Bộ chế hòa khí là thiết bị thiết yếu giúp ô tô vận hành ổn định. Vậy bộ chế hòa khí có cấu tạo và nguyên lý làm việc như thế nào? Mytour sẽ cung cấp đầy đủ thông tin trong bài viết dưới đây.

Bộ chế hòa khí là gì? Tìm hiểu về vai trò và chức năng của nó.
Bộ chế hòa khí là một phần không thể thiếu trong động cơ ô tô, có chức năng trộn không khí và nhiên liệu với tỷ lệ chính xác. Hỗn hợp này sẽ được đưa vào buồng đốt để thực hiện quá trình đốt cháy, tạo ra năng lượng cho xe hoạt động.
Bộ chế hòa khí ô tô thường có hai loại chính: bộ chế hòa khí một nòng và bộ chế hòa khí hai nòng.
Bộ chế hòa khí ô tô gồm những bộ phận nào?
Bộ chế hòa khí ô tô bao gồm các thành phần sau đây:
- Bộ lọc không khí
- Bướm gió
- Bướm ga
- Ống tiết lưu
- Buồng phao
- Phao
- Van phao
- Cần phao
- Đầu dẫn nhiên liệu

Nguyên lý hoạt động của bộ chế hòa khí
Khi động cơ bắt đầu hoạt động, cả van bướm ga và van bướm khí đều được mở, cho phép không khí vào. Không khí này sẽ được hút từ trên cao, đi qua họng khuếch tán, làm giảm diện tích dòng chảy của họng nạp.
Khi đó, vận tốc của dòng khí tăng lên, làm giảm áp suất và tạo ra lực hút, kéo nhiên liệu từ buồng phao qua đường ống dẫn nhiên liệu và đẩy ra dưới dạng phản lực.
Xăng và không khí được phun vào động cơ cùng lúc với tốc độ cao, hòa trộn tạo thành hỗn hợp hòa khí đúng tỷ lệ. Sau đó, hỗn hợp này được bơm vào buồng đốt, nơi quá trình đốt cháy diễn ra và sinh ra năng lượng giúp xe hoạt động.

Các chế độ làm việc của bộ chế hòa khí
Bộ chế hòa khí ô tô cần đảm bảo thực hiện các chế độ làm việc cơ bản của động cơ sau đây:
- Chế độ không tải
- Chế độ khởi động
- Chế độ tải trung bình
- Chế độ toàn tải
- Chế độ mở bướm ga đột ngột
Chế độ khởi động
Khi động cơ khởi động ở trạng thái nguội, việc tạo hỗn hợp khí cháy là rất khó khăn. Nguyên nhân chính là vì trục khuỷu động cơ quay với tốc độ chậm, khiến độ chân không trong họng khuếch tán rất nhỏ.
Lý do tiếp theo là ở nhiệt độ thấp, khả năng bay hơi của nhiên liệu giảm mạnh. Do đó, khi khởi động động cơ, bộ chế hòa khí cần pha chế hỗn hợp nhiên liệu đặc hơn. Để tạo ra hỗn hợp đậm đặc này, bộ chế hòa khí được trang bị thêm một bướm khí đặt ở phía trên của ống hút.
Trong quá trình khởi động, cả bướm ga và bướm khí của bộ chế hòa khí đều đóng, tạo ra độ chân không rất lớn mặc dù tốc độ quay của động cơ rất thấp. Xăng được hút qua cả đường xăng chính và đường xăng không tải, nhưng không khí chỉ đi qua giắc lửa của đường không tải và qua một van nhỏ trên bướm khí. Điều này giúp hỗn hợp khí cháy vào các xi lanh đạt độ đậm đặc cao.

Chế độ không tải
Trong chế độ không tải, chỉ cần cung cấp một lượng xăng rất nhỏ đủ để duy trì hoạt động ổn định cho động cơ ở vòng quay thấp nhất. Lúc này, bướm ga gần như đóng hoàn toàn, khiến độ chân không phía trên bướm ga gần như không còn và đường xăng chính không thể hoạt động. Ngược lại, phía dưới bướm ga, độ chân không rất lớn, tại đây có lỗ phun của đường xăng không tải.

Chế độ tải trung bình
Trong chế độ này, bướm ga của bộ chế hòa khí mở một cách vừa phải, và chỉ có đường xăng chính hoạt động. Đường xăng chính bao gồm một giclơ xăng, một giclơ khí, và một đường dẫn xăng.
Giclơ là một ống tiết lưu có tiết diện được tính toán chính xác để điều chỉnh lưu lượng chất lỏng đi qua. Khi động cơ hoạt động ở chế độ tải trung bình, bướm ga mở vừa phải và xăng được hút qua giclơ chính, đi qua đường dẫn và phun vào họng khuếch tán.

