Tích Trữ: Khía Cạnh Tâm Lý và Thế Hệ Tiếp Theo
Trong kỷ niệm thời thơ ấu, chúng ta đều từng trải qua những trải nghiệm đặc biệt như hộp bánh quy biến thành nơi chứa kim chỉ và hộp kem biến thành nơi chứa thịt trong tủ lạnh. Đây là hậu quả của việc giữ lại đồ cũ, khiến ta không muốn vứt bỏ vì cảm giác có thể sử dụng lại trong tương lai.
Thói quen tích trữ phổ biến trong thế hệ ông bà và bố mẹ của chúng ta. Họ thường không muốn vứt bỏ bất kỳ thứ gì, từ vỏ hộp, bìa carton, sách báo đến đồ điện tử, quần áo, thậm chí là xe đạp. Dù những vật này đã cũ, hỏng hóc từ lâu nhưng vẫn được 'chôn lấp' trong nhà hoặc tủ của bạn hàng chục năm.
Dường như thói quen này chỉ thuộc về người trung niên và cao tuổi. Nhưng thực ra, nó xuất hiện cả trong giới trẻ, không chỉ là ở những người lớn lên trong hoàn cảnh khó khăn.
Sự Đồng Đẳng trong Thói Quen Tích Trữ giữa Bạn và Bố Mẹ
Giá Trị của Sự Hiếm Có
Theo National Geographic, chúng ta luôn có tâm lý khan hiếm. Chúng ta quý trọng những vật phẩm hiếm có, và ít quan tâm đến những thứ dư thừa. Ngoài ra, bản năng sinh tồn của não bộ luôn nhắc nhở những gì bạn thiếu để tìm cách bù đắp. Và việc tích trữ là một cách bù đắp phổ biến nhất.
Tâm lý này thường xuất hiện ở bố mẹ và ông bà chúng ta - những người trưởng thành trong thời kỳ chiến tranh và khó khăn. Khi đó, thậm chí những thực phẩm cơ bản như gạo, thịt cũng được 'khoán' kỹ lưỡng. Bởi vì không có đủ tiền để mua và hàng hóa trên thị trường lại hạn chế, họ giữ lại mọi thứ có thể tái sử dụng.
Với đời con cháu, khi kinh tế mở cửa và hàng hóa đa dạng, chúng ta không còn tâm lý tích trữ như trước. Thay vào đó, bạn giữ lại đồ vì tin rằng sẽ cần đến sau này.
Ví dụ, bạn mua nhiều sách vì được giảm giá. Dù chưa cần nhưng bạn vẫn mua để dành, nghĩ rằng sẽ có lúc cần đọc. Tuy nhiên, nhiều năm trôi qua và sách vẫn chưa được sử dụng, trong khi 'dịp' ấy không bao giờ đến.
Thà giữ lại đồ cũ còn hơn phải từ bỏ nó
Theo Amos Tversky và Daniel Kahneman, sự lo lắng về mất mát xảy ra khi bạn không muốn mất đi những gì đang có. Con người thường có mối quan hệ cảm xúc mạnh mẽ với những thứ họ đã dùng lâu. Vì vậy, nỗi đau từ việc mất mát thường gấp đôi niềm vui từ việc có được điều mới.