho bài tập tình huống về Kiểu Dáng Công Nghiệp
Bài 1:
1. Có thể bảo hộ kiểu dáng dưa hấu hình hồ lô dưới dạng tác phẩm mỹ thuật ứng dụng không? Tại sao?
Theo quy định tại khoản 2 Điều 13 của Nghị định 22/2018/NĐ-CP hướng dẫn Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 và sửa đổi năm 2009 liên quan đến quyền tác giả, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng là những tác phẩm thể hiện qua đường nét, màu sắc, hình khối, và bố cục có tính hữu ích, có thể kết hợp với đồ vật hữu ích. Ví dụ như thiết kế đồ họa, thời trang, tạo dáng sản phẩm, thiết kế nội thất, và trang trí.
Theo Điều 6 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, quyền tác giả đối với tác phẩm mỹ thuật ứng dụng bắt đầu từ thời điểm sáng tạo và thể hiện dưới hình thức vật chất. Quyền này không phụ thuộc vào nội dung, chất lượng, hình thức, phương tiện, ngôn ngữ, và việc công bố hay đăng ký.
Dựa trên thông tin cung cấp, tác phẩm mỹ thuật ứng dụng được xem xét là kiểu dáng dưa hấu hình hồ lô của ông Minh. Tuy nhiên, kiểu dáng này không đáp ứng yêu cầu về tính mới và tính hữu ích. Dưa hấu hồ lô không mới vì giống với bình hồ lô đã có trước đó, và về tính hữu ích, tác phẩm chỉ đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ mà không cải thiện chất lượng quả dưa.
Do đó, với các tiêu chí về tính mới và tính hữu ích, kiểu dáng dưa hấu hồ lô của ông Minh không đủ điều kiện để được bảo hộ là tác phẩm mỹ thuật ứng dụng theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ.
2. Kiểu dáng đặc biệt của dưa hấu hình hồ lô có đáp ứng tiêu chí bảo hộ kiểu dáng công nghiệp không?
Theo Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi bổ sung năm 2009, kiểu dáng công nghiệp được định nghĩa là hình thức bên ngoài của sản phẩm, thể hiện qua hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp của chúng. Kiểu dáng công nghiệp nên có chức năng thẩm mỹ, hấp dẫn người tiêu dùng bằng sự độc đáo và vẻ đẹp. Sản phẩm, trong trường hợp này là dưa hấu hình hồ lô của ông Minh, là đồ vật hoặc công cụ sản xuất bằng phương pháp công nghiệp hoặc thủ công, có cấu trúc và chức năng rõ ràng, có thể lưu thông độc lập.
Ông Minh dự định đăng ký quyền sở hữu trí tuệ cho kiểu dáng quả dưa hấu hình hồ lô, với hy vọng sản phẩm này có tiềm năng thương mại lớn. Tuy nhiên, theo Điều 63 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2009, để được bảo hộ kiểu dáng công nghiệp, sản phẩm cần đáp ứng ba tiêu chí cơ bản: tính mới, tính sáng tạo và khả năng áp dụng công nghiệp.
Để đánh giá tiêu chí 'Tính mới,' cần so sánh các đặc điểm của kiểu dáng với các kiểu dáng tương tự đã công bố trước đó. Điều này bao gồm việc kiểm tra xem kiểu dáng quả dưa hấu hình hồ lô đã xuất hiện trên thế giới hay chưa. Nếu kiểu dáng tương tự đã có từ trước, nó sẽ không đáp ứng tiêu chí tính mới.
Về tiêu chí 'Tính sáng tạo,' kiểu dáng quả dưa hấu hình hồ lô của ông Minh được coi là sáng tạo vì nó thể hiện sự tiến bộ kỹ thuật rõ rệt so với các sản phẩm trước đó. Tuy nhiên, cần đánh giá xem việc tạo kiểu dáng này có dễ dàng với người có trình độ trung bình trong ngành không, vì nếu quá dễ, kiểu dáng có thể không còn tính sáng tạo.
Với tiêu chí 'Khả năng áp dụng công nghiệp,' sản phẩm của ông Minh có thể được sản xuất hàng loạt bằng phương pháp thủ công, vì vậy nó đáp ứng yêu cầu này. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng việc tạo hình dáng mới cho nông sản có thể gặp khó khăn trong việc sản xuất quy mô lớn.