Chế độ toàn tải
Đường xăng chính của bộ chế hòa khí được thiết kế để tiết kiệm nhiên liệu, luôn cung cấp hỗn hợp loãng cho động cơ. Tuy nhiên, khi cần đạt công suất tối đa, bộ chế hòa khí cần có thêm đường xăng bổ sung để tạo hỗn hợp cháy đậm đặc. Đường xăng bổ sung này bao gồm một van thường đóng chặt bởi lò xo, một giclơ và một đường dẫn kết nối với đường xăng chính.

Chế độ mở bướm ga đột ngột
Cấu tạo bao gồm một xilanh chính được đặt trong buồng phao, nối với bàn đạp ga qua piston. Phía dưới có van một chiều chỉ cho phép nhiên liệu đi vào xilanh để tăng tốc đột ngột.
Thông thường, dưới tác dụng của lò xo, piston sẽ bị kéo lên trên, do đó cơ cấu mở bướm ga đột ngột sẽ không hoạt động.
Khi người lái đột ngột đạp bàn đạp ga, lực từ bàn đạp sẽ vượt qua lực lò xo, làm piston di chuyển xuống dưới (tăng áp suất phía dưới piston). Điều này khiến van một chiều đóng lại, ngăn không cho xăng quay lại buồng phao. Xăng sau đó sẽ được đẩy qua van, qua giclơ và phun vào họng khuếch tán.

Hướng dẫn chỉnh bộ chế hòa khí ô tô để tiết kiệm nhiên liệu và nâng cao hiệu suất
Trước khi điều chỉnh bộ chế hòa khí ô tô để đạt hiệu quả tối ưu và tiết kiệm nhiên liệu, bạn cần chuẩn bị một số dụng cụ cơ bản như:
- Kính bảo hộ
- Găng tay
- Tua vít các loại
Dưới đây là 8 bước để chỉnh thiết bị bộ chế hòa khí ô tô:
Bước 1 – Tháo bộ lọc gió khỏi bộ chế hòa khí ô tô
Khi tiến hành tháo lắp, bạn cần xác định đúng vị trí để tháo vỏ máy và bộ lọc không khí. Bạn có thể dùng tua vít để mở các bộ phận này. Tuy nhiên, vỏ máy và bộ lọc thường được gắn bằng đai ốc, vì vậy việc tháo lắp rất dễ dàng mà không cần dụng cụ chuyên dụng thêm.
Bước 2 – Điều chỉnh vít tỷ lệ hòa khí – nhiên liệu
Sau khi tháo vỏ và bộ lọc không khí, bạn sẽ tiến hành điều chỉnh tỷ lệ hòa khí – nhiên liệu. Dùng tua vít để điều chỉnh các vít của bộ chế hòa khí. Tùy thuộc vào dòng xe, có thể có từ 1 đến 4 con vít để kiểm soát lượng nhiên liệu cung cấp cho động cơ, đồng thời điều tiết hoạt động của nó.
Bước 3 – Kiểm tra tình trạng hoạt động của động cơ
Sau khi hoàn tất việc điều chỉnh, hãy khởi động xe và để động cơ nóng lên. Khi động cơ đã hoạt động ổn định, bạn cần kiểm tra xem có hoạt động mượt mà không, để dễ dàng điều chỉnh lại bộ chế hòa khí nếu cần thiết. Đồng thời, quan sát lượng xăng cấp cho động cơ, xem có thiếu hay dư. Nếu bạn không chắc chắn về tình trạng động cơ, có thể nhờ thợ chuyên nghiệp kiểm tra.
Bước 4 – Điều chỉnh tỷ lệ hỗn hợp nhiên liệu
Khi động cơ đã đạt đủ nhiệt độ, quay lại bộ chế hòa khí và tiếp tục điều chỉnh các vít tỷ lệ hòa khí-nhiên liệu. Siết vít để tăng lượng nhiên liệu, và nới lỏng để giảm. Hãy điều chỉnh sao cho động cơ chạy êm, không có hiện tượng rung lắc.
Bước 5 – Kiểm tra động cơ khi không tải
Tiến hành kiểm tra động cơ ở chế độ chờ xem có hoạt động êm ái ở tốc độ cao không. Nếu có dấu hiệu rung động hay tiếng ồn, tiếp tục điều chỉnh cho đến khi động cơ vận hành mượt mà và ổn định.
Bước 6 – Xác định vị trí vít điều chỉnh không tải
Vít không tải giúp điều chỉnh hỗn hợp nhiên liệu ở chế độ vòng quay thấp của động cơ. Thông thường, vít này được kết nối từ van điều chỉnh hoặc chân ga qua vỏ quạt đến bộ chế hòa khí của xe. Vị trí và kiểu dáng của vít có thể thay đổi tùy theo từng loại động cơ, vì vậy để đảm bảo độ chính xác, bạn nên tham khảo sách hướng dẫn từ nhà sản xuất.
Bước 7 – Tiến hành điều chỉnh vít
Tiến hành điều chỉnh vít cho đến khi động cơ hoạt động êm ái và mượt mà. Việc điều chỉnh vít cũng giống như điều chỉnh tỷ lệ không khí – nhiên liệu, bạn nên vặn vít theo chiều kim đồng hồ và lắng nghe âm thanh của động cơ cho đến khi đạt được tốc độ ổn định mong muốn.
Bước 8 – Lắp lại bộ lọc không khí và kiểm tra lại
Khi hoàn tất việc điều chỉnh, bạn cần lắp lại bộ lọc không khí và vỏ động cơ vào đúng vị trí ban đầu. Sau đó, tiến hành kiểm tra và cho xe chạy thử để đảm bảo mọi thứ hoạt động tốt.
Hướng dẫn làm sạch bộ chế hòa khí hiệu quả
Bộ chế hòa khí sau một thời gian sử dụng mà không được vệ sinh đúng cách có thể dẫn đến hư hỏng cho động cơ. Vì vậy, việc vệ sinh định kỳ rất quan trọng để động cơ hoạt động mượt mà và đạt hiệu suất tối đa. Dưới đây là hai phương pháp bạn có thể áp dụng để vệ sinh bộ chế hòa khí của xe.

