Buzz
TOP 3 Đề đọc hiểu Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận có đáp án kèm theo, giúp các bạn học sinh lớp 9 rèn luyện kỹ năng đọc hiểu một cách thành thạo, từ đó đạt kết quả cao trong các bài kiểm tra, bài thi sắp tới.
Với các bộ đề đọc hiểu Đoàn thuyền đánh cá, các bạn học sinh sẽ hiểu rõ hơn về nội dung của tác phẩm cũng như về tác giả. Bên cạnh đó, các bạn cũng có thể tham khảo các bộ đề đọc hiểu khác như Mùa xuân nho nhỏ, Chị em Thúy Kiều, Cảnh ngày xuân, Sang thu để phát triển kỹ năng hiểu biết và tư duy. Mời các bạn đọc tiếp bài viết dưới đây của Mytour:
Đề thi đọc hiểu Đoàn thuyền đánh cá - Đề 1
Hãy đọc khổ thơ sau và trả lời các câu hỏi sau đây:
'Dưới bóng nắng, biển như lửa thiêu
Đêm buông xuống, sóng trùng mặt trời
Thuyền ra khơi, ngư dân lên đường
Cùng hát vang, gió vỗ cánh buồm'
Câu 1: Khổ thơ trích từ tác phẩm nào? Tên tác giả là gì? Hãy giới thiệu về tác giả một cách súc tích. Nội dung chính của khổ thơ là gì?
Câu 2: Nhận diện các phương thức diễn đạt được áp dụng trong đoạn thơ.
Câu 3: Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong hai câu đầu của bài thơ? Tác dụng của biện pháp đó là gì?
Câu 4: Từ “lại” trong câu thơ “Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi” thể hiện ý nào?
Đáp án bài đọc hiểu về Đoàn thuyền đánh cá
Câu 1: Khổ thơ được trích trong tác phẩm Đoàn thuyền đánh cá của nhà thơ Huy Cận.
- Thông tin về tác giả: Huy Cận (1919 – 2005), tên đầy đủ là Cù Huy Cận, quê ở làng Ân Phú, huyện Vụ Quang (trước đây thuộc huyện Hương Sơn, sau là Đức Thọ), tỉnh Hà Tĩnh. Ông nổi tiếng với tập thơ Lửa thiêng (1940), tham gia cách mạng từ trước năm 1945 và sau Cách mạng tháng Tám. Ông được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996.
- Ý nghĩa của đoạn thơ: Mô tả cảnh ra khơi của đoàn thuyền đánh cá, một cảnh tượng tràn ngập niềm vui, sự lạc quan của lao động dù trong điều kiện khó khăn.
Câu 2: Các phương thức diễn đạt được sử dụng trong đoạn thơ là nhân hóa (sóng đã cài then), so sánh (mặt trời xuống biển như hòn lửa), ẩn dụ.
Câu 3: Hai câu đầu của bài thơ áp dụng các kỹ thuật so sánh và nhân hóa một cách đặc biệt.
- Cách sử dụng kỹ thuật nghệ thuật này nhấn mạnh sự gần gũi của thiên nhiên và con người, khi mà thiên nhiên dường như dần đi vào giấc ngủ yên bình trong khi con người bắt đầu chuẩn bị cho công việc hàng ngày của họ, tạo nên một không gian yên bình cho các ngư dân ra khơi.
Câu 4:
- Từ “lại” mô tả hoạt động đánh cá của người dân, một công việc lặp đi lặp lại hàng ngày, diễn ra đều đặn như một phần của cuộc sống hàng ngày của họ.
- Từ “lại” cũng thể hiện sự tương phản giữa trạng thái của thiên nhiên và con người, khi trời biển đã nghỉ ngơi nhưng con người vẫn tiếp tục hoạt động ra khơi đánh cá.
Đề đọc hiểu Đoàn thuyền đánh cá - Bài 2
Bài thơ Đoàn thuyền đánh cá là một tác phẩm ca ngợi về lao động và vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Nam.
Câu 1. Hãy nêu tên tác giả và năm mà bài thơ được viết.
Câu 2. Phân biệt các từ thuộc lĩnh vực từ vựng miêu tả thiên nhiên trong những câu thơ sau:
“Thuyền chúng ta điều khiển bằng gió và buồm chạm vào ánh trăng,
Miệng buồm lướt trên bầu trời cao cùng với biển mênh mông.”
