[Bookademy] Đánh Giá Sách 'Du Học Nhật Bản': Cuộc Sống Và Đam Mê ở Nhật Bản

Tôi đã từng khóc một mình, đã phải gọi xe cấp cứu để nhập viện, đi bộ một mình trong những đêm lạnh sau khi mệt mỏi với công việc. Những thử thách đó đã dần dần dạy tôi tự lập và mạnh mẽ hơn. Đến tháng Tư năm 2016, tôi đã sống ở Nhật Bản được tám năm. Đó là những khoảnh khắc quý giá trong cuộc đời của tôi.

Đây là những lời chia sẻ từ tâm hồn của Phi Hoa - một sinh viên du học ở Nhật Bản đã xa quê hương suốt hơn 3000 ngày. Trải qua gần 8 năm ở đất nước này, giống như nhiều sinh viên du học khác, Phi Hoa mang theo trong mình ước mơ lớn về việc học tập tại Nhật Bản - một quốc gia đẹp như bức tranh với những bông hoa anh đào và tinh thần cao quý cùng lòng tự hào về dân tộc cao cao ngất ngưởng như núi Phú Sỹ. Điều này không chỉ dừng lại ở đó, mà lòng yêu nước sâu sắc của cô về mảnh đất quê hương - nơi sinh ra và lớn lên, nơi cô muốn dành trọn tình yêu và sự nhiệt huyết để truyền lại cho thế hệ sau này.

Trong thời đại toàn cầu hóa như hiện nay, những cuốn sách kể về những trải nghiệm thực tế và chi tiết như thế này là cực kỳ quan trọng. Nếu bạn là người trẻ đang muốn tìm hiểu về cơ hội du học mà gia đình không đủ điều kiện, hoặc bạn đang muốn tìm hiểu về quy trình xin học bổng hoặc phỏng vấn, hoặc bạn đơn giản chỉ muốn hiểu rõ hơn về cuộc sống, học tập và làm việc của sinh viên ở nước ngoài. Và đặc biệt, nếu bạn mong muốn hiểu rõ hơn về ngôn ngữ, văn hóa và con người Nhật Bản - một đất nước tuyệt vời nhưng cũng đầy những điều lạ lẫm, thì cuốn sách này chắc chắn sẽ là một nguồn thông tin hữu ích cho bạn.

Mỗi năm, số lượng người Việt Nam sang Nhật để học hoặc làm việc với các doanh nghiệp Nhật ngày càng tăng lên. Vì thế, cuốn sách này sẽ là một tài liệu quý giá dành cho những ai chuẩn bị hoặc đã sang Nhật học tập và làm việc, cũng như đối với các bậc phụ huynh. Những trải nghiệm thực tế và những suy ngẫm của Phi Hoa được ghi chép theo thứ tự thời gian qua 5 chương của cuốn sách “Du học Nhật Bản”.

Chương 1: Phiêu lưu du học

Trong chương 1: Phiêu lưu du học, bạn sẽ khám phá những bí mật về cách đăng ký học bổng từ chính phủ Nhật Bản, câu trả lời thông minh trong cuộc phỏng vấn, và những chia sẻ chân thực về cảm xúc xa nhà, xa quê của tác giả khi bắt đầu cuộc hành trình học tập ở một quốc gia xa lạ. Đó là những cảm xúc đầy mơ mộng khi nhân vật chính tình cờ biết đến chương trình học bổng MEXT qua người bạn Thủy, từ đó bắt đầu chuỗi ngày lo âu và mong đợi với chương trình học bổng này

Học bổng MEXT bao gồm nhiều loại dành cho sinh viên từ trình độ đại học, cao đẳng, đến trung cấp và cả sau đại học. Trong số này, học bổng đại học cung cấp toàn bộ chi phí du học (học phí và sinh hoạt phí) từ chính phủ Nhật Bản. Điều đặc biệt là chỉ những người xuất sắc và có ý chí học tập bằng tiếng Nhật mới được chọn lựa.

Dù đối mặt với những yêu cầu khắt khe và thách thức, liệu Phi Hoa có từ bỏ? Cô không bao giờ chùn chân, mà ngược lại, khao khát thực hiện ước mơ của mình ngày càng mạnh mẽ. Cô đã thề với bạn bè rằng sẽ tham gia thi học bổng, sẵn sàng đối mặt với thử thách mà không bao giờ lùi bước.

