Bộ tài liệu đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ (Có đáp án) gồm 4 đề, giúp học sinh hiểu rõ về nội dung của tác phẩm của Thanh Hải.

TOP 4 Đề đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải với đáp án, được thiết kế để rèn luyện kỹ năng đọc hiểu cho học sinh lớp 9, giúp họ đạt kết quả cao trong các bài kiểm tra và thi sắp tới.

Với các dạng đề đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ, học sinh sẽ hiểu rõ hơn về tác phẩm và tác giả. Họ cũng có thể tham khảo các đề đọc hiểu khác như Chị em Thúy Kiều, Cảnh ngày xuân, Đoàn thuyền đánh cá để phát triển khả năng hiểu biết và tư duy của mình. Mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây từ Mytour:

Đề đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ - Đề 1

Đọc đoạn thơ dưới đây và thực hiện các yêu cầu của bài tập:

Đất nước bao ngàn năm
Đầy gian khổ, lao lực
Đất nước như vì sao
Luôn bước lên phía trước.
Chúng ta hát vang lời ca
Chúng ta nở cành hoa
Tung vang trong hòa nhịp
Một tiếng hát xao xuyến.

(Ngữ văn 9, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam)

Câu 1. Đoạn thơ trích từ tác phẩm nào? Tác giả là ai?

Câu 2. Các hình ảnh “chúng ta hát”, “chúng ta nở cành hoa”, “một tiếng hát” có những đặc điểm gì giống nhau?

Câu 3. Chọn một biện pháp tu từ bạn ưa thích nhất trong đoạn thơ trên và nêu tác dụng của nó.

Câu 4. Đoạn thơ này khiến bạn nghĩ gì về ý nghĩa của cuộc sống đối với mỗi con người?

Đáp án đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ

Câu 1. Đoạn thơ trên được trích từ tác phẩm 'Mùa xuân nho nhỏ' của tác giả Thanh Hải.

Câu 2. Các hình ảnh của con chim, một cành hoa, và một nốt trầm có điểm chung gì?

• Là những hình ảnh giản dị, khiêm nhường của tự nhiên, cuộc sống mang đến niềm vui, vẻ đẹp cho cuộc sống một cách tự nhiên.
• Là những hình ảnh đầy ước mong chân thành, sâu sắc của nhà thơ: được đóng góp những điều tốt đẹp, dù nhỏ bé, giản dị cho cuộc sống chung.

Câu 3. Học sinh chọn một trong những phương pháp tu từ sau:

• Nhân hóa: 'vất vả và gian lao', tổ quốc như một người mẹ tình thương, vất vả và gian khổ, đã làm nổi bật sự sống còn của đất nước. Để có được sự sống còn đó, tổ quốc đã đổ bộ máu, mồ hôi và cả nước mắt của các thế hệ, của những tháng ngày đầy cam go, đầy thăng trầm. Tuy nhiên, dù kẻ thù có mạnh mẽ đến đâu thì dân tộc Việt Nam vẫn không bao giờ khuất phục.
• So sánh: 'Đất nước như vì sao / Cứ đi lên phía trước' ➞ làm ý thơ hàm súc, giàu biểu cảm hơn. Sao là nguồn sáng bất diệt của thiên hà, là vẻ đẹp lung linh của bầu trời đêm, là biểu tượng của sự bất tử trong vũ trụ. So sánh như thế, là tác giả đã ca ngợi đất nước sống sót, và đang hướng về một tương lai tươi sáng. Qua đó cũng thể hiện lòng tin của tác giả vào tương lai hạnh phúc của dân tộc Việt Nam.
• Điệp ngữ 'đất nước' được nhắc lại hai lần thể hiện sâu sắc ý vất vả, đất nước vẫn tỏa sáng đi lên không gì có thể ngăn cản được.
• Điệp từ 'ta' được lặp lại thể hiện một ước mong chân thành, chân thành.
• Liệt kê: Chim hót, cành hoa, nốt trầm cho thấy ước mong giản dị, chân thành.

