Buzz
Bộ đề đọc hiểu Hồn Trương Ba, da hàng thịt gồm 3 đề đọc hiểu, giúp bạn thêm nhiều gợi ý, làm quen với các dạng câu hỏi để nắm vững kiến thức hơn.
Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một tác phẩm quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 12 và ôn thi THPT Quốc gia. Với 3 đề đọc hiểu Hồn Trương Ba, da hàng thịt dưới đây, bạn có nguồn tư liệu tham khảo hữu ích để ôn tập và củng cố kiến thức. Ngoài ra, để nâng cao kỹ năng học môn Ngữ văn, bạn cũng có thể tham khảo: đề đọc hiểu Việt Bắc, Bộ 110 đề thi đọc hiểu luyện thi THPT Quốc gia môn Ngữ văn.
Bộ đề đọc hiểu Hồn Trương Ba, da hàng thịt - Đề 1
Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện các yêu cầu sau:
Đế Thích: Ông Trương Ba… (đắn đo rất lâu rồi quyết định) Vì lòng quí mến ông, tôi sẽ giúp cu Tị hồi sinh, dù có phải chịu hình phạt nặng… Nhưng còn ông… cuối cùng ông muốn sống lại trong thân thể của ai?
Hồn Trương Ba: (sau một thời gian suy tư): Tôi đã suy nghĩ kỹ… (nói chậm và nhẹ nhàng) Tôi không muốn nhập vào cơ thể của ai nữa! Tôi đã qua đời rồi, hãy để tôi yên nghỉ đi!
Đế Thích: Không thể! Việc ông phải chết chỉ là một sự nhầm lẫn của quan thiên đình. Lỗi lầm đó đã được sửa bằng cách hồi sinh hồn ông.
Hồn Trương Ba: Có những lỗi lầm không thể sửa chữa. Sửa chữa và ép buộc chỉ làm tăng thêm sai lầm. Chỉ có cách là không bao giờ mắc lỗi nữa, hoặc phải bù lại bằng một việc đúng khác. Hành động đúng ngay lúc này là hồi sinh cu Tị. Còn với tôi, hãy để tôi yên nghỉ…
Đế Thích: Không! Ông phải sống, bất kể giá nào…
Hồn Trương Ba: Không thể tồn tại với bất kỳ chi phí nào, ông Đế Thích ạ! Có những giá trị quý giá đến mức không thể mua được… Kỳ lạ thật, sau khi tôi đã đủ dũng cảm để đưa ra quyết định này, tôi bỗng cảm thấy như là chính mình, tâm hồn tôi trở nên yên bình, trong sáng như ngày xưa…
Đế Thích: Ông có biết mình quyết định điều gì không? Ông sẽ không còn mảnh kiếp nào nữa, không thể tham gia vào bất kỳ niềm vui hay nỗi buồn nào! Thậm chí, cả sự hối hận về quyết định này, ông cũng không thể trải qua.
Hồn Trương Ba: Tôi hiểu. Ông nghĩ rằng tôi không muốn sống sao? Nhưng sống như thế này, thậm chí còn tệ hơn cả cái chết. Và không phải chỉ mình tôi khổ! Những người thân của tôi cũng sẽ phải chịu khổ vì tôi! Và còn lý do gì để khuyên con trai tôi bước vào con đường chính đáng? Cuộc sống giả dối này còn mang lại lợi ích cho ai? Chỉ có lãnh đạo cổ trưởng và bọn tham lam mới có lợi. Đúng, chỉ có những kẻ đau khổ mới là người hưởng lợi.
(Ngữ văn 12, tập hai, NXB Giáo dục – 2008, tr.151-152)
Câu 1. Đoạn trích trên được trích từ vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của nhà viết kịch Lưu Quang Vũ. Hãy giới thiệu vài điểm đặc biệt của vở kịch này.
Câu 2. Đề cập chủ đề của đoạn trích.
Câu 3. Vì sao Hồn Trương Ba quyết định “không muốn nhập vào hình thù ai nữa”? Quyết định này thể hiện điều gì trong tâm hồn Hồn Trương Ba?
Câu 4.
Anh/chị ủng hộ quyết định của Hồn Trương Ba không? Tại sao?