Tôi tin rằng, khi chúng ta quyết tâm làm điều gì đó, cơ hội sẽ đến mỗi ngày. Cơ hội và may mắn sẽ đồng hành cùng chúng ta nếu chúng ta kiên trì và nỗ lực hơn mỗi ngày.

Cuối cùng, cô đã đạt được thành công, làm nên bước ngoặt đầu đời và thay đổi cuộc sống của mình mãi mãi sau này. Không cần phải đi xa, cô đã thành công từ những công việc hàng ngày, với niềm tin rằng điều kỳ diệu sẽ xảy ra nếu bạn chân thành với ước mơ của mình: “Cơ hội thường đến không gõ cửa, và thậm chí đến trong bộ dạng của khó khăn. Cơ hội thường đi kèm với những thách thức, và càng nhiều thách thức, cơ hội càng lớn”. Phi Hoa mang trong mình bản năng trẻ trung và niềm đam mê không ngừng, một trái tim mạnh mẽ sẵn lòng chấp nhận mọi thử thách, một ước mơ cao cả muốn góp phần xây dựng quê hương. Những suy nghĩ không ngừng thôi suy luận trong đầu khi cô đang ngồi trên chiếc máy bay.

Từ hôm nay, tôi sẽ bắt đầu cuộc hành trình du học, và đó là một bước khởi đầu mới cho cuộc đời của tôi. Từ hôm nay, tôi sẽ sống đầy đặn để hiểu rõ hơn về một quốc gia mới, một ngôn ngữ mới. Với cái nhìn khách quan và kiến thức mới, tôi sẽ trở về một ngày nào đó để hiểu sâu hơn về quê hương mình, để có thể đóng góp vào sự phát triển của đất nước và những người dân đang nỗ lực từng ngày trên mảnh đất quen thuộc.

Chương 2: Bước Khởi Đầu

Mở đầu chương 2 là cảnh Nhật Bản với bầu trời anh đào trong nắng rực rỡ giữa những hàng cây ký túc xá, nơi Phi Hoa đang rèn luyện cho ước mơ của mình. Chương này mô tả những khó khăn, sự lạ lẫm khi bước chân vào môi trường học tập ở nước ngoài, và cách tác giả vượt qua thách thức này một cách đáng ngưỡng mộ. Môi trường học tập của những du học sinh là một sự kết hợp của nhiều nền văn hóa. Để thành công, chúng ta phải thay đổi bản thân từ cách suy nghĩ đến lối sống. Chúng ta mang trên vai trách nhiệm với tự hào dân tộc. Vì vậy, hãy cố gắng học hỏi để tự khẳng định bản thân và đất nước của mình.

Một điều lớn lao mà du học mang lại là môi trường quốc tế, giúp thay đổi và hình thành tính cách của bạn. Đây là cơ hội để học cách tự lập, hòa nhập và thích nghi với môi trường mới. Điều này rất hữu ích trong sự nghiệp sau này. Nếu bạn giữ mình trong vỏ ốc của sự nhút nhát, cuộc sống du học sẽ trở nên khó khăn hơn. Hãy mở lòng, chào đón và tương tác với mọi người xung quanh bạn.

Dù là hình thức du học như thế nào đi chăng nữa, đi du học có ý nghĩa là rời xa nhà, xa quê hương và bắt đầu một cuộc sống tự lập. Môi trường cạnh tranh quốc tế với sinh viên Việt Nam khi đi du học Nhật Bản thường gặp những sinh viên đến từ Hàn Quốc, Mông Cổ, Singapore với mỗi quốc gia lại có một lợi thế riêng. Phi Hoa cũng đưa ra một phương pháp học tiếng Nhật cho những ai muốn chinh phục ngôn ngữ này: “Học ngoại ngữ cần nhất là sự chăm chỉ, vì ngoại ngữ yêu cầu nhiều sự bắt chước, luyện tập hơn là sự sáng tạo và tư duy”. Vì vậy, không có một phương pháp nào tốt hơn để học tiếng Nhật ngoài việc chăm chỉ. Bốn phương pháp đó là:

• Luyện nói nhiều nhất có thể với người bản xứ để nâng cao khả năng giao tiếp và phản xạ. Luyện tập kỹ năng thuyết trình một vấn đề ngay trong cuộc hội thoại hàng ngày
• Luyện nghe để hiểu ý chính sau khi nghe một đoạn dài liên tục
• Luyện đọc nhanh bằng cách chỉ nhìn các chữ Hán và kết nối ý nghĩa của câu thông qua các chữ Hán
• Luyện viết luận ngắn, báo cáo bằng tiếng Nhật