Câu 4. Đoạn thơ này gợi cho bạn nhiều suy nghĩ về ý nghĩa cuộc sống đối với từng cá nhân.

• Được sinh ra và lớn lên trong môi trường đất nước hòa bình chúng ta phải biết trân trọng cuộc sống, yêu quý đất nước, biết ơn những người Việt Nam chăm chỉ trong lao động, gan dạ kiên cường chiến đấu để có được hòa bình ngày nay.
• Phải tin tưởng và tin rằng Tổ Quốc ta dù trải qua bao biến cố biến động bởi chiến tranh, bom đạn,… nhưng vẫn tỏa sáng như những vì sao.
• Phải tự hào, biết trân trọng gìn giữ và cống hiến, phát triển để quê hương đi lên và cuộc sống ngày càng ấm no, hạnh phúc.
• Phải thể hiện 'sống đẹp' để hiến dâng, để phục vụ cho một mục tiêu cao cả 'xây dựng đất nước bền vững'.

Đề đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ - Bài 2

Trong tác phẩm thơ Mùa xuân nho nhỏ, nhà thơ khởi đầu với câu:

Nổi bật giữa dòng nước mát

Câu 1. Viết lại chính xác 11 câu kế tiếp để hoàn thiện đoạn thơ.

Câu 2. Nêu rõ hoàn cảnh sáng tác của bài thơ, trong bối cảnh đó ý nghĩa như thế nào đối với việc thể hiện cảm xúc của nhà thơ?

Câu 3. Giải thích ý nghĩa của tựa đề bài thơ và liên kết với nội dung tác phẩm.

Câu 4. Các câu thơ dùng biện pháp tu từ gì? Hãy mô tả hiệu ứng của biện pháp đó.

Ơi con chim chiền chiện
Hót như âm nhạc vang vọng trời
Từng giọt nước mắt long lanh rơi
Tay tôi vươn ra, hứng chúng

Câu 5. Từ “lộc” trong bài thơ mang ý nghĩa gốc hay ý nghĩa tượng trưng? Theo em, tại sao tác giả mô tả người cầm súng như “Lộc giắt đầy trên lưng”?

Câu 6. Hãy chỉ ra các biện pháp tu từ được áp dụng trong đoạn thơ trên và diễn giải tác dụng của chúng.

Đáp án bài đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ

Câu 1.

Trên dòng sông xanh biếc
Một bông hoa tím rực
Ơi con chim vang vọng
Hót vang khắp bầu trời

Từng giọt nước mắt long lanh rơi
Tôi vươn tay, hứng chúng vào lòng
Mùa xuân người mang súng ra đồng
Lộc rợp khắp quanh thân

Mùa xuân, người ra đồng
Lộc trải dài trên ruộng
Tất cả như một bước hối hả
Tất cả như sóng xô biển…

Câu 2.

Hoàn cảnh sáng tác: Mùa xuân nho nhỏ được viết vào tháng 11/1980, gần thời điểm nhà thơ qua đời, thể hiện sự yêu thương cuộc sống, yêu nước chân thành và ước mơ của tác giả.

➞ Từ tình yêu cuộc sống, tình yêu thiên nhiên, và tình yêu đất nước, bài thơ khám phá vẻ đẹp của mùa xuân tự nhiên và mùa xuân của đất nước, cũng như lưu ý đến các giai đoạn cách mạng. Những cảm xúc sâu lắng dần chuyển hóa thành những suy tư và ước mơ: nhà thơ mong muốn góp phần vào bản hòa ca vĩ đại của cuộc đời bằng một nốt trầm riêng biệt, góp phần vào sự to lớn của 'mùa xuân nho nhỏ'.

Câu 3.

Ý nghĩa của tiêu đề bài thơ 'Mùa xuân nho nhỏ' (Thanh Hải).

