[Bookademy] Đánh Giá Sách 'Trộm Lấy Cơ May Từ Vận Rủi': Luôn Có Cơ Hội Trong Khó Khăn

Bạn có tin rằng bằng cách nào đó bạn luôn gặp may mắn và vận rủi sẽ hoàn toàn biến mất khỏi cuộc sống của bạn? Bạn có tin rằng bạn có thể biến mọi trở ngại thành cơ hội quý giá? Nghe có vẻ phi lý nhưng điều đó là sự thật! Bạn hoàn toàn có thể làm được điều đó, bằng cách “Trộm lấy cơ may từ vận rủi”.

Đôi khi, may mắn lớn nhất trong cuộc sống là đọc đúng cuốn sách vào đúng thời điểm. Đó là khi cuốn sách miêu tả chính xác cuộc sống của bạn, trả lời các câu hỏi bạn đã tìm kiếm bấy lâu và khiến bạn cảm thấy như đã gặp may mắn. “Trộm lấy cơ may từ vận rủi” là cuốn sách mang lại cho tôi cảm giác đó. Nếu bạn tìm một cuốn sách kỹ năng sống kinh điển và hàn lâm của một triết gia từ thời xa xưa, thì “Trộm lấy cơ may từ vận rủi” không phải là lựa chọn. Nếu bạn cần sách dạy cách trở nên thông minh hay giàu có, đây cũng không phải quyển sách bạn tìm. Nhưng nếu bạn đang gặp khó khăn, muốn thoát khỏi bế tắc, muốn lạc quan và hạnh phúc hơn, “Trộm lấy cơ may từ vận rủi” có thể là lựa chọn sáng suốt.

Tác giả của cuốn sách, Ryan Holiday, là một nhà tiếp thị, doanh nhân, biên tập viên trẻ người Mỹ. Anh từng là Giám đốc Marketing của American Apparel và hiện làm việc tại tờ New York Observer. Bạn có thể biết đến anh qua tác phẩm đầu tay “Tin tôi đi tôi đang nói dối đấy”. Với giọng văn súc tích, rành mạch và sắc sảo, “Trộm lấy cơ may từ vận rủi” hứa hẹn mang đến cho bạn góc nhìn thú vị về cuộc sống.

Phần 1: Học cách đối mặt với trở ngại

Đúng như nhan đề: “Trộm lấy cơ may từ vận rủi”, cuốn sách mang đến cho chúng ta những góc nhìn và giải pháp để biến nghịch cảnh thành cơ hội. Bằng cách duy trì thái độ điềm tĩnh, chọn hành động đúng và kiên trì với lựa chọn của mình, mọi việc sẽ ổn thỏa và bạn sẽ nhận được phần thưởng xứng đáng, may mắn có thể đến ngay cả từ khó khăn.

Chính tác giả đã giới thiệu về cuốn sách của mình như sau:

Cuốn sách này sẽ nói về thực tế khắc nghiệt và những câu chuyện lịch sử về sự kiên trì không mệt mỏi và tài năng không thể khuất phục. Nó dạy bạn cách vượt qua bế tắc, thoát khỏi sự tồi tệ và cách tự giải phóng mình, biến những tình huống tiêu cực trong cuộc sống thành điều tích cực, hoặc ít nhất là tận dụng mọi lợi ích từ chúng – cách trộm lấy may mắn từ vận rủi.

Không chỉ đơn giản là: Làm thế nào để nghĩ rằng điều đó không tệ? Cuốn sách này sẽ khiến bạn thấy điều đó là một cơ hội – cơ hội để tiến lên và hướng tới điều tốt đẹp hơn. Không chỉ là “hãy lạc quan” mà là học cách không ngừng sáng tạo và nắm bắt cơ hội.

Không phải là: Điều này không quá tệ, mà là: Tôi có thể biến điều này thành điều tốt đẹp.

Bởi vì chúng ta có thể làm được. Trên thực tế, điều đó đang diễn ra mỗi ngày. Đây chính là quyền lực mà chúng ta sẽ giải mã trong cuốn sách này.

