Buzz
Sức mạnh to lớn đi kèm với danh tiếng không nhỏ - mặc dù không phải tất cả đều tích cực, nhưng cuốn sách mới về Koch Industries đã hé lộ điều này.
Trong Kochland, nhà báo kinh doanh Christopher Leonard đã thêm vào dòng lịch sử về đế chế Koch Industries, bao gồm cả các tác phẩm bán chạy nhất của Jane Mayer, “Tiền Tối” và “Con Của Wichita” của Daniel Schulman; trong khi Schulman tập trung vào gia đình Koch, Mayer điều tra các cuộc chiến được tài trợ bởi Koch cho các chương trình nghị sự bảo thủ,... thì Leonard nhìn vào bức tranh tổng thể của tập đoàn năng lượng lớn này, làm cho Kochland trở thành một cuốn sách lịch sử doanh nghiệp được kể một cách thông suốt.
Việc kể câu chuyện về lịch sử của Đế chế Koch một cách đầy đủ và chân thực không phải là dễ dàng vì Koch Industries là một trong những công ty tư nhân lớn nhất trên thế giới; điều này có nghĩa là nó không tuân theo các yêu cầu minh bạch của một công ty niêm yết. Ở đây, tính bí mật đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển và chủ tịch của Koch không bao giờ từ bỏ nguyên tắc này.
Leonard bắt đầu cuốn sách bằng câu chuyện về sự ra đời của công ty ở Wichita, Kansas, do Fred Sr. thành lập vào năm 1940. Năm 1967, khi người đứng đầu gia đình Koch qua đời đột ngột trong một chuyến đi săn vịt, và con trai của ông - Charles Koch, lúc đó mới 32 tuổi, đã tiếp quản kế hoạch kinh doanh của ông. Charles đã dành vài thập kỷ tiếp theo để biến công ty năng lượng của cha mình từ một doanh nghiệp nhỏ thành một khối tài sản khổng lồ như ngày nay.
Vào năm 1981, khi Koch Industries đã trở thành một tên tuổi trong ngành năng lượng với sự sở hữu của một gia đình không nổi tiếng, các chuyên gia ngân hàng từ Wall Street đã đến Wichita để thuyết phục CEO Charles Koch niêm yết Koch trên sàn giao dịch với hứa hẹn tăng lợi nhuận cho công ty lên một con số đáng kể. Nhưng ông đã từ chối. “Bí mật là yếu tố quan trọng trong chiến lược của Koch Industries,” Leonard viết. Sự kiểm soát của gia đình cũng tương tự. (Hai anh em Freddie và Bill đã bán hết cổ phần của họ vào đầu những năm 1980; David - người tranh chức phó chủ tịch với vé của Đảng Tự do năm 1980, đã nghỉ hưu từ Koch Industries vào năm 2018.)
Thực tế là Koch đã tiến vào mọi góc cạnh của cuộc sống hàng ngày mặc dù ít ai biết. Hàng triệu người sử dụng sản phẩm mà không cần biết thương hiệu. Công ty lọc và bán xăng dầu cho xe hơi, máy bay,... Koch là nhà sản xuất phân bón lớn thứ 3 trên thế giới, và phân bón là nền tảng của ngành thực phẩm hiện đại. Koch cũng sản xuất hóa chất và nguyên liệu tổng hợp để làm tã em bé, băng nẹp, thảm, chai nhựa, ống dẫn,... Công ty còn sở hữu Georgia-Pacific, nhà sản xuất vách ngăn, cột trụ, gỗ dán,... dùng trong xây dựng nhà cửa, văn phòng. Koch sản xuất cả khăn giấy, khăn lau, giấy báo, đồ dùng vệ sinh… Công ty có mạng lưới văn phòng giao dịch rộng khắp ở Houston, Moscow, Geneva,... thuê nhiều chuyên viên giao dịch mua bán từ nhiên liệu, phân bón, kim loại hiếm… đến các hợp đồng chứng khoán phái sinh. Doanh thu hàng năm của Koch lớn hơn cả Facebook, Goldman Sachs và U.S. Steel cộng lại, và lợi nhuận của công ty khiến nhiều người kinh ngạc. Cùng với em trai David, Charles sở hữu khoảng 80% cổ phần của Koch với tổng tài sản gần 120 tỷ đô - lớn hơn cả Jeff Bezos hoặc Bill Gates vào thời điểm tác giả viết sách.