'Mùa xuân nho nhỏ' là một tiêu đề sáng tạo, ẩn chứa ý nghĩa sâu sắc, đã giúp tôn lên tư tưởng của tác phẩm - ước nguyện chân thành của nhà thơ Thanh Hải dành cho cuộc sống.

Ý nghĩa:

• Thể hiện mong ước, khát vọng khiêm nhường mà vô cùng chân thành, lòng thành tha thiết, tinh thần cao đẹp.
• Thể hiện quan điểm về sự đoàn kết giữa cá nhân và cộng đồng, giữa lợi ích cá nhân và lợi ích cộng đồng. Mỗi người đều nên sống để góp phần làm đẹp cho đời, góp phần vào sự phát triển của đất nước.

Câu 4.

Biện pháp ẩn dụ thay đổi cảm xúc:

• Giọt sương lấp lánh là những giọt mưa xuân, giọt mưa xuân, trong lành, rơi từng chùm xuống từng nhánh cây, kẽ lá.
• Âm thanh của chim từ tiếng hót (cảm nhận bằng thính giác) biến thành “từng giọt” (hình ảnh và khối lượng, cảm nhận bằng thị giác), từng giọt sương lấp lánh ánh sáng và màu sắc có thể cảm nhận bằng xúc giác (tôi đưa tay tôi hứng).

→ Câu thơ gợi lên cảm xúc say mê, ngất ngây của tác giả trước khung cảnh của thiên nhiên xứ Huế trong mùa xuân, thể hiện mong muốn hòa mình vào tự nhiên, với trái tim mê đắm giữa cái lạnh của mùa đông khiến chúng ta ngưỡng mộ.

Câu 5.

Từ “lộc” trong câu thơ có hai ý nghĩa.

• Nghĩa gốc: là những mầm non mọc lên trên cây khi mùa xuân đến.
• Nghĩa chuyển: sức sống, sự phát triển của đất nước, với nhiệm vụ bảo vệ đất nước trong những ngày đầu xuân.

Hình ảnh “Người cầm súng” lại được tác giả mô tả “Lộc đầy trên lưng” là vì: Trên hành trình, trên lưng lính luôn che phủ bằng những cành lá, trên đó ẩn chứa những mầm non mới nảy nở khi mùa xuân về. Với nghĩa chuyển của từ “lộc”, ta cảm nhận người lính như mang trên mình mùa xuân của tổ quốc. Anh cầm súng để bảo vệ mùa xuân tươi đẹp ấy. Cách diễn đạt sức sống của đất nước vào mùa xuân với nhiệm vụ quan trọng: Bảo vệ đất nước thật cụ thể và sinh động.

Câu 6. Các biện pháp tu từ được áp dụng trong đoạn thơ trên và tác dụng của chúng:

- Đảo ngữ từ “mọc”

➞Tác dụng: Nhấn mạnh vị trí trung tâm và sức sống tiềm ẩn của bông hoa Huế.

- Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: “Giọt long lanh”

➞Tác dụng: “Giọt long lanh rơi” có thể là giọt sương, giọt nắng, giọt mưa, hoặc giọt âm thanh của tiếng chim chiền chiện đã cất giữ thành hình dạng, thành khối, trở thành sức sống mùa xuân với sắc màu lóng lánh. Âm thanh của tiếng chim, ban đầu không thể nhìn thấy, bây giờ đã trở thành hiện thân, hình ảnh trở nên thực tế được cảm nhận bằng thị giác và xúc giác.

- Điệp cấu trúc “mùa xuân người cầm súng – mùa xuân người ra đồng”

➞Tác dụng: Nhấn mạnh sự quan trọng của hai lực lượng chủ chốt của đất nước - người lính và người nông dân - với hai nhiệm vụ là bảo vệ và phát triển đất nước.

