1. Tóm tắt nội dung bài Tư cách mõ
- Nội dung chính: Văn bản mô tả hành trình trở thành mõ của nhân vật Lộ. Lúc đầu, Lộ là người đàn ông lương thiện, hiền hòa và chăm chỉ. Tuy nhiên, sau khi đảm nhận vai trò mõ do hoàn cảnh khó khăn, tính cách của hắn dần biến đổi, trở nên tham lam và vô liêm sỉ, dẫn đến sự khinh miệt và xa lánh từ mọi người xung quanh.
- Phân tích sâu hơn:
+ Đặc điểm ban đầu của Lộ: Xuất thân từ gia đình một viên quan đàng hoàng, Lộ là người chăm chỉ làm việc để lo cho gia đình. Anh Lộ rất hiền lành, không cờ bạc, rượu chè, hay trộm cắp, nên được mọi người xung quanh quý trọng và tôn trọng.
+ Quá trình lên làm mõ: Sau cái chết của người mõ trước đó, không ai muốn nhận vị trí này. Các cụ trong làng đã đề xuất Lộ làm mõ với các lợi ích như miễn thuế và thêm đất vườn. Ban đầu, Lộ làm việc rất tận tụy, giúp gia đình bớt khó khăn hơn trước.
+ Sự thay đổi trong tính cách của Lộ: Dần dần, Lộ trở nên tham lam, vô liêm sỉ, và chấp nhận những hành động thấp hèn để trục lợi từ người khác. Hắn thường xuyên đến các bữa tiệc trong làng để ăn uống và xin đồ về cho gia đình. Lợi dụng chức vụ mõ, hắn thu nhận quà cáp và làm phiền mọi người.
+ Hậu quả và sự xa lánh của dân làng: Dần dần, dân làng trở nên khinh thường và tránh xa Lộ vì tính cách tham lam, hèn hạ của hắn. Hắn bị coi thường, gọi bằng các từ xúc phạm và không được mời tham gia các cuộc họp hay tiệc tùng. Dù cảm thấy xấu hổ và nhục nhã, hắn vẫn tỏ ra dửng dưng và tiếp tục hành xử như cũ.
- Nhận xét:
+ Nội dung: Qua câu chuyện về Lộ, Nam Cao đã chỉ trích sự suy đồi của con người khi bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh khó khăn và tham lam. Từ một người đàn ông lương thiện và hiền hòa, Lộ đã trở thành một kẻ mõ tham lam và thiếu đạo đức.
+ Nghệ thuật: Nam Cao sử dụng ngôn từ đơn giản, gần gũi, khắc họa chân thực sự biến đổi của nhân vật Lộ qua hành động và suy nghĩ. Các chi tiết được mô tả rõ ràng và hợp lý, giúp người đọc dễ dàng hình dung và cảm nhận.
- Ý nghĩa: Câu chuyện là một bài học về sự tha hóa của con người dưới áp lực khó khăn và lòng tham, đồng thời phản ánh các bất cập của xã hội phong kiến thời bấy giờ, nơi người nghèo bị buộc phải làm những công việc thấp hèn để sống sót.
2. Bộ câu hỏi đọc hiểu bài Tư cách mõ có đáp án
Câu 1. Xác định thể loại, ngôi kể, và phương thức biểu đạt chính của văn bản:
Hướng dẫn cách trả lời:
Thể loại: Truyện ngắn.
Ngôi kể: Ngôi thứ ba (người kể chuyện giữ khoảng cách).
Phương thức biểu đạt chủ yếu: Tự sự.
Câu 2. Xác định đề tài và chủ đề của văn bản.
Hướng dẫn trả lời:
Đề tài: Khắc họa cuộc sống của người nông dân ở Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.
Chủ đề: Văn bản miêu tả sự tha hóa của người nông dân trong xã hội cũ, do bị coi thường và đối xử tàn nhẫn bởi những người xung quanh.