Tác phẩm được phát triển theo một hệ thống lập luận chặt chẽ gồm: nhận thức, hành động và ý chí. Trong đó: “Nhận thức và Hành động là kỷ luật của trí óc và cơ thể…Ý chí là kỷ luật của trái tim và tâm hồn…” Thông qua hệ thống này, cuốn sách thực sự giúp bạn nhận ra những điều chưa từng gọi tên hay nghĩ rằng có thể ảnh hưởng đến cuộc sống nhiều đến vậy. Những bài học về thấu hiểu, kiểm soát và kỷ luật bản thân, về tầm quan trọng của nhận thức sáng suốt, hướng hành động đúng đắn và ý chí mạnh mẽ. Theo tác giả, đó là những yếu tố giúp con người đối mặt với mọi trở ngại.

Phần 2: Lợi ích của kỷ luật nội tại

Việc đặt ra những kỷ luật này sẽ mang lại lợi ích gì cho bạn? Bởi vì nghịch cảnh luôn đến và dưới nhiều hình thức khác nhau, nếu bạn không thể xây dựng những nguyên tắc cơ bản khi đối mặt với chúng, cuộc sống của bạn sẽ trở thành một mớ hỗn độn hoặc bạn sẽ tự hủy hoại chính mình bởi những cảm xúc và suy nghĩ tiêu cực. Những trở ngại cụ thể từ điều kiện khách quan thật ra không được bàn đến nhiều trong “Trộm lấy cơ may từ vận rủi” mà theo tác giả, cuộc đấu tranh chủ yếu là bên trong mỗi người. Theo Ryan Holiday thì:

Ngày nay, phần lớn trở ngại của chúng ta đến từ bên trong chứ không phải bên ngoài… Thay vì đối đầu với kẻ thù, chúng ta căng thẳng từ sâu bên trong. Chúng ta giận dữ. Chúng ta thất vọng. Chúng ta bất lực. Và cả những cảm xúc mạnh mẽ mà con người luôn có: buồn bã, đau đớn, mất mát.

Để vượt qua những thử thách nội tại, những người thành công, dù có con đường riêng, đều hội tụ một phẩm chất chung: kỷ luật từ bên trong.

Để minh chứng cho quan điểm này, tác giả kể lại những câu chuyện nổi tiếng về việc vượt qua trở ngại, so sánh phản ứng của các nhân vật với phản ứng thông thường của con người và chỉ ra sự khác biệt dẫn đến kết quả tốt đẹp như thế nào, những suy nghĩ và hành động sai lầm của chúng ta tai hại ra sao... Các ví dụ chủ yếu là từ những danh nhân lịch sử và hiện đại. Họ có thể là triết gia, chính khách, nhà văn, doanh nhân,... từng đối mặt với nghịch cảnh không tưởng nhưng đã vượt qua và trở thành bất hủ như: Marcus Aurelius, Epictetus, Theodore Roosevelt, George Washington, Thomas Edison, Amelia Earhart, Abraham Lincoln, Steve Jobs, Jack Johnson, Barack Obama,… Tác giả không nhắc đến họ vì chỉ số IQ cao hay kiếm nhiều tiền, mà vì sự vững vàng và bình thản trước mọi giông tố. “Sự bình thản đến từ sự vắng mặt của những cảm xúc cực đoan hay phi lý trí. Đừng để sự tiêu cực lẻn vào, hãy nói: ‘Không, cảm ơn, tôi không được phép sợ hãi.’”

Một trải nghiệm với chủ nghĩa khắc kỷ

Danh sách các nhân vật và câu chuyện trong cuốn sách này rất dài, nhưng điều ấn tượng là tác giả rất tâm đắc với chủ nghĩa khắc kỷ. Ông đã bày tỏ điều này trong phần chú thích và phần cuối của sách: “Tôi cho rằng triết học khắc kỷ là một triết lý cực kỳ quan trọng và thú vị”. Câu trích dẫn đầu tiên của sách là của hoàng đế La Mã nổi tiếng theo chủ nghĩa này, Marcus Aurelius, và đã khái quát chủ đề xuyên suốt cuốn sách:

Phán xét khách quan, ngay lúc này.

Hành động không vị kỷ, ngay bây giờ.

Sẵn sàng chấp nhận – ngay tại thời điểm này – mọi sự kiện bên ngoài.

Đó là tất cả những gì bạn cần.

Nếu bạn quyết định đọc “Trộm lấy cơ may từ vận rủi” và cảm thấy yêu thích, bạn chắc chắn nên tìm hiểu thêm về triết lý này. Cá nhân tôi vô cùng biết ơn cuốn sách vì đã dẫn tôi đến những tri thức bổ ích như vậy.