Biện pháp sử dụng từ ngữ phong phú kết hợp với hình ảnh giàu sức tưởng tượng trong hai câu thơ này giúp tạo ra một bức tranh sống động và sâu sắc, gợi lên cảm xúc và tưởng tượng của độc giả.
Câu 3. Hãy ghi lại câu thơ chứa hình ảnh con thuyền trong đêm trăng trong một bài thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh mà bạn đã học trong chương trình Ngữ Văn Trung học cơ sở.
Câu 4. Viết một đoạn văn khoảng 12 câu để diễn giải hình ảnh về người lao động trong đoạn thơ dưới đây, sử dụng phép lặp để kết nối ý tưởng và câu có một thành phần phụ chú.
“Sao mờ, lưới kéo kịp bước trời mới hé mắt,
Chúng tôi kéo lưới bằng tay xoắn, cá đầy nặng trĩu.'
Đuôi cá bạc vàng lấp lánh dưới ánh nắng bình minh
Bài thơ mở đầu với hình ảnh lưới được tựa như một bức màn buông xuống để đón ánh nắng ban mai đầu tiên.
(Trích từ sách Ngữ Văn 9, tập một, xuất bản năm 2017 của Nhà Xuất Bản Giáo Dục Việt Nam)
Đáp án cho bài đọc hiểu về Đoàn thuyền đánh cá
Câu 1.
- Bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” được sáng tác bởi Huy Cận.
- Năm 1958 là thời điểm bài thơ được viết ra.
Câu 2.
- Trong hai câu thơ đó, các từ chỉ thiên nhiên bao gồm: gió, trăng, mây, và biển.
- Sử dụng biện pháp tu từ kết hợp với hình ảnh sẽ tạo ra sức mạnh liên tưởng mạnh mẽ, giúp làm sâu thêm ý nghĩa và tác động của câu thơ.
+ Miêu tả hình ảnh con thuyền:
- Đoàn thuyền ra khơi tìm cá được mô tả một cách trang trọng và lãng mạn, tạo nên bức tranh hùng vĩ và đẹp mắt.
- Hình ảnh con thuyền ra khơi được nét bậc lên khi được so sánh với bốn yếu tố thiên nhiên: gió, trăng, mây cao, và biển bằng. Thuyền ở giữa, làm chủ toàn bộ, dùng gió để điều khiển, trăng làm buồm, mây cao và biển bằng là không gian cho con thuyền trôi dạt.
+ Gợi lên hình ảnh con người trong tư thế tuyệt đẹp, không chỉ hoà mình vào tự nhiên mà còn có sức mạnh vượt xa, làm chủ vũ trụ và cuộc sống.
Câu 3.
Câu thơ về hình ảnh con thuyền trong đêm trăng của Chủ tịch Hồ Chí Minh là:
“Ban đêm bánh trăng tròn, thuyền trôi trên dòng.”
(Khuya hôm đó, trăng tròn sáng rực bên bờ)
(Nguyên tiêu – Rằm tháng Giêng)
Câu 4.
* Yêu cầu về hình thức:
- Viết một đoạn văn gồm 12 câu theo cách lập luận diễn dịch.
- Trong đoạn văn sử dụng phép lặp để kết nối và câu có ghi chú (gạch dưới các từ sử dụng làm phép lặp và thành phần ghi chú).
- Diễn đạt rõ ràng, không sai sót về chính tả, từ ngữ và cú pháp.
* Yêu cầu về nội dung:
Đoạn văn của học sinh phải thể hiện những điểm sau:
- Huy Cận là một họa sĩ tài ba: Ông sử dụng kỹ thuật vẽ và ánh sáng rất tinh tế, khiến cho cảnh tượng của việc kéo lưới trở nên sống động như trong một bức tranh đầy màu sắc. Bức tranh về cuộc sống lao động được mô phỏng một cách tinh xảo, trong đó con người là trung tâm của mọi hoạt động, đặc biệt là vào thời điểm sáng sớm.
