Buzz
Tư duy mới trong việc cảm nhận của Nguyễn Khoa Điềm về đất nước được hình thành từ những tư tưởng tiến bộ trong thời đại hiện nay. Đó là những cảm nhận đúng đắn, sâu sắc về đất nước. Ngoài ra, học sinh cũng có thể tham khảo thêm các bài văn mẫu phân tích về Đất nước, phân tích 9 câu đầu về Đất nước.
Sắp xếp mới trong việc cảm nhận về Đất nước
I. Khởi đầu
Trong thơ Việt Nam, tình yêu đất nước và nhân dân luôn là nguồn cảm hứng không nguôi, đặc biệt trong sáng tác của Nguyễn Khoa Điềm.
Trích từ trường ca 'Mặt đường khát vọng', 'Đất nước' của Nguyễn Khoa Điềm đã mở ra những khám phá mới về quê hương.
II. Nội dung chính
1. Khởi nguồn của Đất nước
Đất nước tồn tại trước cả mỗi con người, mỗi thế hệ trưởng thành, nó là một phần của quốc gia tồn tại từ xa xưa (Khi chúng ta lớn lên/Đất nước đã có từ rất lâu).
Đất nước bắt nguồn từ thời kỳ mà con người ta biết đến nghi thức ăn trầu, phụ nữ ta biết buộc tóc phía sau đầu, con người biết yêu thương nhau một cách trung thành, biết gắn kết với 'cái kèo', 'cái cột', và biết trồng lúa để tự nuôi sống.
=> Nguyễn Khoa Điềm muốn xóa bỏ khái niệm về thời gian lịch sử cụ thể, thay vào đó, ông muốn nhấn mạnh hình ảnh của một Đất Nước tồn tại từ rất xa xưa, từ rất lâu.
2. Phạm vi tồn tại của Đất nước
Đất nước không chỉ là nơi sống của mỗi người mà nó còn tồn tại trong cơ thể mỗi cá nhân: 'Đất Nước là máu xương của ta', 'Trong ta và anh hôm nay/Cả hai có một phần đất nước'.
- Trong những câu chuyện cổ, Đất nước thường xuất hiện đặc biệt trong truyện cổ tích, những câu chuyện mà mỗi người thân quen và gần gũi từ thuở nhỏ, từ những câu chuyện mà mẹ kể.
=> Đất nước không chỉ là một khái niệm abstrak hay bí ẩn mà nó mang một sự gần gũi, thấm đẫm với cuộc sống của nhân dân từ ngàn xưa.
3. Quá trình trưởng thành của Đất nước
'Đất nước trưởng lên khi dân biết cách trồng tre để chống lại kẻ thù' => Sự kiên trì, dũng cảm trong cuộc chiến chống quân thù đã giúp Đất nước trở nên vững mạnh hơn.
4. Các định nghĩa đặc biệt về Đất nước
- Đất nước là sự kết hợp của ba yếu tố: không gian địa lý rộng lớn, lịch sử sâu thẳm và văn hóa phong phú.
- Đất nước là sự hòa quyện giữa cá nhân và cộng đồng.
5. Triết lý 'Đất Nước của nhân dân'
- Nhân dân đã trở thành Đất Nước: Hình ảnh của 'người vợ chung thủy', 'cặp đôi tình yêu', 'học trò nghèo' và 'những người dân bất khuất'.
- Bằng lao động và chiến đấu, nhân dân đã bảo vệ Đất Nước 'Nhiều anh hùng đã nhen nhóm/Nhiều anh hùng trong tâm trí chúng ta'.
- Nhân dân cũng là những người tạo nên văn hóa lịch sử của Đất Nước, lịch sử của Đất Nước không phải là sự thay đổi về quyền lực hay kế vị của các vị vua, hoàng hậu mà là sự liên tục của các thế hệ nhân dân.
- Nhân dân chính là những người đã tạo ra dòng chảy văn hóa cho cả một dân tộc, nhiều giá trị vật chất và tinh thần đã được nhân dân giữ lại và truyền đạt cho thế hệ sau, để con cháu tiếp tục phát huy và kế thừa những truyền thống tốt đẹp của cha ông xây dựng từ bao đời.
III. Tổng kết
- Những ý tưởng mới trong sáng tác của Nguyễn Khoa Điềm đều xuất phát từ tư tưởng tiến bộ trong thời kỳ Cách mạng, đó là tư tưởng “Đất Nước của dân”, do dân và vì dân.
- Giọng thơ truyền cảm, chân thành, kết hợp cùng với việc sử dụng văn hóa dân gian một cách tự nhiên và sáng tạo đã khiến cho bài thơ trở thành một tác phẩm tiêu biểu về đề tài Đất nước trong văn học Việt Nam hiện đại.
Dàn ý phân tích những khía cạnh mới trong cách nhìn về Đất nước
1. Mở đầu
Giới thiệu về tác giả Nguyễn Khoa Điềm, bài thơ Đất nước và đặt vấn đề cần thảo luận (những cảm nhận mới về đất nước theo Nguyễn Khoa Điềm).
