[Bookademy] 'Chó Săn Miền Bom Đạn': Một Câu Chuyện Ngụ Ngôn Nhân Văn Với Diện Mạo Thú Tính

Chó Săn Miền Bom Đạn là một tiểu thuyết Khoa Học Quân Sự do Adrian Tchaikovsky sáng tác. Trong thế giới của câu chuyện, con người đã phát triển công nghệ sinh học đến mức đủ tiên tiến để tạo ra những sinh vật lai gọi là Sinh Dạng, được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau. Trong số đó, công việc phổ biến nhất của những Sinh Dạng này là làm lính đánh thuê, và Đại Ca là một trong số chúng.

Đặc biệt, Đại Ca được tạo thành từ một con pitbull, nhưng đã trải qua quá trình cải tạo đến mức gần như không còn giống với loài chó nữa. Những đặc điểm nổi bật của giống chó được giữ lại và nâng cấp, cùng với việc tích hợp một phần trí thông minh con người và các thiết bị liên lạc, truy cập dữ liệu để tăng cường khả năng chiến đấu, biến nó thành một người lính lý tưởng và trung thành tuyệt đối.

Với sự hỗ trợ của biệt đội Bầy Đột kích Đa mẫu dạng, bao gồm 3 thành viên khác là Rồng (Sinh Dạng gốc thằn lằn), Mật (Sinh Dạng gốc gấu) và Ong (chắc không cần giải thích đâu nhỉ 🐧?), Đại Ca là một hung thần ngoài chiến trường, chuyên reo rắc nỗi kinh hoàng cho những kẻ phản bội ở vùng Campeche, Đông Nam Mexico. Tất cả vì Ông Chủ. Bởi vì Ông Chủ là vua của nó. Và vì Ông Chủ khen nó là Chó Ngoan. Và Ông Chủ khen vì nó giết địch. Và nó giết địch vì Chó Ngoan biết nghe lời Ông Chủ. Và…

Và khi nó bị gọi là Chó Hư nhưng nó lại cảm thấy như Chó Ngoan, điều gì sẽ xảy ra?

Nếu không còn Ông Chủ để chỉ cho nó ai là địch, thì điều gì sẽ xảy ra?

Nếu nó được gọi là Chó Ngoan nhưng lại phải làm việc như Chó Hư, thì chuyện gì sẽ xảy ra?

Nếu Ông Chủ của nó bị gọi là Người Hư, thì điều gì sẽ xảy ra?

Trong phần giới thiệu sơ lược, mình gọi cuốn sách này là Khoa Học Quân Sự, tức là truyện Khoa Học Viễn Tưởng về quân sự, chiến tranh, binh lính,… Xét trên một số góc độ thì gọi như vậy cũng đúng, vì các chủ đề liên quan đến những điều này thường xuyên xuất hiện trong câu chuyện, dù trực tiếp hay gián tiếp. Nhưng đồng thời, gọi đây là Khoa Học Quân Sự thì thực sự là hạ thấp quá, bởi vì Chó Săn Miền Bom Đạn cao hơn rất, rất nhiều.

Tầm khoảng 1/4, 1/3 đầu của truyện thì đây gần như là Khoa Học Quân Sự thuần túy, chỉ khác ở chỗ thay vì là người thì lại là chó (và một số con khác, nhưng chó là chủ yếu). Thông thường, các tác phẩm Khoa Học Viễn Tưởng thường có phần mở diễn ra chậm rãi, để xây dựng cốt truyện cho thế giới của câu chuyện, nhưng Chó Săn Miền Bom Đạn lại không thế. Tchaikovsky kết hợp việc thiết lập bối cảnh với các phân đoạn hành động một cách trơn tru, giúp câu chuyện không bao giờ có khoảng lặng. Luôn có một sự kịch tính nào đó diễn ra, khiến người đọc luôn háo hức và luôn hiểu được những thông tin cốt lõi mà không bị áp đặt quá nhiều thông tin, đồng thời nhanh chóng hiểu được cấu trúc thế giới của câu chuyện.

