Bốc mộ cần chuẩn bị những gì? Những lưu ý quan trọng khi thực hiện bốc mộ

Tại các tỉnh miền Bắc, phong tục bốc mộ đã tồn tại từ lâu, thể hiện lòng hiếu kính đối với tổ tiên. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ về quy trình và những điều cần chuẩn bị khi thực hiện bốc mộ. Trong bài viết này, Mytour sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và những vật dụng cần thiết để thực hiện lễ bốc mộ một cách chu đáo.

I. Tại sao phải tiến hành bốc mộ?

Bốc mộ, hay còn gọi là sang cát hoặc cải táng, là một nghi lễ truyền thống của người Việt, thể hiện lòng thành kính và sự quan tâm đối với người đã khuất. Đây là một phong tục giúp người đã ra đi yên tâm, thanh thản hơn.

Thông thường, lễ bốc mộ được tổ chức sau ba năm kể từ ngày người mất, vào một ngày đẹp và giờ tốt. Con cháu trong gia đình sẽ tập hợp đông đủ để làm lễ tế bái, thể hiện sự thành kính trước khi tiến hành bốc mộ.

II. Những vật dụng cần thiết khi tiến hành bốc mộ?

Trước khi tiến hành bốc mộ, gia đình cần xem ngày, lựa chọn thời điểm thích hợp với mệnh của người đã khuất. Tuy nhiên, nhiều gia đình lại chọn ngày theo tuổi của trưởng nam trong gia đình, bởi họ tin rằng người con trai cả là người sẽ gánh vác mọi điều may mắn và xui xẻo của dòng họ.

Thời điểm lý tưởng để tiến hành bốc mộ là vào mùa thu, khi thời tiết dễ chịu, không quá nóng cũng không quá lạnh. Ngoài ra, bốc mộ nên thực hiện vào buổi sáng sớm hoặc buổi tối để tránh ánh sáng mặt trời, điều này giúp xương cốt không bị đen, giữ được sự trang nghiêm cho nghi lễ.

1. Các vật phẩm cần chuẩn bị trước khi bốc mộ

Trong lễ bốc mộ, gia đình cần chú ý chuẩn bị ba vật phẩm quan trọng dưới đây để đảm bảo nghi lễ diễn ra thuận lợi, mang lại may mắn:

1.1. Quách

Quách là chiếc quan tài dùng để đựng hài cốt của người đã khuất sau khi tiến hành bốc mộ. Thông thường, người ta sẽ lựa chọn quách làm từ gỗ, bởi vì chất liệu này có khả năng chống lại độ ẩm trong thời gian dài mà không lo bị mối mọt hay biến dạng. Bên cạnh gỗ, các chất liệu như sành, sứ, xi măng hay đá cũng được nhiều gia đình sử dụng.

1.2. Tiểu

Tiểu là chiếc hộp nhỏ được chế tác từ sành, sứ, gỗ… dùng để đựng xương cốt của người đã khuất. Sau khi bốc mộ, gia đình sẽ đặt hài cốt vào trong tiểu, và tiếp tục đặt tiểu vào trong quách để bảo vệ.

1.3. Giấy tráng kim

Giấy tráng kim là loại giấy màu vàng, thường được dùng trong lễ bốc bát hương và khi bốc mộ. Lớp giấy này có tác dụng bao quanh hài cốt, giúp bảo vệ di thể người đã khuất. Theo thời gian, giấy sẽ phân hủy, nhưng phần kim loại bên trong vẫn sẽ lưu lại cùng với xương cốt của người thân.

Ngoài ba vật dụng quan trọng đã kể, gia đình cũng cần chuẩn bị thêm những vật phẩm khác như thất bảo, vải áo bọc cốt, hoa cúc khô, tiền cổ, đồng trinh, ngũ vị hương để rửa xương cốt, đá thạch anh ngũ sắc, quế thơm để đun nước lau tiểu quách, cùng với nêm gỗ để cố định tiểu trong quách…

2. Chọn thời gian để bốc mộ

Theo phong tục truyền thống, sau khoảng 3 năm kể từ khi chôn cất, gia đình sẽ phải tiến hành lễ bốc mộ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, sau 3 năm, hài cốt vẫn chưa phân hủy hoàn toàn. Do đó, hiện nay, nhiều gia đình thường kéo dài thời gian này lên từ 5 đến 7 năm để đảm bảo rằng di thể đã phân hủy hoàn toàn.

3. Cách chọn đất để đặt mộ

Theo lời cha ông, con cháu nên chọn những nơi đất chưa bị xới lên, nền đất còn chắc chắn và vững vàng. Tránh chọn những khu vực đất mềm, tơi xốp vì không tốt cho người đã khuất.

4. Thủ tục xin phép bốc mộ

4.1. Các lễ vật cần dâng cúng khi bốc mộ

Trước khi tiến hành lễ bốc mộ, gia đình cần chuẩn bị các vật phẩm lễ vật để dâng lên trời đất và người đã khuất, bao gồm các thứ sau:

• 50kg củi khô
• 2 lít rượu trắng
• 50 lít nước tinh khiết
• 50 lít nước Vang (hương ngũ vị)
• 3 chậu mới to
• 1 bàn chải đánh răng chưa sử dụng
• 2 bàn chải lớn chưa dùng
• 10 khăn mặt mới chưa dùng
• 20 tờ giấy kim
• 1 mảnh vải điều mới

4.2. Lời văn khấn bốc mộ

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Con thành tâm kính lễ chín phương Trời, mười phương Chư Phật, cùng tất cả Chư Phật mười phương.

Con kính lễ Đức Đương Cảnh Thành Hoàng cùng các vị Đại Vương.

Con kính lễ ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.

Con kính lạy tổ tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ.