Nếu đăng ký kiểu dáng công nghiệp cho hình dáng hồ lô, mọi hành vi tạo ra kiểu dáng này trên bất kỳ vật thể nào, bao gồm các loại quả khác, có thể bị coi là vi phạm. Hơn nữa, nếu có quả dưa hấu hình hồ lô xuất hiện tự nhiên mà không phải do can thiệp, kiểu dáng đó cũng có thể bị vi phạm.
Dựa trên phân tích trước đó, kiểu dáng quả dưa hấu hình hồ lô không đủ điều kiện để được cấp bảo hộ kiểu dáng công nghiệp theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ.
3. Tư vấn nếu ông Minh muốn đăng ký khuôn ép tạo ra dưa hấu hình hồ lô như một kiểu dáng công nghiệp.
Vì kiểu dáng quả dưa hấu hình hồ lô không thể đăng ký, người sở hữu kiểu dáng trái cây độc đáo có thể chuyển sang đăng ký bảo hộ khuôn ép. Việc này sẽ được coi là kiểu dáng công nghiệp, cho phép chủ sở hữu quyền độc quyền với khuôn ép, ngăn cấm việc sản xuất, mua bán, hoặc sử dụng khuôn tương tự.
Tuy nhiên, người khác vẫn có thể tạo quả dưa hấu hình hồ lô bằng các phương tiện hoặc kỹ thuật khác. Họ cũng có thể sản xuất khuôn ép mới có phần rỗng bên trong nhưng trang trí khác biệt để tránh xâm phạm quyền bảo hộ. Quyền bảo hộ kiểu dáng công nghiệp chỉ bao phủ bề ngoài, không bảo vệ chi tiết hoặc cấu trúc bên trong.
Để đăng ký khuôn ép tạo ra quả dưa hấu hình hồ lô như kiểu dáng công nghiệp, ông Minh cần kiểm tra xem có ai đã đăng ký khuôn ép tương tự chưa. Nếu chưa có, ông có thể đăng ký quyền sở hữu trí tuệ cho khuôn ép của mình. Nếu đã có đăng ký, ông cần làm cho khuôn của mình khác biệt bằng cách thêm chi tiết trang trí để không vi phạm quyền đã được cấp.
Bài 2:
Theo Điều 16 của Luật Sửa đổi, Bổ sung Một số Điều của Luật Sở hữu trí tuệ (năm 2009), quy định về quyền sử dụng trước đối với sáng chế và kiểu dáng công nghiệp như sau:
- Nếu trước ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên (nếu có) của đơn đăng ký sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp, có người đã sử dụng hoặc đang chuẩn bị sử dụng sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp tương tự nhưng được phát triển độc lập (gọi là người có quyền sử dụng trước), thì sau khi nhận được văn bằng bảo hộ, người đó có quyền tiếp tục sử dụng sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp trong phạm vi và khối lượng đã sử dụng hoặc chuẩn bị mà không cần xin phép hoặc trả tiền đền bù cho chủ sở hữu văn bằng. Quyền này không bị coi là xâm phạm quyền của chủ sở hữu sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ.
- Người có quyền sử dụng trước không được phép chuyển quyền này cho người khác, ngoại trừ khi chuyển quyền cùng với việc chuyển nhượng cơ sở sản xuất, kinh doanh tại địa điểm sử dụng hoặc chuẩn bị sử dụng sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp. Họ cũng không được mở rộng phạm vi hoặc khối lượng sử dụng nếu không có sự đồng ý của chủ sở hữu văn bằng.
Vì vậy, theo quy định pháp luật, nếu trước ngày nộp đơn đăng ký sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp, có người đã sử dụng sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp giống như trong đơn nhưng được phát triển độc lập, sau khi được cấp văn bằng bảo hộ, người đó có quyền tiếp tục sử dụng sáng chế hoặc kiểu dáng công nghiệp đã sử dụng.
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Mytour về tổng hợp bài tập tình huống liên quan đến Kiểu Dáng Công Nghiệp cùng với đáp án. Cảm ơn quý độc giả đã dành thời gian theo dõi.