Đặc biệt, nếu bạn thích những tình tiết hành động gay cấn như trong The Expendables hoặc The A Team, thì phần này chắc chắn sẽ là một trong những đỉnh cao. Tác giả miêu tả chi tiết những nhiệm vụ mà nhóm Bầy Đột Kích Đa Mẫu Dạng thực hiện đến nổi rợn người, đồng thời cho thấy cách mỗi con được điều chỉnh để phù hợp với một mục tiêu cụ thể và làm việc cùng nhau một cách hài hòa. Trong phần này, tác giả sẽ khiến bạn vừa bị ấn tượng, vừa sởn gai ốc trước sự tàn bạo và khắc nghiệt của chiến tranh.

Nhưng không chỉ dừng lại ở những cảnh đấu đầu gay cấn, Tchaikovsky còn đưa vào nhiều chủ đề ẩn sau về đạo đức và chiến tranh. Các chủ đề này đã bắt đầu xuất hiện từ đoạn đầu tiên, xen kẽ trong cách mô tả nhân vật (sẽ được thảo luận chi tiết ở phần nhân vật sau). Phần đầu thì không đặt trực tiếp câu hỏi nào, nhưng qua những lời văn nhuốm bóng và ám chỉ (thực ra không hẳn là ám chỉ, nhưng trên lý thuyết vẫn không nói rõ hết 🐧), Tchaikovsky sẽ khiến bạn tự đặt ra rất nhiều câu hỏi xoay quanh những gì bạn đang thấy, và không thể tránh khỏi kết nối chúng với thực tế ngoài đời. Với rất nhiều vấn đề và chủ đề được tích hợp một cách tinh tế vào trong câu chuyện, bạn có thể quyết định liệu tất cả chỉ là các khía cạnh của một thực tế chung, hay là nhiều thực tế khác nhau hội tụ vào một.

Mặc dù tiến đến giữa trận, câu hỏi tiềm ẩn luôn đi kèm với Sinh Dạng này đã được đặt ra trực diện với thế giới, khi mọi người cùng nhau phân tích những khía cạnh tối tăm của Đại Ca và các dạng thức sống Sinh Dạng. Bên cạnh đó, cũng có những câu hỏi mới mẻ được nêu ra, vượt ra khỏi sự chú ý của mọi người. Không chỉ là vấn đề đạo đức và tình người, mà còn là những vấn đề pháp lý và xã hội kinh tế liên quan đến sự tồn tại của Sinh Dạng. Đây là lúc mọi người chứng kiến cuộc đấu tranh giữa các ý tưởng và thông điệp. Mặc dù có sức hấp dẫn, nhưng mọi người vẫn muốn biết tương lai của Đại Ca và nhóm của mình sẽ ra sao.

Không cần lo lắng về việc hành động giảm bớt, bởi vì nó chỉ chuyển sang một dạng khác. Các trận chiến vẫn gay cấn nhưng quy mô nhỏ hơn và có tính chất khác biệt. Thậm chí, một số hành động có thể làm người xem cảm thấy đau lòng hoặc hồi hộp hơn, vì chúng có thể trở nên vô nghĩa hoặc vì mục tiêu đã gần kề và mọi thứ có thể sụp đổ bất cứ lúc nào.

Nhưng ở phần cuối, Tchaikovsky lại đưa ra một điều bất ngờ.

Phần cuối lý thuyết của câu chuyện này chứa đựng những yếu tố thành công của các phần trước. Nó kết hợp hành động gay cấn với triết lý nhân sinh và ý tưởng sáng tạo, nhưng mọi thứ vẫn rời rạc và không nhất quán. Phần này có những ý tưởng thú vị nhưng cũng làm tác phẩm trở nên rối ren hơn, khiến cho kết cục trở nên không thực sự hài lòng. Nó giống như một nồi canh có đủ nguyên liệu nhưng lại không ngon miệng.

Nếu không vướng phải vấn đề này, tác phẩm có thể được đánh giá cao hơn. Tuy ý tưởng hay nhưng không thể phá hỏng cốt truyện như vậy. Nếu không có vấn đề này, tác phẩm có thể được đánh giá cao từ 9.5 trở lên.