2. Nội dung chính
a. Nguồn gốc của Đất nước
Đất nước bắt nguồn từ những điều đơn giản, gần gũi trong cuộc sống của người Việt từ thời xa xưa: những câu chuyện cổ tích 'ngày xưa kia', nghi thức ăn trầu và truyện cổ tích về trầu cau, phong tục buộc tóc của phụ nữ Việt Nam, và truyền thống yêu thương của dân tộc. → Văn hóa dân gian đặc trưng của đất nước. Đất nước trưởng thành qua quá trình lao động sản xuất 'cái kèo cái cột thành tên', 'một nắng hai sương', và cuộc chiến chống giặc ngoại xâm.
→ Tác giả mang đến một cái nhìn độc đáo về nguồn gốc của đất nước, đó là từ sâu thẳm của văn hóa, văn học, lịch sử và truyền thống dân tộc.
b. Định nghĩa Đất Nước
“Anh đến trường, em tắm, hò hẹn”: Đất Nước là không gian gần gũi của cuộc sống, liên quan đến tình yêu và hẹn hò của đôi tình nhân.
“Nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm”: những lời tâm sự, thủ thỉ của tình yêu, không gian đậm chất tình cảm, gợi nhớ đến những câu ca dao về tình yêu.
→ Định nghĩa độc đáo về Đất Nước: Sử dụng hình ảnh và giải thích bằng hai yếu tố Đất và Nước, thể hiện sự thống nhất của Đất Nước trên các mặt địa lý và lịch sử.
c. Cảm nhận về Đất Nước
Thời gian trôi chậm, không gian bao la, Chim bay về, Rồng cất tiếng, giỗ Tổ, “ai đã ra đi, ngày nay, yêu nhau, sinh con, truyền dạy”: Đất Nước là nơi sinh sống của nhiều thế hệ, từ quá khứ của cha ông, hiện tại của mỗi người và tương lai của con cháu.
→ Đất Nước được cảm nhận qua bề rộng của không gian địa lí, bề dày của lịch sử, và bề sâu của truyền thống văn hóa. Nó là sự hòa quyện không thể tách rời giữa cuộc sống hàng ngày và sự tồn tại muôn đời trong cộng đồng, sự đoàn kết không thể phân chia giữa nhân dân và cộng đồng.
d. Ý thức trách nhiệm đối với Đất Nước
Đất Nước chảy trong huyết quản của mỗi người, là sự đoàn kết giữa cá nhân và cộng đồng, giữa thế hệ này và thế hệ khác, mối liên kết hữu nghị không thể phá vỡ. → Mỗi người chúng ta đều phải có trách nhiệm với Đất Nước.
“Kéo tay nhau đi, to lớn vô địch”: truyền thống yêu thương, đoàn kết, thân ái của người Việt Nam tạo nên sức mạnh vô địch.
“Con mang theo quê hương, mơ mộng trong những ngày xa xôi”: thế hệ tương lai phải đảm nhận trách nhiệm phát triển Đất Nước, làm cho nó phồn thịnh hơn nữa.
“Máu và xương, liên kết và chia sẻ, hiện diện trong hình dạng của quê hương, đến mãi mãi”: Đất Nước tồn tại trong máu và xương của mỗi người, vì vậy mỗi người đều phải chịu trách nhiệm và nghĩa vụ với Đất Nước.
→ Mỗi cá nhân không chỉ thuộc về bản thân mình mà còn là một phần của Đất Nước. Bởi mỗi người đều được thừa hưởng những giá trị văn hóa, tinh thần của Đất Nước và được nuôi dưỡng trong bối cảnh ấy. Do đó, mỗi người đều phải giữ gìn, bảo vệ và phát triển di sản văn hóa ấy.
e. Tư tưởng 'Đất Nước của nhân dân'
Núi Vọng Phu, Hòn Trống Mái, Tổ Hùng Vương, Núi Bút, Non Nghiên, Hạ Long thành, Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm: Những điểm địa danh được cảm nhận qua số phận, cảnh ngộ của con người, sự hiện diện của những người không danh tiếng như một phần của cộng đồng. Chính nhân dân qua các thời kỳ đã tạo nên Đất Nước này, đã ghi dấu cuộc sống của họ lên từng dãy núi, dòng sông.
Bốn nghìn năm trôi qua, mỗi người, mỗi gia đình, con trai, con gái, không ai quan trọng hơn ai, đơn giản và thanh thản. Những người không danh tiếng ấy đã giữ và truyền lại giá trị văn hóa, văn minh tinh thần và vật chất (văn hóa trồng trọt đã được truyền dạy từng nhà, tên gọi, biệt danh theo làng xóm, xây dựng đập bờ bằng tre).
→ Đất Nước thuộc về nhân dân, những người bình thường nhưng chăm chỉ, kiên nhẫn, nhẫn nhịn trong lao động, nhưng lại mạnh mẽ, kiên cường, không bao giờ từ bỏ trong cuộc sống.
3. Tóm tắt
Tóm tắt lại vấn đề nghị luận: cái nhìn mới về Đất Nước của Nguyễn Khoa Điềm, đồng thời rút ra bài học và liên hệ với thực tiễn.