GỢI Ý ĐÁP ÁN
Câu 1: Giới thiệu sơ lược về vở kịch 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' của Lưu Quang Vũ:
- Hồn Trương Ba, da hàng thịt là một trong những tác phẩm nổi tiếng của Lưu Quang Vũ. Vở kịch được viết vào năm 1981 nhưng chỉ ra mắt công chúng vào năm 1984, và từ đó đã được biểu diễn nhiều lần trên các sân khấu.
- Tác phẩm này được viết dựa trên một câu chuyện dân gian, nhấn mạnh vào sự kiên quyết của tinh thần con người chống lại sự chi phối của thể xác và phàm trần.
- Vở kịch bao gồm 7 cảnh và một đoạn kết.
Câu 2: Chủ đề của đoạn trích: Cuộc trò chuyện giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích thể hiện quyết định kiên định của Hồn Trương Ba chọn cái chết để trở thành chính mình.
Câu 3:
- Mặc dù mong muốn sống (“Ông tưởng tôi không muốn sống à?”), nhưng Hồn Trương Ba quyết định từ chối “không muốn nhập vào hình thù ai nữa” vì ông hiểu rõ nỗi đau của việc sống dựa vào thân xác của người khác. Ông không muốn những người thân của mình phải chịu khổ, phải bị ảnh hưởng vì quyết định của mình.
- Bằng cách từ bỏ cuộc sống mượn mà sống, Hồn Trương Ba đã chiến thắng sự giả tạo, trở lại với bản nguyên trong sạch, nhân hậu và mong ước sống cao quý của mình (“tôi bỗng cảm thấy mình lại là Trương Ba thật, tâm hồn tôi lại trở lại thanh thản, trong sáng như xưa”).
Câu 4: Cách giải quyết của Hồn Trương Ba là duy nhất và hoàn hảo nhất dù có thể khiến Hồn Trương Ba mãi mãi rời xa cuộc đời này, thậm chí “cả sự ân hận về quyết định này, ông cũng không có được nữa”. Chỉ khi “chết hẳn”, Hồn Trương Ba mới đạt được sự thanh thản, trong sáng; những người thân của Trương Ba cũng sẽ không phải chịu đựng vì ông nữa; thằng con của Trương Ba cũng sẽ có cơ hội lựa chọn con đường đúng đắn. Đến phút cuối cùng, Hồn Trương Ba vẫn giữ một tâm hồn nhân hậu và rộng lượng.
Đề đọc hiểu Hồn Trương Ba, da hàng thịt - Đề 2
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:
Hồn Trương Ba: (sau một chút suy nghĩ) Ông Đế Thích ơi, tôi không thể tiếp tục sống trong thân xác vật chất này nữa, không thể chấp nhận được!
Đế Thích: Tại sao vậy? Có điều gì không ổn à!
Hồn Trương Ba: Không thể sống đồng thời ở hai thế giới khác nhau. Tôi muốn được tự do và toàn vẹn.
Đế Thích: Ông cứ tưởng mọi người đều có thể tự do và toàn vẹn ư? Thậm chí tôi cũng không được. Ở bên ngoài, tôi không thể sống theo ý mình. Ngọc Hoàng cũng vậy, thường phải tuân thủ theo danh vị Ngọc Hoàng. Dưới trần gian, trên thiên đình đều vậy, ngoại trừ ông. Ông đã bị gạch tên khỏi sổ Nam Tào. Thân thể ông đã tan biến trong bùn đất, chỉ còn lại dáng hình mờ nhạt của ông thôi!
Hồn Trương Ba: Sống dựa vào tài sản, của cải của người khác, thực sự không nên. Bây giờ, thân thể của tôi cũng phải sống nhờ vào thân hình này. Ông chỉ muốn tôi tiếp tục sống, nhưng việc sống ra sao thì ông không cần biết!
(Ngữ văn 12, tập hai, NXB Giáo dục – 2008, tr.149)
Câu 1. Đoạn trích trên xuất phát từ tác phẩm nào? Nó thuộc thể loại gì? Hãy giới thiệu một số đặc điểm của thể loại này.
Câu 2. Chủ đề chính của đoạn trích là gì?
Câu 3. Hồn Trương Ba thể hiện thái độ nào đối với tình hình 'Tôi muốn được là tôi toàn vẹn'? Hãy mô tả cảm nhận về tâm hồn của nhân vật Hồn Trương Ba.