---

Chó Săn Miền Bom Đạn không phải là một tác phẩm Khoa Học Giả Tưởng cứng nhắc, và phần công nghệ của nó rất dễ tiếp cận. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nó thiếu sâu sắc hay nhạt nhẽo. Ngược lại, thế giới của Chó Săn Miền Bom Đạn được mô tả một cách tỉ mỉ và chi tiết, giữ cho mọi người tò mò, nhưng vẫn giải quyết mọi thắc mắc và lỗ hổng để mọi người có thể nhìn nhận nó như một tương lai khả dĩ.

Điểm chính của thế giới này nằm ở công nghệ chỉnh sửa sinh học đầy gợi cảm, mà Bác sĩ Moreau đã tạo ra một bộ lũ nửa người nửa thú, đó là Đại Ca và đồng bọn. Khi công nghệ này mới xuất hiện, có lẽ mọi người sẽ thấy nó hơi cơ bản, giống như mấy con robot khổng lồ trong anime: chấp nhận có công nghệ như vậy để câu chuyện trở nên hấp dẫn, đừng nên quá nghĩ ngợi hay đặt nhiều câu hỏi. Lý do là vì Tchaikovsky chủ yếu tập trung vào các ý tưởng bề ngoài của công nghệ này, gần như đưa tất cả các ý tưởng hấp dẫn ra để mọi người thấy hứng thú, thay vì đi vào chi tiết.

Và nếu việc làm người đọc lác mắt là mục tiêu của tác giả, thì ông ấy đã thành công. Nghe cách tác giả mô tả các Sinh Dạng khiến ta thực sự rùng mình trước cách chúng được nâng cấp, từ việc biến đổi xác thịt đến việc tích hợp các công nghệ cao như súng ống tự động, nọc độc giết người, chip liên lạc với căn cứ và với nhau, vẩy giáp tàng hình, da chống đạn,... Đọc những đoạn như thế này, đặc biệt khi chúng lâm trận, ta sẽ như được quay về thời thơ ấu, tưởng tượng các trận đánh hoành tráng.

Nhưng chỉ sau 1, 2 chương, người đọc sẽ nhận ra ấn tượng ban đầu của họ có phần sai lệch. Thế giới và công nghệ trong này không chỉ hấp dẫn bề ngoài, mà còn hoàn hảo ở mọi khía cạnh. Không có việc tác giả viết công nghệ một cách nông cạn và hy vọng mấy trận pháo hoa sẽ làm mờ đi sự tò mò của độc giả, ông ấy chỉ đơn giản muốn khám phá sâu hơn về công nghệ sau khi đã thu hút sự chú ý của độc giả.

Vì không phải là Khoa Học Viễn Tưởng nặng tính kỹ thuật, Tchaikovsky không bàn nhiều về lý thuyết khoa học hay thông số kỹ thuật để tạo ra Sinh Dạng. Thay vào đó, ông phân tích kỹ lưỡng từng hệ lụy, điểm yếu, điểm mạnh và các ứng dụng ngoài chiến tranh. Mọi câu hỏi có thể nảy ra, như tại sao có công nghệ để làm A mà không áp dụng vào B, hoặc tạo một biến thể A’, đều được ông giải đáp. Tchaikovsky còn giải thích rõ ràng việc A đã được áp dụng vào B ra sao trong thế giới của Chó Săn Miền Bom Đạn, cùng với phản ứng của xã hội về điều đó. Ông còn giới thiệu những yếu tố C, D, E mà ta chưa nghĩ đến và phân tích chúng một cách hấp dẫn, khiến người đọc không khỏi khâm phục sự tỉ mỉ của ông.

---

Đây có thể là phần đặc biệt nhất của tác phẩm, bởi nó sẽ khiến người đọc hoặc vô cùng yêu thích, hoặc vô cùng ghét bỏ.

Mình nói rất nghiêm túc.