Chương 3: Phát triển

Có nhiều quan điểm cho rằng, khi đi du học ở nước ngoài, cuộc sống sẽ trở nên đơn điệu chỉ xoay quanh việc ăn – ngủ - học . Liệu điều này có phải là một cách tiếp cận thông minh? Câu trả lời phụ thuộc vào cách tư duy của từng người. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm của tác giả đã trải qua cuộc sống sinh viên ở nước ngoài, việc chỉ tập trung, mặn mà vào học không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt. Điểm yếu của sinh viên Việt Nam thường là khả năng sáng tạo, hoạt động cộng đồng và năng động. Nếu chỉ tập trung vào học lý thuyết mà không phát triển khả năng giao tiếp và làm việc nhóm, thì dù có thành tích học tập cao đến đâu cũng khó có cơ hội được các công ty uy tín hàng đầu tuyển dụng. Điều này cũng có nghĩa là song song với việc học kiến thức ở trường, chúng ta cần rèn luyện kỹ năng mềm. Bởi thành công nghề nghiệp sau này đa phần là nhờ 75% kiến thức mà trường không dạy.

Tham gia các hoạt động tình nguyện, tham gia câu lạc bộ, chơi thể thao, đi làm thêm. Tuy nhiên, cần nhớ rằng các hoạt động ngoại khóa cũng chỉ nên chiếm một phần của cuộc sống, phần quan trọng vẫn là học tập khi bạn là sinh viên.

Trước khi sang du học ở bất kỳ quốc gia nào, bạn cần lập mục tiêu và kế hoạch sau khi tốt nghiệp. Chuẩn bị đồ dùng, hồ sơ, và tìm hiểu về khí hậu, ẩm thực, văn hóa là điều quan trọng. Ở Nhật, bạn sẽ thấy sinh viên ngủ gật hoặc ít nói do văn hóa ảnh hưởng từ quá khứ. Tổ chức thời gian cũng rất quan trọng! Tôi có trải nghiệm tuyệt vời khi dạy Tiếng Việt, tham gia dịch Việt – Nhật và viết kế hoạch khởi nghiệp cho sinh viên tại Nhật.

Chương 4: Công Việc và Ước Mơ

Nếu bạn muốn làm việc ở nước ngoài, đừng bỏ qua chương 4 về Công Việc và Ước Mơ. Tác giả chia sẻ thông tin về tuyển dụng ở Nhật như:

• Coi trọng tuyển dụng sinh viên mới ra trường:

Sinh viên mới ra trường dễ dàng hòa nhập và học hỏi, thường trung thành và dễ dàng đào tạo so với những người đã có kinh nghiệm từ nhiều môi trường khác nhau.

• Hàng năm vào tháng Tư, có hàng loạt tuyển dụng :

Khi mùa tốt nghiệp đến cuối tháng ba và đầu tháng 4, Nhật Bản thường xem tháng 4 là mùa tuyển dụng truyền thống.

• Thâm niên công việc được ưu tiên hơn trình độ học vấn :

Các công ty tại Nhật thường đánh giá cao kinh nghiệm làm việc của nhân viên, không quá chú trọng vào trình độ học vấn như thạc sĩ hoặc tiến sĩ vì họ tin rằng học vấn và thực tiễn là hai khái niệm khác biệt.

• Không đặt quá nhiều giá trị vào chuyên môn và thành tích học tập của sinh viên :

Công ty sẽ tổ chức đào tạo lại nhân viên từ đầu nên không yêu cầu sinh viên đã tuyển dụng phải giỏi ngay từ đầu, chỉ cần họ có khả năng học hỏi và phát triển trong tương lai.

• Sinh viên tìm việc làm trước khi tốt nghiệp một năm :

Từ cuối năm ba và đầu năm nhất ở trường đại học, sinh viên nên tìm hiểu các ngành nghề xã hội, tham gia các buổi hội thảo giới thiệu về công ty, nộp đơn xin việc, tham gia phỏng vấn, và chờ kết quả.

• Đánh giá danh tiếng của các trường đại học rất quan trọng :

Các công ty hàng đầu thường chỉ tuyển dụng sinh viên từ các trường đại học hàng đầu và một số ít từ các trường ít nổi tiếng.

