[Bookademy] Đánh Giá Sách 'Vừa Nhắm Mắt Vừa Mở Cửa Sổ': Nơi Tìm Lại Ký Ức Tuổi Thơ

……Thằng Tí chuẩn bị sách đến trường, bố đi làm, mẹ và bà đi chợ sớm, bác Tám thì tận hưởng cà phê sáng với những câu chuyện đời, cùng những người bạn già …. Cuộc đời luôn vận động không ngừng, đôi khi ta lại khao khát chút bình yên, chút cảm giác trong trẻo và yên tĩnh đến lạ lùng…. “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” sẽ đem đến cảm giác ấy mà khó có thể tìm được ở bất kỳ đâu…

Tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Tp. Hồ Chí Minh - vì vậy, sáng tác của Nguyễn Ngọc Thuần không chỉ mang đến những cảm xúc dồn dập qua lối viết trong trẻo, nhẹ nhàng mà còn có cả chất họa…. Truyện dài “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” đã tạo nên một cú đúp ngoạn mục khi giành được:

• Giải A cuộc vận động sáng tác văn học thiếu nhi năm 2002 – Nhà Xuất bản Trẻ & Hội Nhà văn Việt Nam.
• Giải thưởng Peter Pan 2008 của Uỷ ban quốc tế về sách dành cho thanh thiếu nhi tại Thụy Điển.

Thực ra “ Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” đơn giản là câu chuyện về một cậu bé có thể… vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ… về những chuyện xảy ra trong thời thơ ấu của cậu.. mà đôi khi ta chỉ muốn trở lại tuổi thơ để sống lại những năm tháng ngây thơ, hồn nhiên lúc trước……

NHỮNG ÂM THANH ĐẸP NHẤT

Cậu bé 10 tuổi – nhân vật chính của câu chuyện, không có gì đặc biệt, cậu giống như bao đứa trẻ khác, có những lo lắng, suy tư ngây ngô, và cũng có những bí mật… Đó có thể là lúc mới sinh ra, bà đã đánh vào mông cậu tận 7 cái để cậu khóc dậy, hay “ khi ngủ, bạn khóc bao nhiêu lần trong một đêm ? bạn có tóc không, màu gì ?..” Đối với cậu đó là bí mật, và vì là bí mật nên không thể tiết lộ, nếu nói ra cậu sẽ quên mất nó…

Đôi khi, không phải lúc nào chuyện gì cũng nên nói hết cho đối phương biết, dù đó có thể là người quan trọng nhất với bạn, hãy học cách giữ lại một bí mật cho chính mình, để khi nhớ lại bạn cảm thấy tự hào vì bí mật đó, nở nụ cười và tiếp tục với công việc trước mắt….

GHÉT CÁI RĂNG KHỂNH

Cậu bé 10 tuổi này sẽ làm rung động tâm hồn bạn, đánh thức trái tim bạn bởi những hành động “rất trẻ con” của mình. Một ngày nọ, khi đến trường, cậu đã rất đau khổ khi bị bạn bè trêu chọc về chiếc răng khểnh của mình. “Ha ha, cười cái kìa! Mày cho tao mượn cái răng đó để tao chải chí đi!”. Từ đó, cậu không cười nữa. Cậu ghét những đứa có răng đều…

Đến đây, tôi nhận ra một điều, Thượng đế đã ban tặng bạn đến cuộc đời này, vậy tại sao ta phải nỗ lực hết sức chỉ để vừa lòng người khác trong khi bạn sinh ra để nổi bật ?

Cuộc sống là như vậy, chín người nhưng mười ý, những việc bạn làm sẽ không bao giờ vừa lòng người khác vì họ không phải là bạn, và cuộc sống đó cũng không phải của họ, mọi thứ bạn đang có là của bạn nên hãy trân trọng nó, cảm thấy hạnh phúc khi có nó… Hãy yêu thương bản thân nhiều hơn, bạn nhé….

Tôi ấn tượng với cách người cha động viên cậu bé “Khi cười, khuôn mặt con sẽ rạng rỡ”… “Mỗi đứa trẻ có một điều kỳ lạ riêng….Con hãy quan sát đi rồi con sẽ thấy. Con sẽ biết rất nhiều điều bí mật về những người xung quanh mình”….