Truyện chuyển điểm nhìn qua nhiều nhân vật, từ con người đến Sinh Dạng, từ phe ta đến phe địch (mặc dù khái niệm “địch” và “ta” chỉ mang tính tương đối và có thể thay đổi nhanh chóng như cổ phiếu GameStop 🐧). Tuy nhiên, trọng tâm vẫn là đám Sinh Dạng, đặc biệt là Đại Ca.

Khoảng 2/3 cuốn sách này, ta sẽ cùng Đại Ca thực hiện nhiệm vụ và suy ngẫm về số phận. Có thể anh em đã ngán việc mình khen ngợi Tchaikovsky, nhưng thật sự ông ấy viết rất tài tình. Phần của Đại Ca đậm chất giọng của một con chó, với câu văn ngắn gọn, lặp lại, phản ánh sự hiểu biết hạn chế của nó về thế giới xung quanh, dù đã được nâng cao trí tuệ. Ta sẽ thấy nó luôn hướng về chủ nhân, mong muốn làm hài lòng và vui mừng đến đau lòng mỗi khi nhận lệnh, thể hiện cảm xúc một cách hồn nhiên nhưng đầy bi thương.

Người đọc sẽ khó kiềm chế được sự thương xót cho Đại Ca, bởi vì ta hiểu rõ bản chất những việc nó đang làm, biết ai nắm dây xích của nó, biết nó bị nô lệ và ngược đãi, nhưng không thể cho nó biết sự thật. Thậm chí khi Đại Ca thoát ra, ta sẽ thấy tội nghiệp cho sự hoang mang của nó đến mức có thể muốn nó trở về với chủ, dù biết chủ nó là loại người nào và điều gì đang chờ đón nó. Nhưng ít nhất nếu trở về, nó sẽ không phải trải qua những khổ đau hiện tại.

Mọi thứ về Đại Ca, từ số phận đến cách khắc họa, đều gợi nhớ đến Charlie Gordon trong Hoa trên mộ Algernon, và đây chính là lý do mình nói nó có thể làm người đọc ghét quyển sách này. Trừ khi bạn là Neil Druckmann, ai lại cảm thấy vui khi chứng kiến cảnh một con chó bị đày đọa như vậy chứ?

Ngoài Đại Ca, còn có vài nhân vật khác được đầu tư kỹ lưỡng, tiêu biểu là chủ của nó, nhân vật phản diện chính. Hắn được mô tả giống mấy kẻ ác trong hoạt hình, mang phong cách lính đánh thuê vô nhân tính. Nhiều cảnh hắn xuất hiện sẽ khiến ta không khỏi đảo mắt vì diễn quá lố, nhưng hắn làm việc rất chuyên nghiệp và hiệu quả. Khi hắn xuất hiện ở trận gần cuối, có thể sẽ khiến bạn rùng mình vì hắn thực sự có khả năng đạp đổ mọi thứ một cách hợp lý, dù có đôi chút giống phản diện Bond.

Nhưng cũng có một số nhân vật không hẳn chính mà cũng không phải phụ làm mình thất vọng. Có một nhân vật tiềm năng trong đội Bầy Đột Kích Đa Mẫu Dạng, đóng vai trò tương phản thú vị với Đại Ca, hứa hẹn sẽ dẫn đến những xung đột hấp dẫn. Nhưng Tchaikovsky lại bỏ qua nhân vật này và loại bỏ hắn rất sớm, khiến mình tiếc nuối. Đến một đoạn sau, có chỗ có thể đưa nhân vật đó vào một cách hoàn hảo, nhưng lại bị thay bởi một nhân vật mới không thú vị bằng. Ngoài ra, còn vài nhân vật khác với ý tưởng nền tảng hấp dẫn, mở ra cánh cửa khám phá những concept Sci-Fi sáng tạo. Nhưng họ chỉ dừng lại ở vai trò cánh cửa, như thể xuất hiện chỉ để tác giả có cớ động đến các ý tưởng đó, chứ không phải là nhân vật thật sự. Dù thích những đóng góp của họ, mình vẫn thấy họ thừa thãi.

---