Đôi điều về những cuộc chiến

Một điều nữa về các câu chuyện của Ryan: các cuộc chiến tranh. Tác giả đề cập đến nhiều cuộc chiến: từ những cuộc chiến thời xa xưa của thành Athens, Ai Cập cổ đại, đến những cuộc chiến gần đây hơn như Nội chiến Mỹ, Chiến tranh Thế giới thứ I, II và những cuộc chiến của các cá nhân trên đấu trường, thương trường và chính trường. Tác giả rút ra nhiều triết lý sâu sắc từ các cuộc chiến này, ví dụ như:

Hãy nhớ rằng: Chúng ta chọn cách nhìn nhận và đưa quan điểm vào một tình huống. Chúng ta không thể thay đổi các trở ngại. Phần đó của phương trình đã cố định, nhưng sức mạnh của quan điểm có thể thay đổi cách trở ngại được thể hiện. Cách chúng ta tiếp cận, nhìn nhận, bối cảnh hóa một trở ngại và ý nghĩa mà ta gán cho nó quyết định mức độ khó khăn và mệt mỏi khi vượt qua nó.

Tôi tin rằng tác giả nhắc nhiều đến các cuộc chiến không phải vì yêu thích chúng mà vì chiến tranh luôn là thử thách cao nhất đối với tinh thần quả cảm, sự sáng suốt và lòng kiên trì của con người. Đó là những phẩm chất mà tất cả chúng ta cần rèn luyện để đối đầu với mọi thử thách trong cuộc sống.

Phần 3: Tôi luyện kỷ luật bên trong bạn

Bài học 1: Kỷ luật của nhận thức

Chúng ta đối mặt với những thứ không thực sự đáng sợ nhưng lại lập tức quyết định cảm thấy sợ hãi.

Đó chính là cách mà trở ngại biến thành trở ngại.

Nói cách khác, qua cách chúng ta nghĩ về sự việc, chúng ta góp phần tạo ra (và cũng như phá bỏ) từng trở ngại của chính mình.

Sẽ chẳng có điều gì tốt đẹp hay xấu xa nếu không có sự tồn tại của chúng ta.

Theo quan niệm trong “Trộm lấy cơ may từ vận rủi”, trở ngại thực sự không hề tồn tại, chính nhận thức của chúng ta tự tạo cản trở. Nếu không đặt ra kỷ luật cho nhận thức, những quan niệm sai lầm sẽ liên tục làm bạn lệch khỏi con đường đúng đắn. Đây là bài học để lại nhiều ấn tượng và ảnh hưởng nhất đối với tôi sau khi đọc xong cuốn sách này. Từ trước đến nay, tôi luôn tự nhắc nhở mình: “Mọi chuyện rồi sẽ qua”. Nhưng cho dù vậy, tôi không phải người quá lạc quan, nhiều lúc tôi thấy thật sự mệt mỏi và sợ hãi với các vấn đề của bản thân, từ hàng đống deadline, kết quả học tập tệ, thậm chí là một vụ hỏng xe cũng có thể khiến tôi phí cả một ngày chán chường. Nhưng như Shakespeare đã nói: “Không gì là tốt đẹp hay tồi tệ, chính suy nghĩ khiến chúng thành ra như vậy.” Sự khách quan hoàn toàn mang tính tương đối. Chúng ta đã quá quen quy chụp mọi thứ theo cách mà ta tự gán định, quên mất chúng có quỹ đạo riêng. Theo lối mòn tư duy, ta mặc định nhiều thứ không thoải mái trở thành trở ngại không thể vượt qua, rồi trở nên căm ghét, giận dữ, thậm chí độc ác. Không kịp deadline? Đó là cơ hội để nhận ra cần sắp xếp thời gian hợp lý hơn và sau đó sẽ hoàn thành những deadline quan trọng khác. Kết quả học tập không tốt giúp ta đánh giá lại phương pháp học và hiểu rằng đã đến lúc phải thay đổi. Hỏng xe? Hãy đi bộ một chút, thư giãn, rèn luyện sức khỏe và bảo vệ môi trường. Mọi sự kiện tiêu cực đều mang trong mình mặt tích cực, trong cái rủi có cái may. Điều quan trọng là cách chúng ta nhìn nhận chúng.