Câu 4. Theo bạn, con người cần phải sống như thế nào?
GỢI Ý ĐÁP ÁN
Câu 1: Đoạn trích trên xuất phát từ tác phẩm 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt'
- Tác phẩm thuộc thể loại kịch.
- Kịch là một trong ba hình thức thể hiện hiện thực bằng hình tượng (trữ tình, tự sự, kịch) và là một trong bốn thể loại cơ bản của văn học (thơ, kí, truyện, kịch).
- Kịch là hình thức phản ánh cuộc sống bằng cách khám phá, phát hiện những mâu thuẫn, xung đột trong đời sống thực tại, sau đó diễn đạt thông qua hành động và ngôn ngữ đối thoại của các nhân vật
Câu 2: Chủ đề của đoạn trích là: Màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích thể hiện sự kiên quyết từ chối, không chấp nhận cảnh sống “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”
Câu 3:
- Trước vấn đề 'Tôi muốn được là tôi toàn vẹn.', Trương Ba thể hiện sự kiên quyết từ chối. Trong lời thoại của Hồn Trương Ba, ta thấy điều này được lặp lại nhiều lần: không thể, không thể, không thể. Ngoài ra, ông cũng mạnh mẽ chỉ ra sai lầm của Đế Thích: “Ông chỉ nghĩ đơn giản là cho tôi sống, nhưng sống như thế nào thì ông chẳng cần biết!”.
- Thái độ kiên quyết từ chối cảnh sống “bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo”, sống nhờ thân xác của người khác, là minh chứng cho tâm hồn trong sạch, ngay thẳng, và tự trọng của Hồn Trương Ba.
Câu 4: Dựa vào hai quan điểm chính dưới đây để viết bài
- Cuộc sống của con người thật quý giá, nhưng sống đúng với bản thân, sống trọn vẹn những giá trị mình mong muốn và theo đuổi là điều còn quý hơn. Ý nghĩa thực sự của cuộc sống nằm ở việc sống tự nhiên, hài hòa giữa tâm hồn và thể xác.
- Con người cần phải liên tục đấu tranh với khó khăn, với chính mình, chống lại sự vật chất để hoàn thiện bản thân và tiến tới những giá trị tinh thần cao quý: điều này thể hiện qua cuộc đối thoại với thân xác bề ngoài.
Đề đọc hiểu Hồn Trương Ba, da hàng thịt - Đề 3
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu dưới đây:
Hồn Trương Ba: (ngồi ôm đầu một lúc sau đứng dậy) Không! Không! Tôi không muốn tiếp tục sống như thế này mãi! (nhìn xung quanh) Tôi đã chán cái nơi ở không thuộc về mình rồi, chán lắm rồi! Cái thân thể này, thô lỗ và kềnh càng, khiến ta sợ hãi, ta chỉ muốn thoát ra khỏi nó ngay tức khắc! Nếu tâm hồn ta có thể tự do, ta mong muốn nó được giải phóng khỏi thân xác này, dù chỉ là một thoáng phút!
(Tại đây, bắt đầu màn kịch “Cuộc đối thoại giữa Hồn và Xác”. Trên sân khấu, Hồn Trương Ba tách ra khỏi thân xác và hiện thân dưới dạng nhân vật Trương Ba thật. Thân thể thịt vẫn ngồi yên trên chõng và lúc này chỉ còn là thân xác.)
Xác thịt: (bắt đầu) Vô ích, linh hồn nhạt nhòa của ông Trương Ba kia, ông không thể thoát ra khỏi tôi, dù chỉ là thân xác...
Hồn Trương Ba: A, mày cũng biết nói à? Vô lý, mày không thể nói chuyện! Mày không có giọng nói, chỉ là một thân xác vô tri không lời...
Xác thịt: Đúng đấy! Thân xác có giọng nói đấy! Ông đã biết giọng nói của tôi rồi, đã bị nó sai khiến liên tục. Chính bởi vẻ u ám, vô tri của mình mà tôi có sức mạnh ghê gớm, đôi khi thậm chí áp đặt lên cả linh hồn trong sạch của ông đấy!
Hồn Trương Ba: Nói dối! Mày chỉ là lớp vỏ bề ngoài, không mang ý nghĩa gì cả, không có tư duy, không có cảm xúc!
