Buzz
1. Giới thiệu về tác giả Bằng Việt
Bằng Việt là tên thật của tác giả bài thơ 'Bếp lửa'. Ông sinh ngày 15/6/1941 tại phường Phú Cát, thành phố Huế, có quê gốc ở xã Chàng Sơn, huyện Thạch Thất, tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội). Sau khi học trung học tại Hà Nội, ông tốt nghiệp khoa Pháp lý tại Đại học Tổng hợp Kiev, Liên Xô cũ.
Bằng Việt là một nhà thơ nổi bật của thế hệ thơ trưởng thành trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Ông bắt đầu sáng tác từ những năm 60 và được coi là một trong những nhà thơ hiện đại đầu tiên của Việt Nam. Bên cạnh sáng tác thơ, ông còn là biên tập viên, dịch giả và giảng viên văn học, đồng thời giữ nhiều chức vụ quan trọng tại Hội Nhà văn Việt Nam và Hội Văn học nghệ thuật Hà Nội. Ông cũng là một trong những người sáng lập tờ báo văn nghệ Người Hà Nội (xuất bản từ năm 1985).
Bài thơ đầu tiên của Bằng Việt, 'Qua Trường Sa,' được công bố vào năm 1961. Tuy nhiên, ông thực sự gây ấn tượng mạnh với tập thơ 'Bếp lửa' (1968), một trong những tác phẩm quan trọng nhất của văn học Việt Nam thời chiến. Tập thơ này được phát hành bởi nhà xuất bản Văn học và nhận được sự yêu thích rộng rãi từ độc giả. Bằng Việt đã thử nghiệm nhiều hình thức thơ khác nhau, từ thơ tự do đến thơ có vần, thể hiện sự đa dạng trong thơ Việt Nam và thế giới.
Ngoài việc sáng tác, Bằng Việt còn dịch thơ và biên soạn từ điển văn học. Bên cạnh sự nghiệp văn học, ông cũng theo đuổi nghề luật và làm việc trong lĩnh vực này nhiều năm. Ông từng là luật sư và thành viên Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội cho đến khi kết thúc nhiệm kỳ vào năm 2000.
Bằng Việt nổi tiếng với phong cách thơ trẻ trung, hồn nhiên và tài hoa. Thơ của ông nhẹ nhàng, tinh tế, với giọng điệu tâm tình, sâu lắng và đầy triết lý. Tập thơ đầu tay của ông, 'Hương cây-Bếp lửa' (1968), được xuất bản cùng Lưu Quang Vũ. Sau đó, ông sáng tác nhiều tập thơ nổi tiếng khác như 'Những gương mặt - Những khoảng trời' (1973), 'Đất sau mưa' (1977), 'Khoảng cách giữa lời' (1984), 'Cát sáng' (1985, chung với Vũ Quần Phương), 'Bếp lửa - Khoảng trời' (1986) và 'Ném câu thơ vào gió' (2001).
Nhờ những đóng góp đáng kể trong việc phát triển văn học Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến và sau đó, Bằng Việt đã nhận nhiều giải thưởng văn học cả trong nước và quốc tế.
2. Giới thiệu về tác phẩm 'Bếp lửa'
Bài thơ 'Bếp lửa' của Bằng Việt nổi bật với cách tác giả thể hiện tình yêu gia đình và quê hương thông qua hình ảnh bếp lửa và ngọn lửa. Sáng tác vào năm 1963 khi tác giả đang theo học tại Nga, bài thơ sau đó được đưa vào tập 'Hương cây - Bếp lửa.' Bằng Việt viết bài thơ này để gửi gắm những cảm xúc sâu sắc của mình về gia đình và tổ quốc khi đang sống xa quê.
Bằng Việt đã sử dụng hình ảnh bếp lửa và ngọn lửa để diễn tả những cảm xúc đó. Ngọn lửa trong bài thơ biểu trưng cho sự sống và sự ấm áp, trong khi bàn tay nhóm lửa là hình ảnh của tình cảm con cháu dành cho gia đình. Bài thơ cũng gợi nhớ những kỷ niệm quý giá về người bà và tình cảm bà cháu, thể hiện lòng kính trọng và biết ơn của tác giả đối với bà, gia đình và quê hương. Sự sáng tạo trong hình tượng 'Bếp lửa' cùng với giọng điệu và thể thơ phù hợp đã giúp tác phẩm trở thành một phần quan trọng và được yêu thích trong văn học Việt Nam.
3. Bộ đề đọc hiểu về bài thơ 'Bếp lửa' của Bằng Việt với các đáp án chi tiết
Xem đoạn thơ dưới đây:
'Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm xung quanh trở lại trong vẻ mặt mệt mỏi
Giúp bà dựng lại căn lều tranh đã bị hư hỏng
Bà vẫn kiên định, dặn dò cháu một cách nghiêm túc
Bố đang ở chiến khu, có công việc của mình
Cháu viết thư đừng kể lể chuyện này chuyện nọ
Luôn an tâm rằng ngôi nhà vẫn bình yên!”
Ngọn lửa bếp của bà luôn được thắp sáng từ sáng đến tối
Ngọn lửa trong lòng bà lúc nào cũng ấm áp
Ngọn lửa ấy chứa đựng niềm tin vững bền.'