Kỷ luật của nhận thức là phần đầu tiên của cuốn sách. Điều này cũng cho thấy tác giả coi việc thay đổi nhận thức và biến nó thành một nguồn năng lượng tràn đầy của trí óc là bước đầu tiên khi đối mặt với các trở ngại. Tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng và sự cần thiết của việc sở hữu một nhận thức có kỷ luật đã được tôi luyện kỹ càng:

Để tránh bị thế giới xung quanh lấn át, chúng ta phải học cách kiềm chế đam mê và kiểm soát nó trong cuộc sống. Cần có kỹ năng và kỷ luật để loại bỏ sự tồi tệ của nhận thức sai lầm, để phân biệt những tín hiệu đáng tin cậy hay sai lạc, để sàng lọc định kiến, mong đợi và nỗi sợ của chúng ta. Nhưng điều đó đáng làm vì những gì còn lại là sự thật. Chúng ta sẽ nhìn nhận mọi thứ một cách đơn giản và thẳng thắn như chính bản thân chúng – không tốt cũng không xấu. Đây là một lợi thế lớn trong cuộc chiến chống lại mọi trở ngại.

Để có được kỷ luật đó, cần nắm vững những phương pháp giúp thay đổi nhận thức. Các phương pháp đó có thể là: nhận ra quyền lực của bản thân, giữ vững tinh thần, kiểm soát cảm xúc, thực hành sự khách quan,… Tác giả gửi gắm thông điệp trong từng mục nhỏ, thông qua các câu trích dẫn và câu chuyện truyền cảm hứng,… Từ đó, bạn sẽ tiếp cận một hệ thống quan điểm cụ thể và chặt chẽ về nhận thức và cách kiểm soát nó để luôn cảm thấy may mắn trong cuộc sống, điều mà theo tôi, rất đáng học hỏi.

Đây cũng là kết cấu được áp dụng khi tác giả bàn về Hành động và Ý chí.

Bài học 2: Kỷ luật của Hành động

Về Hành động, cần phải 'quyết định, dũng cảm và kiên trì', 'hành động là giải pháp và là phương thuốc cho rắc rối của chúng ta'. Quan điểm về hành động của tác giả rất phong phú nhưng nếu tóm gọn lại trong 3 chữ thì đó chính là: 'không từ bỏ'.

Khi bạn tấn công một vấn đề, việc từ bỏ không phải là một lựa chọn. Không thể để ý tưởng đó vào đầu bạn... Một khi bạn tưởng tượng cảnh mình từ bỏ, có nghĩa rằng bạn đã vùng tay trắng, Mọi thứ đã kết thúc... Hãy ghi nhớ câu nói được Epictetus yêu thích: 'Hãy kiên trì và chống lại'. Bền bỉ trong nỗ lực của bạn. Đối mặt với sự phân tán, sự can ngăn và sự lộn xộn.

Với riêng tôi thì đây là những quan điểm truyền cảm hứng để tiếp tục tiến lên phía trước trong những lúc chán nản và bế tắc. Đôi khi, bạn có thể tự cho phép mình cảm thấy mệt mỏi và nghỉ giữa hiệp, nhưng không nên quá lâu, bạn cần quay lại sân chơi, quyết tâm không ngừng lại cho đến giây phút cuối cùng. Bởi vì cuộc sống sẽ dạy bạn rằng:

Không có sự xa hoa để bỏ chạy… sẽ không có ai đến cứu bạn đâu. Nếu muốn đến được nơi mình muốn – để hoàn thành những mục tiêu đặt ra – chỉ có một cách là giải quyết vấn đề bằng hành động đúng đắn.

Trong hành trình này, có quá nhiều lần chúng ta tự tìm cách để trì hoãn, để dừng lại, để bản thân chây lười, lười nhác và chỉ những ai thoát khỏi cám dỗ của sự nhàn nhã mới là những người làm nên chuyện. Chúng ta thường hỏi bí quyết thành công của họ là gì, câu trả lời được trích từ Demosthenes: 'Hành động, hành động và hành động!'. Các vấn đề của bạn sẽ không tự giải quyết, việc trốn chạy khiến bạn cảm thấy thoải mái nhưng đó chỉ là tạm thời, bạn luôn biết rằng các vấn đề sẽ còn đó, ngày càng chồng chất. Bắt tay vào làm việc, đối mặt với nó, vượt qua nó, hoặc biến nó thành cơ hội để phát triển, chỉ có như vậy bạn mới có được sự thoải mái thực sự.