Xác thịt: Thực sự thế không?
Hồn Trương Ba: Hoặc nếu có, thì chỉ là những thứ hèn mọn, mà bất kỳ loài thú nào cũng có: ham ăn ngon, ham rượu thịt…
Xác thịt: Chắc chắn, chắc chắn. Tại sao ông không kể tiếp: Khi ông ở bên nhà tôi… Khi ông đứng bên cạnh vợ tôi, tay chân run rẩy, hơi thở nóng rực, cổ nghẹn lại… Đêm hôm đó, gần như…
Hồn Trương Ba: Im lặng! Đó là mày, là chính mày, chân tay mày, hơi thở của mày…
Xác thịt: Tôi cũng không ghen tỵ chút nào! Ai lại ghen tỵ với bản thân mình chứ! Tôi chỉ đau đáu vì tại sao đêm đó ông bỏ trốn, mất tích một cách vô lý!... Nhưng, để ta thật lòng một chút: Ông không cảm thấy hào hứng gì à? Cái món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi, và những điều khác đều làm cho tâm hồn ông bồi hồi cảm xúc phải không? Để hài lòng tôi, ông không muốn tham gia chút gì không? Nào, trả lời thật lòng đi!
Hồn Trương Ba: Ta… ta… đã nói mày im lặng đi!
Xác thịt: Rõ ràng là ông không dám đáp. Ông không thể che giấu gì được khỏi tôi! Hai ta đã hoà nhập vào một rồi!
Hồn Trương Ba: Không! Ta vẫn giữ một cuộc sống riêng: nguyên vẹn, trong trắng, thẳng thắn…
Xác thịt: Thật buồn cười! Khi ông phải tồn tại nhờ vào tôi, tuân theo yêu cầu của tôi, mà vẫn tự nhận mình là nguyên vẹn, trong trắng, thẳng thắn!
Hồn Trương Ba: (bịt tai lại) Ta không muốn nghe mày nữa!
Xác thịt: (lắc đầu) Ông cứ bịt tai lại đi! Không thể tránh khỏi tôi đâu! Thực ra ông nên biết ơn tôi. Tôi đã mang lại sức mạnh cho ông. Ông còn nhớ khi ông tát thằng con, máu chảy không? Sức mạnh của tôi đã giúp con giận của ông trở nên mạnh mẽ hơn… Ha ha!
Hồn Trương Ba: Ta không cần sức mạnh biến ta thành một kẻ tàn bạo.
Xác thịt: Nhưng ông phải thừa nhận tôi là phần thiết yếu mà ông phải phục tùng! Đừng đổ lỗi cho tôi… (buồn rầu) Sao ông coi thường tôi như vậy? Tôi cũng đáng được tôn trọng đấy! Tôi là cái bình chứa linh hồn. Nhờ có tôi, ông có thể làm việc, trải nghiệm cuộc sống. Tôi là cầu nối giữa ông và thế giới xung quanh… Khi muốn làm tổn thương tinh thần của con người, họ thường làm tổn thương thể xác… Những người nổi tiếng như ông thường coi tâm hồn quan trọng, nhưng lại bỏ qua sự khổ sở của thân xác… Mỗi khi tôi đòi ăn, đòi thịt, có gì sai đâu? Sai ở chỗ không đủ đầy cho tôi…
Hồn Trương Ba: Nhưng… Nhưng…
Xác thịt: Hãy công bằng hơn, ông Trương Ba ạ! Từ nãy đến giờ chỉ có ông nói nặng lời với tôi, còn tôi vẫn lịch sự với ông đấy. (thì thầm) Tôi biết cách chiều chuộng linh hồn.
Hồn Trương Ba: Chiều chuộng?
Xác thịt: Chứ sao? Tôi thông cảm với những “trò chơi tâm hồn của ông”. Nghĩa là: Khi một mình, ông cho rằng mình có tâm hồn cao khiết, chỉ vì hoàn cảnh, để sống mà không phải nhường nhịn tôi. Sau khi làm điều gì xấu, ông lại đổ tội cho tôi, để lòng nhẹ nhõm. Tôi hiểu: Ông cần bảo vệ tự ái. Tâm hồn rất quan trọng! Ha ha, miễn là… ông vẫn thỏa mãn thèm khát của tôi!