Cách 1 – Điều chỉnh gió vào bộ chế hòa khí
Trong bộ chế hòa khí, có hai ốc điều chỉnh: một ốc gió nằm gần dây ga. Bạn sẽ sử dụng bộ chỉnh ga lăng ti để điều chỉnh lượng gió vừa đủ vào bộ chế hòa khí, giúp xe khởi động êm ái và chạy mượt mà, đặc biệt khi động cơ không tải.
Ốc xăng nằm ngay bên cạnh ốc gió và giúp điều chỉnh lượng xăng đi vào buồng đốt. Khi muốn giảm lượng xăng, bạn chỉ cần điều chỉnh ốc xăng để tăng lượng gió, từ đó hút xăng vào. Ngược lại, giảm gió sẽ làm giảm lượng xăng.
Cách 2 – Điều chỉnh luồng gió từ bên ngoài
Bộ lọc gió nếu không được vệ sinh thường xuyên sẽ bị bẩn, làm giảm hiệu quả của bộ chế hòa khí. Vì vậy, bạn cần vệ sinh bộ lọc này ít nhất 5 tháng một lần hoặc mỗi năm một lần. Xốp lọc bụi trong máy là bộ phận quan trọng cần làm sạch. Lưu ý, không nên dùng kim hoặc vật cứng để chọc thủng bộ lọc, vì sẽ khiến bụi bẩn lọt vào động cơ, gây hư hỏng piston và bạc, làm tiêu tốn xăng và có thể khiến xe bị giật khi vận hành.
Bùn đất bám lâu trên các phiến tản nhiệt sẽ làm giảm khả năng làm mát của động cơ khi xe vận hành. Vì vậy, bạn nên vệ sinh sạch sẽ các vết bẩn này bằng máy bơm rửa xe hoặc thiết bị vệ sinh chuyên dụng để đảm bảo hệ thống làm mát hoạt động hiệu quả.

Trên đây là tất cả các thông tin về bộ chế hòa khí ô tô mà Mytour muốn chia sẻ với bạn. Hy vọng bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và cách vệ sinh bộ chế hòa khí một cách đúng cách. Nếu cần thêm thông tin chi tiết, đừng ngần ngại liên hệ với Mytour.
Các tin tức khác
- Giải pháp khi động cơ ô tô bị quá nhiệt trong khi di chuyển trên đường cao tốc?
- Các quy định ít người biết về bảo dưỡng ô tô định kỳ tính theo km
- Mẹo nhanh khử mùi hôi trong xe ô tô chỉ trong tích tắc
- Lý do phải vệ sinh nội thất xe ô tô và cách làm sạch hiệu quả nhất!
- Thời gian bảo dưỡng định kỳ xe ô tô của từng thương hiệu
Nguyễn Vy