- Ẩn dụ từ “lộc”

➞Tác dụng: “Lộc” không chỉ đề cập đến chồi non, lá non mà còn biểu hiện mùa xuân, sức sống và thành quả hạnh phúc. Đặc biệt hơn, từ “lộc” còn ám chỉ sức sống, tuổi trẻ, sức thanh xuân tràn đầy hoài bão và khát vọng cống hiến của tuổi trẻ, nổi bật trong mỗi tâm hồn con người - tâm hồn của người lính dũng cảm, kiên cường trước lửa đạn bom - tâm hồn của người nông dân cần cù, hăng say trong sản xuất gia tăng. “Lộc” là kết quả của ngày hôm nay và niềm tin, hy vọng vào ngày mai.

- So sánh với từ “như” kết hợp với điệp ngữ từ “tất cả”

➞Tác dụng: Tóm tắt một cách tổng quát toàn bộ thời kỳ của dân tộc. Cả đất nước đang vội vã, cần cù trong việc sản xuất và chiến đấu. Mọi thứ đều sôi động, nhộn nhịp trong mùa xuân tươi đẹp của tự nhiên, của đất nước.

- Sử dụng dấu (…)

➞Tác dụng: Minh chứng cho sự phát triển không ngừng của đất nước trong tương lai.

Đề đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ - Đề 3

Đọc đoạn thơ dưới đây và trả lời các câu hỏi từ 1 đến 4

Chúng ta trở thành tiếng hót của chim
Chúng ta trở thành một cành hoa
Chúng ta hòa mình vào khúc hát
Một nốt trầm đong đầy cảm xúc.

Một mùa xuân bé nhỏ
Được tặng đời trong yên bình
Dù ta đã hai mươi tuổi
Hay đã bước vào tuổi bạc.

(Mùa xuân nho nhỏ – Thanh Hải)

Câu 1. Hãy chỉ ra phương thức biểu hiện chính trong đoạn thơ?

Câu 2. Xác định 2 phương thức tu từ chính mà tác giả đã sử dụng trong đoạn thơ và phân tích hiệu quả nghệ thuật của chúng?

Câu 3. Trình bày nội dung chính của đoạn thơ?

Câu 4. Tên gọi 'Mùa xuân nho nhỏ' được tạo thành từ loại từ nào? Việc sử dụng như vậy thể hiện mong muốn gì của tác giả?

Câu 5. Đoạn thơ này gợi lên cho bạn những cảm xúc gì về ý nghĩa cuộc sống của mỗi con người?

Câu 6. Nốt nhạc trong bài thơ này thể hiện điều gì? Điều này đóng góp vào việc thể hiện nguyện ước của tác giả như thế nào?

Đáp án đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ

Câu 1: Phương thức biểu đạt chính: biểu cảm.

Câu 2: Các phương thức tu từ được áp dụng trong đoạn thơ: (Hãy chọn 2 trong số các phương thức sau)

Phương thức điệp ngữ: “ta làm” thể hiện mong muốn thực hiện những việc có ý nghĩa và cống hiến cho cuộc sống thông qua các hình ảnh tự nhiên, giản dị: chim, nhành hoa, nốt trầm.

• Điệp từ “ta” như một lời khẳng định, thể hiện ước mong không chỉ của nhà thơ mà còn của nhiều người khác.
• Phương thức đảo ngữ trong câu thơ “lặng lẽ dâng cho đời”: nhấn mạnh vào sự hiền hậu và khiêm nhường khi cống hiến.
• Điệp ngữ “dù là” nhấn mạnh vào sự tận tụy và sự cống hiến không ngừng nghỉ, thể hiện sự khao khát sống có ích dù là khi trẻ hay già.
• Mùa xuân nho nhỏ: biện pháp ẩn dụ sáng tạo thể hiện sự mong mỏi và cảm động về việc cống hiến, sống ý nghĩa và có ích cho cuộc sống chung.

