‘Sài Gòn Một Kỷ Niệm - Dân Ông Tạ ở Đâu! Tập 2’ - Hồi Ức Đong Đầy Trên Từng Con Đường, Ngõ Hẻm Với Biết Bao Nhân Vật, Sự Kiện
Nếu “Sài Gòn Một Kỷ Niệm - Dân Ông Tạ ở Đâu!” tập 1 đã Trình Bày Về Địa Lý và Một Số Nhân Vật Đã, Đang Và Sẽ Sống Tại Đây, Thì Với “Sài Gòn Một Kỷ Niệm - Dân Ông Tạ ở Đâu!” Tập 2, Có Lẽ Bạn Đọc Sẽ Phải Ngỡ Ngàng Trước Hình Ảnh Từng Con Đường, Lối Ngõ, Hẻm Tối… của Một Góc Nhỏ Sài Gòn – Gia Định Xưa, Nơi Mà Khu Vực Trung Tâm Là Ngã Ba Ông Tạ, Chợ Ông Tạ, Cầu Ông Tạ…
Ngàn câu chuyện của một thời Ông Tạ…
Trong ngõ Con Mắt, ngõ Cổng Bom, hẻm 158, hẻm Bác Sĩ Bảy…, trong cư xá Tự Do, cư xá Bắc Hải, cư xá Thoại Ngọc Hầu… và dọc các đường phố chính thẳng tắp lẫn bao nhiêu hẻm hóc… quanh co, chật chội của vùng đất ấy, tác giả Cù Mai Công – một người con Ông Tạ, sinh ra và lớn lên ở Ông Tạ - đã ghi lại sống động, cụ thể từng ngôi nhà, cửa hàng, từ cửa hàng vàng, nhà sách… đến quán rau, gánh cháo, thúng xôi…
Có thể bạn sẽ khó tin khi chỉ trong tập sách này, hàng nghìn nhân vật, gia đình, cửa hàng, quán ăn, sự kiện… lóe sáng trong vùng này với từng đặc điểm riêng biệt của họ.
Đó là vô số nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ, ca sĩ, nhà báo, họa sĩ, nhiếp ảnh gia, nhà sử học, nhà nghiên cứu… nổi tiếng khắp cả nước. Không thể kể hết. Họ là các tác giả của những tác phẩm âm nhạc vẫn vang dội tiếng hát khắp nơi mỗi dịp Giáng Sinh, Phật Đản hay Tết.
Đó là một cựu thứ trưởng khiêm cung được nhiều người dân Sài Gòn yêu mến; là một gia đình của một công ty lớn vẫn sinh sống trên một con đường nhỏ trong khu vực Ông Tạ; là chị Bính bán cháo thân thiện ở dầu hẻm Tư Lì; là cụ Phương từ làng Chiền luôn dạy dỗ con cháu “Ăn mặn, uống nước đỏ da – Nằm đất nằm cát, Đức Bà thương lòng…”; thậm chí là ông trùm du đãng Sơn Đảo nổi tiếng ở Sài Gòn – Gia Định xưa, mỗi sáng ra trước cửa nhà đánh xổ sống với cô con gái nhỏ…
Thật “kỳ diệu” khi ở khu vực Ông Tạ, qua bao năm qua, bà con Bắc – Trung – Nam, Công giáo – Phật giáo – đạo Mẫu, người giàu người nghèo… vẫn sống hòa hợp bên nhau, tôn trọng và giúp đỡ lẫn nhau. Một góc đẹp của Sài Gòn – Gia Định xưa vẫn tỏa sáng ở đây và có lẽ đây là một khu vực mà cư dân yêu thương, gắn kết với nhau đến mức khó tin. Họ biết nhau từng căn nhà, từng con hẻm… của nhau. Dù còn ở đây hay đã rời khỏi, định cư nước ngoài từ lâu, họ vẫn không ngừng tìm kiếm nhau và chia sẻ mọi niềm vui, nỗi buồn…
Có lẽ đây là tập sách “độc đáo” khi hình ảnh hàng nghìn con người trong cùng một khu vực được tác giả mô tả chân thực đến từng chi tiết, như thể bạn đang đứng bên ngoài nhìn vào: “Lá xanh, hoa trắng, xen lẫn vàng rực – Hoa vàng, lá trắng, đậm màu xanh…”.
Khu vực nhỏ này được coi là 'địa linh nhân kiệt' không phải vô cớ: nằm trong lòng đại đồn Chí Hòa 1861 với diện tích ba cây số vuông. Nguyên nhân vị tướng Nguyễn Tri Phương đã lựa chọn đây để xây đại đồn, và sau đó Ngã ba Ông Tạ đã xuất hiện ở ngay cổng chính của dại đồn.
Gần một nửa số nghệ sĩ nổi tiếng trước năm 1975 đều là gười xuất thân từ 'dân Ông Tạ'
Vùng Ông Tạ là nơi duy nhất tại đây cả ba khu vực Sài Gòn – Gia Định và Chợ Lớn hội tụ. Đây là một khu vực đặc biệt với sự giao thoa kinh tế, quân sự, chính trị, tạo ra 'thủ phủ kinh tế' giàu có nhất trong hơn 300 khu định cư Bắc 54 trải dài từ miền Bắc đến Nam.