- Con người đang đua với thời gian, cố gắng kéo lưới để kịp bắt cá trước khi bình minh. Nhịp điệu của công việc trở nên nhanh chóng hơn, người lao động trở nên nhiệt tình và say mê với công việc của mình cũng như với thiên nhiên xung quanh.
- Hình ảnh về người lao động được tập trung vào việc kéo lưới, với đường nét mạnh mẽ, chắc chắn của bàn tay xoăn lên khiến cho cảnh tượng trở nên rõ ràng, chân thực. Cảnh vật mênh mông của biển khơi cũng như sự hào phóng của tự nhiên đều được kết hợp một cách tinh tế trong bức tranh này.
- Hình ảnh về “chùm cá nặng” gợi lên hình ảnh về sức mạnh, sự phồn thịnh của người lao động cũng như về bản thân tự nhiên, với sự đặc biệt của việc bắt cá lúc rạng đông, khi mà ánh sáng của bình minh tạo ra một vẻ đẹp tinh tế và ấm áp cho cảnh vật xung quanh.
- Câu thơ “Vẩy bạc đuôi vàng lóe rạng đông” mang lại một ấn tượng sâu sắc: Từ “lóe” khiến cho rạng đông trở nên rực rỡ nhưng mềm mại từ vẩy bạc của cá vàng, tạo ra một không gian ấm áp và sáng sủa, nơi mà ánh sáng từ bình minh chiếu rọi và từng vảy cá, đuôi cá phản chiếu ánh sáng vàng bạc, tạo nên một bức tranh vô cùng tươi sáng và sinh động, là phần thưởng xứng đáng cho sự lao động của con người.
=> Đoạn văn này mô tả về con người lao động với sự bình dị nhưng cũng hùng vĩ, vượt trội.
Đề đọc hiểu Đoàn thuyền đánh cá - Đề 3
Trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận có đoạn thơ sau:
“Thuyền ta lái gió với buồm trăng”
Câu 1: Viết chính xác ba câu thơ tiếp theo? Câu thơ trên mô tả việc đoàn thuyền sử dụng gió và ánh trăng để đi ra khơi.
Câu 2: Phân tích các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu thơ “Thuyền ta lái gió với buồm trăng”? Những biện pháp này đã tạo ra hình ảnh đẹp như thế nào về người dân đánh cá?
Câu 3: Mô tả cảm xúc chính của bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”.
Câu 4: Phân tích đặc điểm nổi bật của hình ảnh “buồm trăng”. Em hiểu “thuyền ta” như thế nào? Có thể thay thế “thuyền ta” bằng “đoàn thuyền” không? Tại sao?
Câu 5: Câu thơ “Lướt giữa mây cao với biển bằng', tác giả đã vi phạm nguyên tắc nào trong việc sáng tạo? Điều này có phải là ý định của tác giả, vì sao?
Câu 6: Trong giáo trình Ngữ văn THCS, em đã học một bài thơ có hình ảnh con thuyền và cánh buồm. Đó là bài thơ gì? Của tác giả nào?
Câu 7: Việc viết “Lái gió với buồm trăng” đã truyền đạt điều gì cho em?
Câu 8: Viết một đoạn văn miêu tả cảm nhận về đoạn thơ trên.
Câu 9: Sử dụng kiến thức của mình, viết một đoạn văn khoảng 12 câu, lập luận và diễn dịch về vẻ đẹp của người dân chài khi đánh cá trên biển đêm. Trong đoạn văn, sử dụng một câu phủ định và một phép lặp để liên kết.
Câu 10: Từ đoạn thơ trên, dựa trên nhận thức về xã hội của bạn, diễn đạt suy nghĩ của mình (khoảng một nửa trang giấy thi) về hình ảnh những người ngư dân vẫn đang ra khơi bám biển trong thời điểm hiện nay.