Câu 3. Ai là nhân vật chính trong truyện? Truyện mô tả sự biến đổi của nhân vật như thế nào? Nguyên nhân nào dẫn đến sự thay đổi của nhân vật?
Hướng dẫn trả lời:
Nhân vật chính: Một người mõ có tên Lộ.
Quá trình thay đổi: Từ một người hiền lành và tự trọng, Lộ đã trở nên thô lỗ và mất cả sự tôn nghiêm sau khi làm mõ.
Nguyên nhân thay đổi: Do vị trí của anh mang lại nhiều lợi ích, cộng với sự ghen ghét và đố kỵ từ người khác, tính cách và hành vi của anh đã bị biến đổi.
Câu 4. Miêu tả chi tiết hành động 'trơ trẽn' và sự mất thể diện của nhân vật khi tham gia bữa tiệc.
Hướng dẫn trả lời:
“Hắn ngay lập tức mang mâm cỗ ra sân, đặt lên phản rồi ngồi xuống một cách tự mãn.” “Hễ thấy nhà nào có mâm bát dọn ra là hắn lập tức đến. Hắn ngồi cách xa ở ngay cổng vào. Mọi người bưng cho hắn một mâm riêng. Hắn không ngần ngại ngồi ăn. Sau khi ăn xong, hắn gom hết phần thừa lại, gói trong lá thành một đùm to bằng cái vế đùi, để mang về cho vợ và con.”
Câu 5. Đánh giá về nhân vật mõ Lộ.
Hướng dẫn trả lời:
Trước khi làm mõ: Anh cu Lộ là một người hiền lành, lương thiện, chân thật, chất phác và giữ gìn phẩm giá.
Sau khi làm mõ: Anh cu Lộ trở thành người tham lam, trơ tráo và hạ đẳng.
Câu 6. Truyện thể hiện những thói hư tật xấu nào trong cộng đồng nông dân?
Hướng dẫn trả lời:
Thói ghen tỵ và đố kỵ: 'Những người khác nhìn thấy cảnh đó cảm thấy tiếc nuối. Họ thấy Lộ làm mõ mà ăn uống ngon lành quá.' 'Họ âm thầm ghen tị với hắn, và không cần ai chỉ dẫn, họ tự động hợp tác để trả thù.'
Thói kỳ thị, xa lánh và phân biệt: 'Những lời châm chọc được truyền từ người này sang người khác, bạn bè dần dần tỏ ra xa lánh.' 'Những người trẻ tuổi gọi hắn là 'thằng', nhiều người ra vẻ khinh thường và không thèm trò chuyện.'
Câu 7. Qua 'Tư cách mõ', tác giả muốn truyền đạt triết lý và tư tưởng nhân sinh gì?
Hướng dẫn trả lời:
Tác giả thể hiện sự lo ngại về sự tha hóa của con người dưới tác động của môi trường xã hội, nhấn mạnh rằng phẩm hạnh của con người bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi thái độ thờ ơ và sự thiếu quan tâm từ cộng đồng. Con người trở nên xấu xa và hư hỏng khi đối diện với sự lạnh lùng và ích kỷ của xã hội.
Câu 8. Tổng hợp các giá trị thực tiễn và giá trị nhân đạo của tác phẩm.
Hướng dẫn trả lời:
Giá trị thực tiễn: Tác phẩm chân thực phản ánh cuộc sống ở nông thôn Việt Nam trước cách mạng, bao gồm lối sống, thói quen sinh hoạt và những thói hư tật xấu của một số người nông dân.
Giá trị nhân đạo: Tác phẩm bộc lộ sự lo âu của nhà văn trước tình trạng con người bị tha hóa, suy đồi về đạo đức và nhân cách do sự coi thường của xã hội.
Câu 9. Những đặc điểm nổi bật trong nghệ thuật kể chuyện của nhà văn là gì?
Hướng dẫn trả lời:
Truyện là ví dụ tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Nam Cao, với lối kể chuyện tinh tế, khả năng miêu tả tâm lý nhân vật sâu sắc và xây dựng các tình huống truyện phong phú, đa dạng.