Hồn Trương Ba: Lí lẽ của anh thật đê tiện!
Xác thịt: Ấy đúng rồi, ông bắt đầu gọi tôi là anh rồi! Không phải lí lẽ của tôi, tôi chỉ nhắc lại những điều ông thường nói với mình và người khác thôi! Hai ta vẫn là một!
Hồn Trương Ba: (như hoảng sợ) Trời ơi!
Xác hàng thịt: (an ủi) Ông đừng lo lắng! Tôi không muốn gây khổ cho ông, vì tôi cũng cần ông. Hãy ngừng tranh cãi đi! Không còn lựa chọn nào khác! Chúng ta phải sống hòa hợp với nhau thôi! Hồn này của tôi, hãy trở về với tôi đi!
(Ngữ văn 12, tập hai, NXB Giáo dục – 2008, tr.143-146)
Câu 1. Đoạn trích trên được lấy từ tác phẩm nào? Của tác giả nào? Hãy giới thiệu về tác giả đó.
Câu 2. Chủ đề của đoạn trích là gì?
Câu 3. Xác định lối diễn ngôn ngữ của đoạn trích.
Câu 4. Phân tích tâm trạng bi kịch của Hồn Trương Ba khi sống trong xác anh hàng thịt.
Câu 5. Anh/chị đồng ý hay phản đối những lập luận của anh hàng thịt trong phần đoạn trích in đậm? Vì sao?
GỢI Ý ĐÁP ÁN
Câu 1: Đoạn trích trên được trích từ tác phẩm Hồn Trương Ba, da hàng thịt của nhà văn Lưu Quang Vũ.
- Giới thiệu một số đặc điểm về tác giả:
- Lưu Quang Vũ là một nghệ sĩ đa tài: Viết thơ, vẽ tranh, sáng tác truyện, viết luận, nhưng thành công lớn nhất trong việc soạn kịch. Ông được công nhận là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại.
- Công trình sáng tác của Lưu Quang Vũ thường phản ánh những vấn đề nóng hổi trong xã hội, góp phần quan trọng vào quá trình đổi mới của đất nước, đồng thời mang lại sự phong phú cho sân khấu Việt Nam hiện đại. Kịch của ông thường thu hút người đọc, người xem không chỉ bằng những xung đột xã hội mạnh mẽ mà còn bằng những mâu thuẫn trong lối sống và quan điểm về cuộc sống, qua đó khẳng định ước vọng về sự hoàn thiện của cuộc sống và con người.
Câu 2: Chủ đề của đoạn trích: Cuộc trò chuyện giữa Hồn Trương Ba và xác hàng thịt về sức mạnh của tâm hồn và thân xác.
Câu 3: Phần văn bản được viết theo phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Cơ sở xác định: Đoạn văn thể hiện rõ các đặc điểm của phong cách ngôn ngữ nghệ thuật:
- Tính hình tượng: Trong đoạn văn, hai nhân vật Hồn Trương Ba và xác hàng thịt được miêu tả với những lời nói, cử chỉ, tính cách và quan điểm sống cụ thể.
- Tính truyền cảm: Đoạn văn mang lại cho độc giả cảm giác buồn bã, thất vọng trước sự thống trị, chiếm lĩnh của cái thể xác đối với những giá trị trong sáng, cao quý trong con người.
- Tính cá nhân hóa: Mỗi nhân vật (Hồn Trương Ba, xác hàng thịt) được thể hiện qua phong cách riêng biệt trong lời nói của họ. Hồn Trương Ba đau khổ, đau đớn, trong khi xác hàng thịt lại biểu hiện sự chế nhạo và không ngừng đưa ra những lý lẽ không tôn trọng.
Câu 4: Bi kịch của linh hồn Trương Ba khi bị giam cầm trong thể xác hàng thịt:
- Linh hồn Trương Ba phải chịu đựng trong hoàn cảnh đau đớn và phi lý, bị thân xác hàng thịt điều khiển và kiểm soát.
Câu 5: Những lý do của anh hàng thịt trong đoạn văn in đậm vừa hợp lý vừa không hợp lý:
- Hợp lý: Trong mối quan hệ với linh hồn, thân thể đóng vai trò quan trọng, là nơi chứa đựng linh hồn và giúp linh hồn tồn tại. Phần này đáng được chấp nhận.