Sự giao thoa này đã tạo ra một vùng đất với nền văn hóa phong phú: gần một nửa số nghệ sĩ nổi tiếng miền Nam trước năm 1975 đều là 'dân Ông Tạ' - trên một khu vực chủ yếu là các phường 3, 5, 6, 7 và một phần của các phường 1, 2, 4 thuộc quận Tân Bình. Một tỉ lệ người đến mức cao nhất, thậm chí cao hơn cả trung bình quốc gia, trong một khu vực có mật độ dân cư lớn nhất: gần 50.000 người/km2. Trướckia, đây chỉ là đầm lầy, kênh rạch, và nơi của các trận chiến lịch sử; một cộng đồng với ít người đông hơn, không có chợ, nhà thờ…
Khi một lượng lớn người di cư từ Bắc 54 đổ về đây, Ông Tạ bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Cư dân mới không chỉ đương đầu với khó khăn khi khai phá đất đai mà còn chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau từ những ngày đầu tới ngày nay.
Đó là một thách thức lớn đối với tác giả khi thực hiện tập sách này.
Vùng Ông Tạ: một góc, một bức tranh văn hóa tươi đẹp của Sài Gòn – Gia Định xưa cần được trân trọng và bảo tồn với những con người vẫn ở đó: 'Dân Ông Tạ đó!'.
Nét văn hóa ấy hiện rõ mỗi khi tết đến. Và chương đầu tiên trong tập sách, mang tựa đề “Tết ở Ông Tạ”, mang lại không khí rộn ràng, hân hoan.
Sách được thực hiện bởi Công ty First News – Trí Việt và Nhà xuất bản Tổng hợp; gồm nhiều chương; có 288 trang với bìa đẹp mắt, nhiều hình ảnh minh họa.
Trước dó, với tập 1, mặc dù chỉ là sơ lược, tập sách này đã gây ấn tượng mạnh mẽ. Trong vòng chưa đầy ba ngày, đã có gần 30 tờ báo, tạp chí, đài phát thanh, truyền hình trong và ngoài nước đưa tin về tập sách và đã phải tái bản. Hàng ngàn bản đã được gửi ra nước ngoài như Mỹ, Pháp, Nhật, Đức, Úc, Canada…
'Sài Gòn một thuở - Dân Ông Tạ đó!' tập 2 là phần tiếp theo sau 'Gia Định là nhớ, Sài Gòn là thương' trong chuỗi sách do First News – Trí Việt và tác giả Cù Mai Công hợp tác thực hiện. Sắp tới sẽ là tập 3 của loạt sách này…
Đặc biệt, sau 25 năm, sáu tập sách 'Sài Gòn by night' sẽ được phát hành lại. Đây là những cuốn sách bán chạy liên tục trong sáu năm từ 1997 đến 2002 của tác giả Cù Mai Công, gây ra sự chú ý lớn trong cộng đồng vào thời điểm đó. Mỗi lần in 15.000 – 20.000 bản đã bán hết trong vòng một tuần. Mặc dù đã có nhiều yêu cầu tái bản, nhưng vì nhiều lý do, tác giả đã không thực hiện. Những tập sách này đã được sử dụng trong giảng dạy ở nhiều trường đại học, cao đẳng tại Việt Nam, và đại sứ quán Mỹ ở Việt Nam đã phải mua sách.
Trong lần tái bản này, không chỉ tái bản những bài viết về Sài Gòn về đêm của giới trẻ thời điểm đó, mà còn là lần đầu tiên tác giả tiết lộ về 'bí mật sau cánh gà' của những bài phóng sự đó.
Về cá nhân tác giả
Cù Mai Công tốt nghiệp ngành Ngữ văn tại Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh với thành tích hạng 4 trong số gần 200 sinh viên khóa học 1980 - 1984.
Từ năm 1985 đến nay, Cù Mai Công đã làm phóng viên, biên tập viên, và thư ký tòa soạn cho nhiều tờ báo như Khăn Quàng Đỏ, Mực Tím, Tuổi Trẻ, Tuổi Trẻ Cười, và Tuổi Trẻ Online. Anh đã ghi nhận và phản ánh những hoạt động của Đoàn, Đội, Hội và lối sống của giới trẻ TP.HCM.
Trong sự nghiệp báo chí, Cù Mai Công nổi tiếng với hai lĩnh vực chính là 'Anh Cỏ Cú', với hàng trăm bài viết về cuộc sống về đêm của giới trẻ TP.HCM trên báo Mực Tím và Tuổi Trẻ. Năm 2005, anh được vinh danh là một trong 30 'Gương mặt trẻ của thành phố 30 năm'.
Các tác phẩm của Cù Mai Công đã được xuất bản, bao gồm 'Sài Gòn by night' tập 1 đến tập 6, 'Tuổi mực tím Sài Gòn', và 'Sài Gòn một thuở: Dân Ông Tạ đó'.