Hôm nay, ngày ... tháng ... năm ..., tại tỉnh ... huyện ... xã ... thôn ...

Hiển khảo (hoặc tỷ) ... mộ tiền.

Chúng con đau xót nhớ về cha (hoặc mẹ), người đã khuất, giờ đã rời xa cõi trần.

Hồn về cõi vĩnh hằng, thân xác chỉ còn lại ba thước đất, phải an nghỉ dưới lòng đất.

Hồn phách lạc lõng, hình hài khó giữ vẹn tròn trong nghìn năm.

Ngày trước, gia đình lo toan bối rối, đặt mộ chưa đúng hướng.

Từ nay, tìm được đất đai tươi tốt, sửa sang lại, cầu bình an cho phần mộ.

Hôm nay, phần mộ đã chuyển xong, lễ Ngu kính xin cúng tế.

Nguyện xin hồn thiêng phù hộ, cầu cho âm phần vĩnh hằng.

Phúc đức truyền lại, bảo vệ con cháu, hương hỏa đời đời.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Theo truyền thống, trước và sau khi di chuyển mộ, cần làm lễ khấn trình Long Mạch, Sơn Thần và Thổ Thần tại cả nơi cũ và nơi mới. Sau đây là bài văn khấn dành cho Long Mạch, Sơn Thần và Thổ Thần.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Con xin cúi lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, và tất cả các Phật mười phương.

Con kính cẩn lạy Đức Hoàng Thiên, Hậu Thổ cùng chư vị Tôn thần.

Con thành tâm kính lạy các ngài Long Mạch, Sơn Thần, Thổ Địa, và các vị Thần linh cai quản vùng đất này.

Hôm nay là ngày … tháng … năm …

Tín chủ chúng con xin trình diện: …

Chúng con cư trú tại …

Hôm nay là ngày Cải Cát (dời mộ, sửa mộ) của … phần mộ tại …

Chúng con và toàn thể gia đình xin tuân thủ theo nghi thức chuẩn bị hương hoa, lễ vật dâng lên án toạ Tôn thần cùng chư vị uy linh, thành tâm tấu trình.

Chúng con kính cáo Sơn Thần, Thổ Thần, Long Mạch cùng các vị Thần linh, xin cúi đầu xin sự chứng giám và phù hộ cho gia đình chúng con luôn bình an, thịnh vượng, vạn sự như ý.

Chúng con dâng lễ vật với tấm lòng thành kính, mong được sự phù hộ và độ trì của các ngài.

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

Nam mô A Di Đà Phật!

5. Nghi lễ tạ mộ

Sau khi hoàn tất thủ tục xin phép bốc mộ, gia chủ sẽ thực hiện nghi lễ tạ mộ để thể hiện lòng biết ơn đối với người đã khuất, đồng thời cầu xin thần linh bảo vệ mộ phần. Lễ tạ mộ bao gồm phần lễ kính thờ quan thần, thần linh bảo vệ, phần dâng lời cảm tạ, giải thích lý do tạ mộ, phần cầu nguyện và phần kết lễ.

III. Các bước tiến hành bốc mộ

Quy trình bốc mộ sẽ được thực hiện qua 4 bước cơ bản như sau:

• Bước 1: Chuẩn bị đồ lễ

Người thân, con cháu trong gia đình sẽ xem ngày tốt và chuẩn bị đầy đủ các vật dụng cần thiết như đã được liệt kê ở trên trước khi tiến hành lễ cúng.

• Bước 2: Chọn vị trí huyệt mộ

Trước khi tiến hành dỡ đất, gia đình cần xác định vị trí huyệt mộ một cách chính xác để tránh việc đào nhầm hoặc sai sót.

• Bước 3: Làm sạch âm khí

Khi đã mở ván Thiên, gia đình sẽ tiến hành thủ tục tẩy rửa âm khí bằng rượu mạnh. Sau đó, việc lấy cốt sẽ được thực hiện. Nếu xương chưa phân hủy hoàn toàn, cần sử dụng xăng để đốt cháy phần da thịt còn lại.

• Bước 4: Kiểm tra lại hài cốt

Sau khi hoàn tất việc tẩy rửa âm khí, hài cốt sẽ được lấy lên, rửa sạch, và sắp xếp lại cẩn thận trên một tấm vải đỏ theo thứ tự đúng đắn.

IV. Những điều kiêng kỵ khi bốc mộ

Vì đây là một nghi lễ tâm linh quan trọng, những người tham gia cần chú ý đến các kiêng kỵ sau để tránh gặp phải rủi ro:

1. Người đang mang bệnh, phụ nữ mang thai và trẻ em không nên tham gia bốc mộ.
2. Những người có tuổi không hợp với người đã khuất không được phép tham gia.
3. Không nên phá long mạch, lựa chọn vị trí cải táng sao cho phù hợp.
4. Không thực hiện bốc mộ vào ban ngày.

V. Những lưu ý quan trọng khi tiến hành bốc mộ

Bên cạnh những yếu tố quan trọng đã được đề cập, gia đình cần lưu ý thêm một số điều nhỏ khi thực hiện lễ cải táng cho người đã khuất.

1. Đảm bảo hoàn thành đầy đủ các thủ tục xin phép bốc mộ trước khi bắt đầu và thực hiện lễ cúng sau khi cải táng xong.
2. Chọn những đơn vị, tổ chức có uy tín và kinh nghiệm để thực hiện các thủ tục bốc mộ, tránh tự làm để đảm bảo an toàn và chính xác.
3. Chọn ngày giờ hoàng đạo, tránh trùng tang để không ảnh hưởng đến con cháu sau này.
4. Nên đặt lễ tại các cơ sở uy tín, đã có nhiều kinh nghiệm để tránh thiếu sót trong quá trình thực hiện.