Trả lời câu hỏi
Câu 1: Đoạn thơ đề cập đến bao nhiêu hình ảnh ngọn lửa? Sự khác biệt giữa các ngọn lửa đó là gì?
Câu 2: Những phẩm chất quý báu nào của người bà được thể hiện qua hình ảnh trong bài thơ?
Câu 3: Tại sao tác giả lại chọn hình ảnh “ngọn lửa” thay vì “bếp lửa” trong đoạn thơ? Ý nghĩa của hình ảnh “ngọn lửa” là gì?
Câu 4: Xác định lời dẫn trực tiếp và chỉ ra dấu hiệu giúp em nhận diện lời dẫn đó.
Câu 5: Lời dặn của bà trong đoạn thơ đã vi phạm phương châm hội thoại nào?
Trả lời:
Câu 1:
Trong đoạn thơ, Bằng Việt đã khắc họa hai hình ảnh ngọn lửa với các ý nghĩa khác nhau.
Ngọn lửa đầu tiên là từ bếp lửa của bà, tượng trưng cho sự ấm áp, tình cảm và sự bền bỉ. Ngọn lửa này phản ánh những phẩm chất quý báu của bà, những phẩm chất đã được truyền lại cho thế hệ cháu trong thời kỳ kháng chiến gian khổ. Dù chiến tranh tàn khốc, bà vẫn là chỗ dựa vững chắc, giúp các thế hệ sau vượt qua khó khăn và tìm được sự bình yên.
Ngọn lửa thứ hai là hình ảnh của kẻ thù, phá hủy cuộc sống bình yên của người dân. Tuy nhiên, ngay cả trong cảnh đau thương của chiến tranh, tình yêu và niềm tin của bà vẫn luôn cháy bỏng và mạnh mẽ. Những giá trị này giúp cháu hiểu được sự kiên cường và cảm thấy yên tâm trong cuộc sống. Nhờ đó, người Việt đã vượt qua đau thương và tìm lại tự do, hạnh phúc.
Câu 2:
Những phẩm chất cao đẹp của bà nổi bật xuyên suốt bài thơ, đặc biệt qua ba câu thơ sau:
Ngày này qua ngày khác, bà luôn giữ ngọn lửa cháy
Ngọn lửa ấy, bà gìn giữ trong lòng mình không bao giờ tắt
Ngọn lửa đó mang trong mình niềm tin vững bền…
Bà là một hình mẫu của những người phụ nữ Việt Nam anh hùng, đã trải qua nhiều thử thách và đau khổ trong thời kỳ chiến tranh. Dù đối mặt với nhiều khó khăn như bao người khác, bà luôn kiên cường và kiên nhẫn. Bà không chỉ là mẹ yêu thương con cái mà còn là một người vợ tận tụy và bà nội âu yếm.
Bằng sự ấm áp từ bếp lửa của mình, bà đã trở thành chỗ dựa vững chắc cho con cháu vượt qua mọi thử thách. Dù chúng tôi gặp vấn đề sức khỏe hay khó khăn trong công việc, bà luôn ở bên, động viên và hỗ trợ. Ngọn lửa của niềm tin và hy vọng trong bà vẫn mãi cháy sáng, dù chiến tranh đã qua. Bà luôn giữ gìn kỷ niệm đau thương và nỗ lực xây dựng lại những gì đã mất. Tinh thần kiên cường của bà đã giúp nhiều người có cuộc sống tốt đẹp hơn.
Câu 3:
Trong thơ, 'ngọn lửa' được sử dụng như một biểu tượng mạnh mẽ, thể hiện sức sống và sự ấm áp của tâm hồn trong hoàn cảnh khó khăn. Ngọn lửa của bà biểu trưng cho sự ân cần, kiên nhẫn và vững chãi, trái ngược với ngọn lửa của kẻ thù, đại diện cho sự tàn phá và hủy hoại.
'Ngọn lửa' trong bài thơ Bếp lửa cũng thể hiện niềm hy vọng và tin tưởng vào tương lai. Dù phải đối mặt với bao khó khăn, ngọn lửa trong lòng con người vẫn luôn cháy sáng với hy vọng và tình yêu. Tác giả gửi gắm thông điệp về sức mạnh của tình yêu, lòng can đảm và khả năng vượt qua mọi thử thách trong cuộc sống.
Câu 4:
Để nhận diện lời dẫn trực tiếp, tác giả thường sử dụng dấu hai chấm kết hợp với ngoặc kép để mở đầu cuộc đối thoại.
Câu 5:
Lời dặn của bà không tuân theo phương châm về chất vì bà biết rằng việc nói ra sự thật sẽ khiến người bố lo lắng, không yên tâm và không thể tập trung vào công việc. Do đó, bà chọn giữ kín thông tin không tốt để người bố có thể tập trung và hoàn thành công việc hiệu quả hơn.
Bà cũng dùng lời dặn để bảo vệ tinh thần gia đình, không muốn người bố phải lo lắng về gia đình khi nghe những câu chuyện từ cháu. Bà muốn mọi người trong gia đình được bình an và an toàn. Điều này đồng nghĩa với việc bà phải chịu đựng áp lực và lo lắng một mình, hy sinh cho con cháu để tạo ra một môi trường yên bình. Bà đã hoàn thành tốt vai trò của một người mẹ, vợ và con, trở thành biểu tượng của sự hy sinh và tình yêu vô điều kiện.