Ngay cả Charles Koch cũng không tiết lộ nhiều về bản thân, ông có vẻ kiệm lời và thụ động nhưng bên trong là một chiến binh. Leonard đã ghi nhận trong cuộc phỏng vấn với Koch vào năm 2015, nhưng Koch không tiết lộ nhiều ngoài việc kể về thời còn học lớp 3, khi ông tự hỏi về sự kỳ lạ của môn toán. “Tại sao? Tôi tự hỏi bản thân mình.” Koch nhớ lại. 'Câu trả lời rất rõ ràng mà!'. Hóa ra niềm tin của Charles vào một vũ trụ có tổ chức đã giải thích cách tiếp cận kinh doanh của ông – và cách tiếp cận xã hội. Một số nhà phê bình có tư duy âm mưu nhất gọi Koch là “Kochtopus” và tưởng tượng Charles như nhân vật Svengali trong tiểu thuyết Trilby. Nhưng “Kochland” cho thấy sự thực có vẻ bình thường hơn nhiều – và có thể lo ngại hơn.
Khi công ty phát triển, Charles Koch đã phát triển triết lý quản lý dựa trên thị trường (MBM) để đảm bảo rằng các bộ phận khác nhau của công ty có thể tập trung vào mục tiêu cuối cùng của họ: tạo ra lợi nhuận. Ông đã đặt tên cho tầm nhìn của mình, một bộ quy tắc ông đã hệ thống hóa trong một cuốn sổ nhỏ dành cho nhân viên, sau này được ghi lại trong một cuốn sách. Tên “Quản lý dựa trên thị trường” có vẻ không hấp dẫn lắm, nhưng lý thuyết này cũng vậy, xem nhân viên như các doanh nhân và buộc họ tuân theo kỷ luật thị trường.
Trong một thời gian, việc chấp nhận rủi ro của công ty đã gây ra hàng loạt cáo buộc và khiếu nại hình sự. Leonard đã kể lại những vụ tố cáo đáng xấu hổ nhất của công ty, bao gồm một cuộc điều tra của Thượng viện về việc Koch Industries ăn cắp dầu từ khu vực đất đai của bộ lạc thổ dân. Nhưng Charles Koch khẳng định rằng đó chỉ là nhân viên của ông tính toán sai lượng dầu họ lấy – điều họ làm vì lợi ích của công ty. Đến năm 1999, Koch Industries cũng thừa nhận đã gây ô nhiễm nước gần nhà máy lọc dầu Pine Bend ở Minnesota.
Công ty nhận thức được rằng vi phạm quy định có thể ảnh hưởng đến tỷ suất lợi nhuận và đã đưa ra phản ứng phù hợp. Bây giờ, mọi nhân viên đều phải tuân thủ nguyên tắc “10.000%”: tuân thủ 100% luật pháp trong 100% thời gian. Tuy nhiên, công ty cũng đã thay đổi phong cách quản lý - do đó đã có cuộc chiến tranh nội bộ gây ồn ào của một phần được biết đến như là Khu vực công của các công ty Koch và “tiền bạc đen tối” trong cuốn sách của Mayer.
Charles cũng thường chỉ trích thời kỳ chính trị hiện đại là thời kỳ của chủ nghĩa tư bản bè phái. Từ sau cuộc bầu cử của Donald Trump - ứng viên tổng thống duy nhất của Đảng Cộng hòa mà Koch từ chối ủng hộ, công ty đã theo đuổi một chiến lược mà Leonard mô tả là “ngăn chặn và giải quyết”: Ngăn chặn Trump khi ông ta cố gắng thực hiện bất cứ điều gì có hại cho công ty, và hỗ trợ ông ta giải quyết những vấn đề mà Koch muốn – bãi bỏ quy định, giảm thuế, và đề cử tư pháp.
Trong cuốn sách “The Science of Success”, Charles Koch gọi Quản lý dựa trên thị trường là “cách để doanh nghiệp tạo ra sự hòa hợp lợi ích với xã hội”. Câu hỏi mà “Kochland” đặt ra là liệu sự “hòa hợp về lợi ích” này có dẫn đến một nơi mà bất kỳ ai không có vài tỷ dư giả sẽ thực sự muốn sống hay không.
Bạn đọc có thể đọc và mua cuốn sách “Kochland - Lịch sử bí ẩn của Koch Industries và sự thao túng đối với kinh tế - chính trị Mỹ” tại đây: https://alphabooks.vn/kochland