• Đồng bộ hóa phong cách của sinh viên khi đi tìm việc :

Hình ảnh của sinh viên khi đi xin việc tại Nhật thường được chuẩn bị theo một cách thức chung thể hiện sự đơn giản nhưng cũng rất chuyên nghiệp. Đó là: mặc suit đen hai nút, giày đen, tóc đen gọn gàng không nhuộm, trang điểm nhẹ (đối với nữ), đeo đồng hồ và xách một chiếc cặp vuông đen. Ngoài ra, sinh viên cần chú ý cách di chuyển, nhập ra công ty, cách chào hỏi, ngồi, và trả lời phỏng vấn.

• Tuyển dụng sinh viên nước ngoài tại các doanh nghiệp hàng đầu Nhật Bản :

Theo thống kê, sinh viên Việt Nam đứng thứ hai trong số sinh viên nước ngoài mà các doanh nghiệp Nhật muốn tuyển dụng tại địa phương với tỷ lệ 23,1%. Con số này cho thấy cơ hội làm việc lớn cho sinh viên Việt Nam tại Nhật và trong nước nói chung.

Kinh nghiệm tìm việc của tác giả khi đi làm việc tại Nhật Bản, có thể xem như một nguồn tham khảo quý giá cho những ai quan tâm đến làm việc tại đất nước này. Để tìm việc, bạn có thể thực hiện theo 4 bước cụ thể được nêu trong tác phẩm này.

• Phân tích bản thân là bước quan trọng nhất :
• Ghi chép lại mọi trải nghiệm quan trọng trong quá khứ
• Rà soát kinh nghiệm qua các câu hỏi về nguyên nhân bắt đầu, động lực, vấn đề, giải pháp, học hỏi và trưởng thành, kinh nghiệm thất bại, và định hướng tương lai.
• Xác định điểm mạnh từ những kinh nghiệm đó
• Lựa chọn lĩnh vực hoạt động và làm việc trong tương lai
• Từ những phân tích, chuẩn bị câu trả lời để tự quảng bá, xây dựng động cơ ứng tuyển

Chương 5 : Cái nhìn về Nhật Bản

Phần này đặc biệt đáng chú ý vì đã mô tả một cách rõ ràng và tinh tế về Nhật Bản, người Nhật qua những tình huống và câu chuyện thực tế. Đọc giả sẽ hiểu hơn về xã hội, văn hoá, tinh thần sống của Nhật Bản. Trên mảnh đất này, cảnh sát được coi là “hàng hóa công cộng” - Hệ thống Koban đã đưa Nhật Bản trở thành một trong những quốc gia an toàn nhất thế giới; sự cam kết và sự chú trọng vào công việc dài hạn làm cho người Nhật tự hào về sự ổn định và chất lượng cuộc sống của họ; họ là những người giỏi tự đặt ra mục tiêu và cam kết hành động để thích nghi với môi trường xung quanh. Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức như áp lực công việc quá lớn dẫn đến tình trạng stress và tự tử ở thanh thiếu niên, mối quan hệ gia đình chưa thật sự chặt chẽ, và sự chênh lệch giàu nghèo. Đối với những ai muốn khởi nghiệp ở Nhật, nên đọc các phần như “Nhật Bản có phải là một môi trường lý tưởng cho người nước ngoài?” và “Không nên theo đuổi trào lưu”. Việc thành công ở đây không phải dễ dàng, và đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về văn hóa và xã hội để có thể tự tin và thành công.

Du học nên chỉ là du học, như ý nghĩa gốc của nó và đúng với quy định pháp luật. Hãy cẩn thận và thông minh trong việc đặt ra mục tiêu và quyết định của mình. Hãy nhớ rằng không nên tham gia vào các trào lưu không đáng tin cậy.

Kết thúc hành trình 3000 ngày sống và học tập tại Nhật Bản, cuốn sách này là một tình yêu thể hiện sự kết nối giữa một cô gái trẻ với đất nước Nhật Bản và niềm tự hào về quê hương Việt Nam. Sự chia sẻ này giúp độc giả trẻ truyền đạt được sức mạnh, niềm tin và thúc đẩy mọi người hiện thực hóa những ước mơ và khát khao của mình.

Tác giả: Bùi Hoài Nam – Bookademy