THƯƠNG NHỚ NGÓN TAY

Như một thói quen, mỗi sáng thay vì nhanh chóng đặt chân ra khỏi giường, vươn mình một cái để chào đón ngày mới thì cậu bé lại nằm lại chờ chú Hùng đến và kể về vô vàng những câu chuyện do hai chú cháu nghĩ ra… Có hôm chú cõng cậu ra cồn và chỉ đây là nơi ngón tay chú đang yên nghỉ… Bàn tay phải chú bị mất một ngón vì chiến tranh… À mà tôi rất thích cách cậu bé đếm ngón tay của mình, cậu xòe ra và đếm “Một.. hai.. ba” rồi mĩm cười sung sướng vì mình có hẳn mười ngón tay.. “Lần đầu tiên tôi thấy một niềm vui từ thân thể của mình, và tôi cũng hiểu nỗi buồn của những người không còn đầy đủ thân thể.” Cậu còn tình nguyện làm bàn tay cho ông Tư, người mà giờ đây chỉ còn mỗi “khúc mình”…. Tôi tự hỏi có bao giờ tôi và bạn đã tự vấn mình rằng “Mình đã bao giờ như cậu bé, cảm thấy hạnh phúc, yêu thương cơ thể của mình chưa ? Cuộc sống luôn bộn bề, hối hả vậy có bao giờ bạn nghĩ đến điều này? Mỗi chúng ta đều là sản phẩm của tạo hóa, vậy tại sao ta không trân trọng và tin tưởng bản thân mình…

Từng chữ, từng lời cậu bé thốt ra tuy có vẻ là vô tình nhưng lại đầy triết lí, đầy chiêm nghiệm về cuộc sống này, cậu bé nhắc nhở ta phải luôn tự tin , tự hào với những gì mình đang có, hãy sống chậm lại và yêu thương mọi người xung quanh nhiều hơn… Bởi vì “ người sống là một âm thanh nên khi sống, người ta sẽ gây nên tiếng vang bằng chính cuộc sống của mình”.

TÌNH YÊU

Chú Hùng yêu cô Hồng – con ông Tư. Chuyện đó cả xóm ai cũng biết. Nhưng chú lại không nói cho cô Hồng biết. Cứ thấy mặt cô Hồng là sợ. Câu chuyện này có lẽ chúng ta cũng đã bắt gặp đâu đó trong cuộc sống này. Một chút thẹn thùng, e ngại trong tình yêu. Và cả sợ nữa…. Thích người ta nhưng chắc gì người ta thích mình, nói ra rồi nếu người ta không ưng thì sao ? Điều đặc biệt trong tình yêu là thế đấy… Phải có chút ngọt ngọt ngọt, đắng đắng thì mới gọi là yêu chứ. Ba tháng sau, chú Hùng và cô Hồng đám cưới. Vậy là chú Hùng theo cô Hồng mất rồi !

VỪA NHẮM MẮT VỪA MỞ CỬA SỔ

Tôi đặc biệt ấn tượng với cách dạy con trong truyện, ông dạy con mình cách lắng nghe mọi thứ xung quanh, nhận biết được những bông hoa trong vườn ngay cả khi không mở mắt. Ông dạy con mình cách cảm nhận bằng thính giác và cả trái tim của mình. Vì có đôi khi những thứ hào nhoáng chỉ là vỏ bọc mà thôi, chưa hẳn là thực. Và lại, những thứ ta hiện đang có không là vĩnh cữu, mọi thứ đều vô thường, hôm nay có thể vẫn còn nhưng ngày mai thì không thể biết trước được. Cậu bé dần nhận biết được những bông hoa trong vườn. “ Bạn hãy tưởng tượng, một buổi sáng mờ sương. Bạn vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ, và bạn chợt hiểu khu vườn nói gì. Bạn hiểu bây giờ là mùa gì và bông hoa nào đang nở, tên gì…..”

TRƯỚC KHI ĐI HỌC VỀ, HÃY ĐỂ QUÊN MỘT CÁI GÌ ĐÓ

Một ngày, lớp học xôn xao vì một sự kiện kỳ lạ. Thằng Tí, người thường không chăm chỉ, gần đây lại hay đến sớm. Sau khi điều tra, cậu bé phát hiện ra bí mật của Thằng Tí. Ai đó đã đặt một viên kẹo trên bàn cô giáo. Từ đó, Thằng Tí đã ăn được hai mươi viên kẹo. Nhưng không ai biết ai là người đã làm điều này. Ngày hôm sau và những ngày sau đó, cả lớp đều muốn ở lại trường... vì một bí mật. Mỗi người trong lớp đều có bí mật riêng, nhưng vẫn chưa tìm ra được người đã bắt đầu bí mật này.