Câu 10. Những tác phẩm khác của Nam Cao cũng đề cập đến hiện tượng người nông dân bị ảnh hưởng bởi môi trường sống dẫn đến sự tha hóa, biến chất là gì?
Hướng dẫn trả lời:
'Chí Phèo.' Ban đầu, Chí là một người hiền lành và chân thật, nhưng sau khi bị kết án oan và giam cầm trong nhà tù thực dân, hắn trở thành một tên lưu manh. Khi trở về làng sau thời gian tù tội, Chí bị Bá Kiến mua chuộc và trở thành tay sai cho hắn, tiếp tục sa lầy vào con đường tội lỗi.
3. Trắc nghiệm hiểu biết về bài 'Tư cách mõ'
Câu 1. Ai là nhân vật chính trong truyện 'Tư cách mõ'?
A. Bá Kiến
B. Chí Phèo
C. Mõ Lộ
D. Lão Hạc
Đáp án: C. Mõ Lộ
Câu 2. Truyện mô tả quá trình biến đổi của nhân vật Mõ Lộ từ một người lương thiện và tự trọng thành một con người như thế nào?
A. Trở thành người giàu có và quyền lực
B. Trở nên nhẫn tâm, đánh mất sự tự trọng
C. Trở thành người tốt bụng và được kính trọng
D. Trở thành người yếu ớt và bệnh tật
Đáp án: B. Trở nên nhẫn tâm, đánh mất sự tự trọng
Câu hỏi 3. Điều gì là nguyên nhân chính khiến nhân vật Mõ Lộ thay đổi?
A. Sự coi thường và tránh xa của người khác
B. Sự thịnh vượng và quyền lực
C. Sự bệnh tật và sức khỏe kém
D. Sự học tập và tri thức
Đáp án: A. Sự coi thường và lảng tránh của những người xung quanh
Câu hỏi 4. Hành động nào thể hiện sự 'trơ trẽn' và mất mặt của nhân vật Mõ Lộ khi tham dự bữa tiệc?
A. Ngồi ăn trước cửa nhà người khác
B. Mang món ăn ra sân và thản nhiên ngồi ăn
C. Chuyển toàn bộ thức ăn về cho vợ con
D. Tất cả các lựa chọn trên
Đáp án: D. Tất cả các lựa chọn trên
Câu hỏi 5. Những thói hư tật xấu nào của người nông dân được thể hiện trong truyện 'Tư cách mõ'?
A. Thói ghen ghét và đố kỵ
B. Thói phân biệt, xa lánh và phân chia đối xử
C. Thói nghiện cờ bạc
D. Cả hai đáp án A và B
Đáp án: D. Cả hai đáp án A và B
Câu hỏi 6. Tác giả muốn truyền đạt tư tưởng và triết lý sống gì qua tác phẩm 'Tư cách mõ'?
A. Con người chỉ trở nên xấu xa và hư hỏng khi bị nhìn nhận bởi con mắt của những kẻ ích kỷ
B. Cuộc sống ở nông thôn luôn bình yên và tốt đẹp
C. Tình cảm gia đình là điều quan trọng nhất
D. Tình bạn là thứ quý giá nhất
Đáp án: A. Con người chỉ trở nên xấu xa và hư hỏng khi bị nhìn nhận bởi những kẻ ích kỷ
Câu hỏi 7. Giá trị thực tiễn của tác phẩm 'Tư cách mõ' là gì?
A. Miêu tả chân thực bức tranh sinh hoạt ở nông thôn Việt Nam trước khi cách mạng nổ ra
B. Miêu tả cuộc sống xa hoa của tầng lớp quý tộc
C. Miêu tả tình cảm gia đình sâu sắc
D. Miêu tả cuộc sống đô thị
Đáp án: A. Miêu tả chân thực bức tranh sinh hoạt ở nông thôn Việt Nam trước khi cách mạng xảy ra