Câu 3: Ý nghĩa chính của đoạn thơ là mong ước mãnh liệt của nhà thơ muốn trở thành một mùa xuân nhỏ bé, nhẹ nhàng tỏa hương cho cuộc sống, để cống hiến cho đất nước và nhân dân những giá trị cao đẹp.

Câu 4.

• Cấu tạo tiêu đề: sự kết hợp giữa một danh từ ('mùa xuân') và một tính từ ('nho nhỏ').
• Ý nghĩa: Tạo ra hình ảnh sống động của mùa xuân, giúp bài thơ trở nên hấp dẫn và thu hút hơn.

Giải thích thêm:

• “Mùa xuân” không chỉ đơn giản là mùa trong năm mà còn biểu hiện sức sống mới, sự sinh sôi nảy nở của thiên nhiên và cuộc sống.
• “Mùa xuân” cũng là biểu tượng của sự trẻ trung, sự tươi mới và sức sống của con người.
• Từ “nho nhỏ” nhấn mạnh tính khiêm nhường, giản dị của mùa xuân.

Câu 5.

Đảm bảo đúng về mặt hình thức của đoạn văn.

Nội dung đề cập đến điều cơ bản: Cuộc sống có ý nghĩa khi ta sống vì lợi ích chung và dành thời gian để cống hiến cho người khác. Chỉ khi đó, cuộc sống mới trở nên ý nghĩa thực sự.

Câu 6.

“Một nốt trầm” biểu hiện sự khiêm tốn, lặng lẽ của tác giả giữa bản giao hưởng phong phú của cuộc sống. Nốt trầm này đóng góp vào sự hoàn thiện của bản nhạc, khiến cho những nốt nhạc khác trở nên hùng vĩ hơn. Tác giả thông minh khi kết hợp nốt trầm với tính từ “xao xuyến”. Như vậy, nốt trầm không chỉ tạo ra dấu ấn mà còn gây ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc. Điều này thể hiện nguyện ước chân thành, nhỏ bé của nhà thơ được thể hiện như một nốt trầm xao xuyến, luôn hiện diện và tạo nên vẻ đẹp trong bản nhạc vĩ đại của cuộc sống.

Đề đọc hiểu Mùa xuân nho nhỏ - Đề 4

Bức tranh về mùa xuân được vẽ sinh động qua đoạn thơ sau:

“Giữa dòng sông xanh biếc
Nở rộ một bông hoa tím
Con chim chiền chiện reo vang
Âm thanh như tan vào trời xanh
Mỗi giọt sương long lanh rơi
Tay tôi vươn lên để hứng.”

Câu 1: Đoạn thơ trên là một phần của tác phẩm nào, của tác giả nào? Hãy miêu tả hoàn cảnh mà tác phẩm được sáng tác.

Câu 2: Theo đoạn thơ trên, ta được thấy một hình ảnh sống động về mùa xuân và thiên nhiên, cùng với cảm xúc sâu lắng của nhà thơ trước vẻ đẹp ấy. Mùa xuân như một bức tranh tươi sáng, với sông xanh biếc và bông hoa tím nở rộ, trong khi âm thanh của chim chiền chiện như những nốt nhạc vang vọng trong không gian bao la. Mỗi giọt sương rơi như những viên ngọc lấp lánh, tô điểm thêm vẻ đẹp tinh khôi của mùa xuân. Nhà thơ không ngần ngại vươn tay lên để hứng giọt sương, tượng trưng cho việc ôm trọn vẻ đẹp của thiên nhiên vào lòng, để cảm nhận và tận hưởng sự sống mãi mãi của mùa xuân.

Câu số 3: Trong đoạn thơ trên, câu này được viết:

“Người cầm súng vào mùa xuân
Lưng đeo nhiều lá lộc”

Theo em, từ “lộc” trong câu thơ mang ý nghĩa gì? Tại sao tác giả lại miêu tả “Người cầm súng” mang nhiều lá lộc trên lưng?

GỢI Ý