MỘT NGÀY KINH HOÀNG

Sau khi cưới cô Hồng, chú Hùng ít khi ghé nhà chơi. Chú phải lo lắng cho gia đình nhỏ của mình nên không còn nhiều thời gian cho Thằng Tí. Tuy nhiên, đôi khi chú vẫn ghé qua và kể cho cậu nghe về những chuyến đi vào rừng. Thế là Thằng Tí muốn đi cùng trong chuyến tiếp theo. Sau đó, có điều gì đó để khoe với bạn bè. Mọi người đều ngưỡng mộ Thằng Tí và bọn bạn lên một kế hoạch… Đúng giờ hẹn, mọi người gặp nhau… Cả nhóm vào rừng mà không có người lớn đi cùng.. Và thế là, chuyện không như mong đợi đã xảy ra, họ lạc nhau, gặp rất nhiều khó khăn. Họ nghĩ rằng mình sẽ chết, và người lớn sẽ không thể tìm thấy họ…

Câu chuyện sẽ kết thúc ở đây nếu không có mùi hương… mùi hoa lài ở rừng khi họ đi qua… “Chưa bao giờ tôi thấy mùi hoa lài thân thương như vậy. Tôi biết mình sẽ không bao giờ ghét nó được nữa….”

KẺ LẠ

NHỮNG NGÀY MƯA

Những ngày như thế này, bạn sẽ làm gì ?? Tắm mưa.. đó là điều tôi đã nghĩ cách đây hơn mười năm. Cậu bé vui đùa trong mưa cùng chú Hùng và Thằng Tí.

• Tại sao cô Hồng không tắm mưa hả chú?
• Mẹ con cũng vậy, mẹ nói tắm mưa tóc sẽ bị rối

 “Trong những ngày mưa, tôi thường trút bỏ vào đống chăn để tìm sự ấm áp. Tôi cũng thích tìm bóng tối, có vẻ như nhìn mà không nhìn. Trong bóng tối, không ai có thể nhìn thấy khuôn mặt của tôi. Những cơn mưa trong bóng tối cũng vậy, sẽ không ai biết có mưa nếu không nghe tiếng rào rạt trên mái nhà.”

NGƯỜI KHÁCH LẠ ĐẾN THĂM VƯỜN

Gần đây có vẻ như có người đến vườn nhà... đã khoét một lỗ to trong hàng rào. Bọn tôi cùng lớp tin rằng nhà tôi có ma, đủ kiểu, chúng tôi lo lắng. Khi kể cho bố nghe, ông chỉ cười. Một hôm, chúng tôi nghe tiếng sột soạt trong vườn, nhìn ra thấy một người có mái tóc đen. Tôi dũng cảm bò về phía bụi cây lai. Thật bất ngờ, đó là một người ăn xin. Người vào vườn để làm gì nhỉ ? Rồi người đặt hai bao diêm xuống bãi cỏ, sau đó ngắt từng cỏ non, xé nhỏ và bỏ vào… Người hái những bông hoa trắng để đặt khắp người. Và rồi… người ngủ ngon lành.

NGÀY BÍ MẬT

Cô Hồng sinh em bé thiếu tháng, chưa đầy 8 tháng “nó” đã đòi ra. Cô Hồng đau dữ lắm. Đến nỗi bác sĩ giỏi nhất trạm y tế phải chạy lại chăm sóc cô. Chú Hùng mới hôm trước, chú còn hào hứng hỏi cậu nên đặt tên cho đứa bé là gì để cậu thương nó… Cậu bé nói nên đặt tên là Thương, khi đó ai cũng thương em bé hết. Giờ thì chú chẳng khác nào ngồi trên đống lửa. Một lúc sau, bác sĩ bước ra…..Đứa bé không qua khỏi, Cô Hồng thì đang nằm trên giường bệnh…. Nỗi buồn tràn ngập khắp mọi nơi.

Cuộc sống không chỉ có những khoảnh khắc hạnh phúc, những điều tốt đẹp hay những ước mơ thành hiện thực, cũng sẽ có những trở ngại, những nỗi buồn thoáng qua. Giống như câu chuyện của ông Tư, bây giờ là câu chuyện của cô Hồng. Cuộc sống đem đến cho chúng ta nhiều điều, có nhiều hình thái, nhiều màu sắc khác nhau, vì vậy hãy tự tin đối mặt với những thách thức, khó khăn. Mọi điều sẽ trở thành quá khứ, hiện tại và tương lai mới là điều chúng ta cần quan tâm!

Còn nhiều câu chuyện khác, nhiều bài học đơn giản mà ta có thể học hỏi từ cậu bé 10 tuổi này:

Bà Ma - Xơ Đàn

Một Sai Lầm

Những Ngày Bình Thường

Người Lạ

Bi Kịch

Ông Lang Vườn

Câu chuyện tập trung vào tuổi thơ của cậu bé. Đôi khi đọc thấy lòng hồn ngây thơ đến mức không thể chịu đựng được nhưng cũng có nhiều mất mát lớn khiến chúng ta thấy tiếc nuối.

Tác Giả: Anh Thi - Bookademy