Tuy nhiên, cuộc sống đầy bất ngờ. Sẽ có những thời điểm mà dù bạn đã đầu tư rất nhiều tâm huyết vào hành động, kết quả vẫn không như mong đợi, thậm chí bạn phải học cách chấp nhận một số tình huống không thể thay đổi, đây là lúc ý chí cần phải kết hợp với sức mạnh ý chí, điều này giúp chúng ta giữ vững niềm vui và bình tĩnh trong những thời điểm khó khăn nhất.

Bài học 3: Kỷ luật của Ý chí

Tác giả coi Ý chí là 'quân át chủ bài cuối cùng của chúng ta'. Khi không thể kiểm soát được những gì số phận đem đến cho mình, thì chúng ta vẫn có thể đối phó với nó theo cách của chúng ta. 'Nếu hành động là điều chúng ta làm khi vẫn còn có năng lực chủ thể đối với hoàn cảnh, thì ý chí là cái chúng ta phụ thuộc vào khi năng lực chủ thể đã mất hoàn toàn'.

Ryan chọn câu chuyện về Abraham Lincoln, một trong những tổng thống vĩ đại nhất của Hoa Kỳ, nổi tiếng là một nhà hùng biện tài ba và một nhà lãnh đạo sâu sắc để nói về kỷ luật của Ý chí. Tác giả kể rằng Lincoln phải đối mặt với căn bệnh trầm cảm suốt cuộc đời, sinh ra trong nghèo khó, không có học vấn, trải qua nhiều mất mát gia đình, thất bại trong nhiều cuộc bầu cử,... Tất cả những gian khó đó không làm Lincoln chìm đắm trong sự tuyệt vọng.

Lincoln vượt qua mọi thử thách với sự sắc bén và nhẫn nại, ông học cách chấp nhận, diễn giải và tìm ra ý nghĩa của những khó khăn đó. Hiểu điều này chính là chìa khóa để hiểu được sự vĩ đại của ông.

Chắc chắn tác giả phải rất ngưỡng mộ và yêu mến vị tổng thống này để viết về ông một cách trân trọng như vậy. Tôi cũng tin rằng câu chuyện về Lincoln là một minh chứng hoàn hảo khi muốn nhấn mạnh sức mạnh của ý chí, sức mạnh để chịu đựng, chấp nhận hoàn cảnh tiêu cực và học cách luôn sẵn sàng làm điều tốt nhất có thể.

Ý chí luôn là một trong những thứ mà chúng ta hoàn toàn kiểm soát. Dù tôi có cố gắng để giảm thiểu những nhận thức có hại và dồn 100% năng lượng vào hành động, nhưng vẫn có thể gặp phải sự ngăn cản. Nhưng ý chí của tôi thì khác, bởi nó nằm trong tôi… Ý chí là sự can đảm và sáng suốt – không chỉ đối với các trở ngại cụ thể mà còn với chính cuộc sống và những trở ngại chúng ta phải đối mặt.

Nói một cách khác, ý chí là sự khiêm nhường, sức mạnh và kiên nhẫn sâu sắc bên trong trước mọi biến cố của cuộc đời.

Kết

Khi đã sở hữu cho mình những nhận thức, hành động và ý chí được rèn luyện một cách kỷ luật hàng ngày, bạn có thể gạt bỏ mọi vật bề ngoài gai góc, xấu xí để biến những thử thách thành một món quà tuyệt vời.

Tôi tin rằng việc 'Trộm lấy cơ may từ vận rủi' vẫn còn rất nhiều điều thú vị để khám phá. Cuốn sách chứa đựng những triết lý đơn giản nhưng sâu sắc, được xây dựng trên một hệ thống lập luận chặt chẽ. Bạn có thể luôn học được điều gì đó từ cuốn sách này, đặc biệt trong những thời điểm khó khăn, khi bạn cảm thấy sắp gục ngã, đây sẽ là cuốn sách có thể giúp bạn đứng dậy và tiến về phía trước.

Tác giả: Nguyễn Huệ – Bookademy