Bố thí ba la mật là gì? Hiểu rõ điều này bạn sẽ tự nhìn lại bản thân mình

(Mytour) Không ít người thực hành bố thí nhưng không phải ai cũng hiểu Bố thí ba la mật là gì? Tìm hiểu khái niệm này sẽ mở ra cho bạn một cách nhìn hoàn toàn mới trong việc giúp đỡ người khác.

Chúng ta vốn đã biết rằng bố thí là một hành động tích cực giúp tích lũy rất nhiều công đức. Tuy nhiên, không ít người vẫn bố thí sai phương pháp. Không chỉ xuất phát từ cách cho mà còn từ tâm của người cho, có người bố thí vì để thể hiện, để có chút danh tiếng, để được xem là người tốt, thiện lành hoặc mong được thoát nạn, cầu may. 

Bất cứ việc gì có động cơ phía sau đó đều không có nhiều lợi ích cho mình. Đức Phật dạy rằng, khi chúng ta trao cho người khác dù là vật chất, công sức hay kiến thức, chúng ta cũng không mong đợi phần thưởng. Chúng ta tặng mà không gắn bó với món quà hay người nhận. Chúng ta thực hành bố thí là để giải phóng lòng tham và bám víu của chính mình mà thôi.

Chỉ khi cho đi một cách vô tư, không mong cầu được ai đáp trả thì chúng mới tích luỹ công đức và tạo ra nghiệp lành đem lại hạnh phúc. Nếu thực hành đúng hành bố thị này thì đó chính là bố thí ba la mật.

 

Ba la mật có nghĩa là hân hoan, mong mỏi để đạt được giác ngộ, điều hướng về phía chúng sinh mà không mong đợi sự đền đáp.

Động cơ để một người thực hành bố thí có thể đa dạng, nhưng khi nói đến bố thí, ta nhận ra có ba yếu tố tạo thành, đó là: người cho (năng thí), vật thí và người nhận (sở thí).

Bố thí ba la mật hay bố thí không trụ tướng trong tiếng Phạn là Dana paramita. Nó bao gồm 3 phương diện được gọi là Tam Luân Không Tịch. Tức là không thấy người cho, vật cho và người nhận. Đây là 3 yêu cầu để người thực hành bố thí ba la mật không bị ràng buộc bởi cái tôi của mình.

Tam Luân Không Tịch được hiểu là: Trước tiên, không nên tự cao hơn những gì mình làm, cho rằng mình đã có lòng tốt với người khác. Không nên hy vọng người khác sẽ biết ơn và đền đáp. Không nên đánh giá vật phẩm mình trao tặng có giá trị hay không. Bất cứ điều gì ta có thể cho đi, hãy cho đi, và sau khi đã trao, không nên nghĩ về nó nữa.

Có thể nói bố thí Ba la mật không có thái độ đòi hỏi, tại thời điểm đó, không gian đó, khi làm một điều tốt cho người khác, việc đó đã hoàn thành, việc người khác có biết ơn mình hay không là việc của họ, ta không nên quan tâm.

Dù 2 nguồn kinh điển Pali và Đại Thừa có quan điểm khác nhau về bố thí ba la mật, nhưng điều quan trọng mà chúng ta cần chú ý là: Khi làm một việc thiện, chúng ta cần hiểu rằng chúng ta đang làm điều đó cho bản thân để tiến gần hơn tới việc hoàn thiện đạo Bồ Tát và đạt được giác ngộ – sự giải thoát. Cuộc sống này, việc giúp đỡ người khác chính là việc giúp đỡ chính mình, không phải chỉ giúp đỡ người khác mà thôi. Khi chúng ta hiểu điều này, việc cho đi sẽ mang lại lòng thanh thản và nhẹ nhàng hơn.

Đôi khi việc cho đi mà không cần nhận lại là niềm tin được xây dựng trong bố thí ba la mật. Điều quan trọng cần nhớ là trong bố thí ba la mật, không có việc cho những người không muốn nhận, cho những thứ không phù hợp hoặc không cần thiết với họ vào thời điểm đó. Ví dụ, nếu chúng ta cho mà đối phương không nhận, thì việc cho – nhận đó không được coi là thành công. Quan trọng nhất là người nhận đang cần những gì mà chúng ta muốn cho, nếu không họ sẽ không tiếp nhận được. Việc cho và nhận phải xảy ra cùng một lúc, không thể chỉ có một phía, cho và nhận là một. Bằng cách này, việc cho và nhận được hiểu biết như vậy được gọi là sự hoàn hảo của việc bố thí.

Trong Phật giáo, người khác cũng chính là chúng ta. Vì vậy, để không có điều kiện kèm theo trong việc cho – nhận, chúng ta cần nhận ra rằng không có gì là hoàn toàn riêng biệt, mọi vật tồn tại nhờ vào mối quan hệ tương quan của chúng.

Khi giúp đỡ người khác, chúng ta đã có niềm vui từ việc đó. Việc có ai đó cảm ơn hay không, việc nói lời cảm ơn cũng không còn quan trọng nữa. Chúng ta sẽ không rơi vào chủ nghĩa kì vọng kết quả, bởi vì chúng ta biết rằng có luật nhân quả đang áp dụng đối với những việc làm thiện mà chúng ta thực hiện.

Bố thí chưa đạt tới ba la mật khi chúng ta vẫn kỳ vọng người khác sẽ biết ơn, ghi nhớ công ơn của chúng ta và trả lại khi cần. Thực tế, suy nghĩ này khá phổ biến, do đó, chúng ta cần thay đổi nhận thức về việc bố thí, giúp đỡ ai đó và sau đó quên đi.

Dù người thực hiện bố thí ba la mật không mong muốn sự hoàn lại từ người nhận, nhưng người nhận cần nhớ điều này để có thể đáp lại khi có dịp. Họ cần xem người thực hiện như là một bản mẫu để thực hành ba la mật, từ đó tránh được phiền toái khi làm việc thiện.

Trong một góc độ khác, không chỉ là việc muốn giúp đỡ người khác mà còn là cách chúng ta trả lại thế giới này, vũ trụ này những điều đã được ban cho chúng ta. Những lợi ích chúng ta thu được cũng là nhờ vào sự giúp đỡ của nhiều người. Không ai có thể tồn tại một mình.