GỢI Ý:
1 | Chép chính xác ba câu thơ tiếp theo? Dựa vào trình tự ra khơi của đoàn thuyền thì đoạn trích em vừa chép mang nội dung gì? (Diễn đạt ngắn gọn bằng một câu văn). |
Chép tiếp 3 câu thơ, đoạn thơ vừa chép có nội dung: - Chép chính xác ba câu thơ tiếp để thành khổ: “Thuyền ta lái gió với buồm trăng - Nêu được nội dung đoạn thơ bằng một câu văn: Đoạn thơ đã khắc họa hình ảnh đoàn thuyền đánh cá giữa biển đêm hùng tráng và thơ mộng. | |
2 | Chỉ ra các biện pháp nghệ thuật mà tác giả sử dụng trong câu thơ “Thuyền ta lái gió với buồm trăng”? Các biện pháp nghệ thuật đó đã góp phần khắc họa vẻ đẹp nào của những người ngư dân? |
Câu thơ “Thuyền ta lái gió với buồm trăng”: - Biện pháp nghệ thuật: nhân hóa, nói quá qua từ “lái”. - Tác dụng: Góp phần khắc hoạ vẻ đẹp người ngư dân về: + Tư thế: Lớn lao, kì vĩ ngang tầm thiên nhiên, vũ trụ. + Tâm hồn: phóng khoáng, lãng mạn. | |
3 | Nêu mạch cảm xúc của bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”. |
Nêu cảm xúc của bài thơ: Theo sự vận động của thời gian và hành trình của một chuyến ra khơi đánh cá (Thời gian là nhịp tuần hoàn của vũ trụ từ lúc hoàng hôn đến bình minh, cũng là thời gian của một chuyến ra biển rồi trở về của đoàn thuyền đánh cá: mặt trời xuống biển, cả trời đất vào đêm, trăng lên cao, đêm thở, sao lùa... rồi sao mờ, mặt trời đội biển nhô lên trong một ngày mới.) | |
4 | Phân tích nét đặc sắc của hình ảnh “buồm trăng”. Em hiểu cách nói “thuyền ta” nghĩa là gì? Theo em, có thể thay thế “thuyền ta” bằng “đoàn thuyền” được không? Vì sao? |
Chỉ ra nét đặc sắc của hình ảnh buồm, trăng, nghĩa của từ “Thuyền ta”: - Nét đặc sắc của hình ảnh buồm, trăng: Đây là hình ảnh ẩn dụ - Giá trị: + Hình ảnh này được xây dựng trên sự quan sát rất thực và sự cảm nhận lãng mạn của nhà thơ Huy Cận. + Từ xa nhìn lại, có lúc con thuyền đi vào khoảng sáng của vầng trăng, cánh buồm trở thành “buồm trăng”, vẻ đẹp của thiên nhiên làm nhòa đi cánh buồm bạc màu, cũ kĩ. + Hình ảnh thể hiện cuộc sống lao động đầy chất thơ, thể hiện tâm hồn lãng mạn của những người dân chài. - Thuyền ta: Thuyền của ta, thuyền của những người dân chài đang đánh cá. - Không thể thay thế “thuyền ta” thành “đoàn thuyền”. Vì từ “ta” đầy tự hào, không còn cái tôi cô đơn, nhỏ bé. Thể hiện được niềm vui, niềm lạc quan, hăng say lao động, làm chủ biển trời của những người lao động mới. Thể hiện rõ được sự thống nhất của hai nguồn cảm hứng: cảm hứng lãng mạn tràn đầy, niềm vui hào hứng về cuộc sống mới trong thời kì miền Bắc xây dựng Chủ nghĩa xã hội và cảm hứng thiên nhiên, vũ trụ; tạo riêng hình ảnh thơ mang tính chất lãng mạn. | |
5 | Câu thơ “Lướt giữa mây cao với biển bằng", tác giả đã vi phạm phương châm hội thoại nào? Điều đó có phải chủ ý của nhà văn không, vì sao? |
Câu thơ “Lướt giữa mây cao với biển bằng”: - Phương châm vi phạm: Phương châm về chất - Tác dụng: Dụng ý của tác giả, nói quá lên so với sự thật, nhằm làm nổi bật hình ảnh và tư thế của đoàn thuyền, của con người, họ không còn bé nhỏ mà tầm vóc trở nên lớn lao, vĩ đại, phi thường. | |
6 | Trong chương trình Ngữ văn THCS, em cũng đã học một bài thơ rất hay có hình ảnh con thuyền, cánh buồm. Đó là bài thơ nào? Của ai? |
Bài thơ cũng có hình ảnh thuyền, cánh buồm: - Bài thơ: Quê hương - Tác giả: Tế Hanh | |
7 | Cách viết “Lái gió với buồm trăng” đã gợi cho em điều gì? |
Cách viết “Lái gió với buồm trăng” đã gợi cho em: Thuyền có lái và có buồm, người lái con thuyền và thuyền lái gió đẩy thuyền. Hình ảnh lãng mạn và thơ mộng: Gió là người lái, mảnh trăng là cánh buồm. Con thuyền lướt đi giữa mây cao biển lớn . Bút pháp lãng mạn đã biến con thuyền vốn nhỏ bé trước biển cả bao la thành con thuyền kì vĩ khổng lồ, hòa nhập với kích thước rộng lớn của thiên nhiên vũ trụ... | |
8 | Viết đoạn văn nêu cảm nhận về khổ thơ trên. |
Viết đoạn văn cảm nhận về khổ thơ: - Trên mặt biển đó, có con thuyền đang băng băng lướt đi trên sóng: “Thuyền ta lái gió với buồm trăng - Con thuyền đánh cá vốn nhỏ bé trước biển cả bao la giờ đây đã trở thành một con thuyền đặc biệt có gió là người cầm lái, còn trăng là cánh buồm. Con thuyền băng băng lướt sóng ra khơi để “dò bụng biển”. - Công việc đánh cá được dàn đan như một thế trận hào hùng. Tư thế và khí thế của những ngư dân thật mạnh mẽ, đầy quyết tâm giữa không gian bao la của biển trời. - Tầm vóc của con người và đoàn thuyền đã được nâng lên hòa nhập vào kích thước của thiên nhiên vũ trụ. Không còn cái cảm giác nhỏ bé lẻ loi khi con người đối diện với trời rộng sông dài như trong thơ Huy Cận trước cách mạng. - Hình ảnh thơ thật lãng mạn bay bổng và con người có tâm hồn cũng thật vui vẻ, phơi phới. Công việc lao động nặng nhọc đã trở thành bài ca đầy niềm vui, nhịp nhàng cùng thiên nhiên. | |
9 | Bằng sự hiểu biết của bản thân, em hãy viết đoạn văn khoảng 12 câu theo kiểu lập luận diễn dịch, trình bày cảm nhận về vẻ đẹp của người dân chài khi đánh cá trên biển đêm, trong đoạn có sử dụng một câu phủ định và một phép lặp để liên kết. |
Viết đoạn văn cảm nhận về vẻ đẹp của người dân chài khi đánh cá trên biển đêm: - Tư thế hiên ngang, tầm vóc lớn lao - Dũng cảm - Tâm hồn lãng mạn, tràn đầy tinh thần lạc quan - Giàu ơn nghĩa, gắn bó với thiên nhiên. | |
10 | Từ đoạn thơ vừa chép, với những hiểu biết xã hội của mình, em hãy trình bày suy nghĩ (khoảng nửa trang giấy thi) về hình ảnh những người ngư dân vẫn đang ngày đêm vươn khơi bám biển trong thời điểm hiện nay. |
Viết đoạn nghị luận hình ảnh những người ngư dân vẫn đang ngày đêm vươn khơi bám biển trong thời điểm hiện nay; - Khẳng định đây là một hình ảnh đẹp, được toàn dân ngợi ca, ủng hộ. - Nêu suy nghĩ về công việc của người ngư dân: khó khăn, gian khổ, phải đương đầu với thử thách của thiên nhiên, biển cả, hiểm nguy luôn rình rập luôn dũng cảm, kiên cường vì một tình yêu với quê hương, đất nước. - Nêu ý nghĩa công việc của những người Ngư dân: Lao động hăng say, đầy hào hứng để góp phần khai thác tài nguyên, nuôi sống bản thân, làm giàu cho gia đình, xây dựng đất nước; kiên trì bám biển để khẳng định chủ quyền lãnh thổ của đất nước, bảo vệ vùng biển đảo quê hương ... - Suy nghĩ, hành động bản thân: khâm phục, tự hào -> ủng hộ về vật chất và tinh thần cho những người ngư dân để họ yên tâm bám biển, quyết tâm xây dựng và bảo vệ đất nước; ra sức học tập, rèn luyện sức khỏe, tu dưỡng đạo đức trở thành người có ích cho xã hội, giúp đất nước phát triển, thể hiện tình yêu nước một cách đúng đắn.... |
